Seniorzy mają częściej problemy ze spłatą zobowiązań

Przeczytaj także: Pożyczka na wnuczka, kłopoty dla dziadków

Aż 49,2% seniorów, a więc osób powyżej 64 roku życia, pytanych w ostatnim kwartale 2014 o ich przewidywania co do jakość obsługi swoich powinności w perspektywie najbliższego roku deklarowało, że będzie ona przebiegać „z niewielkimi problemami” lub „z dużymi problemami” - wynika z kwartalnego badania rynku consumer finance , realizowanego przez Konferencję Przedsiębiorstw Finansowych wspólnie z Instytutem Rozwoju Gospodarczego SGH.

Tak wysoki odsetek seniorów z finansowymi problemami każe zastanowić się, czy przyczyny leżą tylko po stronie niskich emerytur i wydatków związanych np. z leczeniem. Nie jest w końcu tajemnicą, że dziadkowie chętnie obdarowują najbliższych i są zawsze gotowi pomóc im w trudnej sytuacji. Powstaje pytanie, czy pragnąc dawać innym, sami nie pozbawiają się tym sposobem zdolności kredytowej i czy nie zaciągają zobowiązań, których nie są w stanie spłacić.

Więcej mniejszych problemów

Warto zauważyć, że o ile udział osób deklarujących „duże problemy” w spłacie należności w stosunku do października 2008 roku zmalał z 22% do 13,1%, o tyle znacząco wzrósł odsetek ankietowanych, którzy borykają się z jakimikolwiek, nawet „niewielkimi problemami” w tym zakresie – z 22% do 36,1%. To pokazuje, iż w okresie spowolnienia gospodarczego udało się tej grupie rozwiązać istotną część największych problemów finansowych, choć ich skala pozostaje nadal duża. Dodatkowo prawie co trzeci badany (29,5%) nie jest w stanie określić, jak będzie wyglądała najbliższa przyszłość w kontekście możliwości obsługi zobowiązań. Niepewność w tym względzie może się przełożyć w dłuższej perspektywie na problemy z terminowym regulowaniem niektórych stałych opłat. To również powoduje, iż życzliwe obserwowanie sytuacji finansowej gospodarstw seniorów powinno przybierać postać stałego monitoringu nie tylko w przypadku instytucji kredytowych, lecz również stałego i życzliwego zainteresowania ze strony najbliższych.

Więcej zobowiązań i więcej problemów

Warto zaznaczyć, że ogólnie wzrósł odsetek osób w wieku 64+ posiadających jakiekolwiek zobowiązania finansowe (w tej kategorii mieszczą się zarówno kredyty i pożyczki zaciągane w instytucjach finansowych, jak i zaległe opłaty wobec zakładów energetycznych, operatorów telekomunikacyjnych, itp.). Ich posiadanie w ostatnim kwartale 2014 roku potwierdziło 32% uczestników badania, co oznacza przyrost o 4 punkty procentowe w stosunku do omawianego okresu 2008 roku. – Może to też oznaczać pojawianie się nowego zjawiska: rosły w okresie ostatnich kilku lat ambicje konsumpcyjne, ambicje zakupowe, w tym finansowane kredytem czy to finansowym, czy to handlowym, czyli zobowiązaniami wobec dostawców usług masowych – mówi Andrzej Roter, Dyrektor Generalny KPF.

Seniorzy chcą coraz więcej

Jeśli ograniczyć zobowiązania finansowe starszych osób wyłącznie do zaciągniętych przez nich kredytów i pożyczek, to z badania KPF i IRG SGH dowiadujemy się, że w przypadku 68,4% były to produkty o wartości od 1.000 PLN do 10.000 PLN, z kolei 7,9% zdecydowało się na pożyczkę w wysokości 10.000 PLN – 50.000 PLN (w 2008 roku wartości te wynosiły odpowiednio 48,3 i 6,9%). Warto jednak zauważyć, że o ile przed sześcioma laty żaden z ankietowanych nie deklarował zaciągnięcia kredytu o wartości powyżej 50.000 PLN, o tyle pod koniec 2014 roku było to już 2,6% respondentów. To również stanowi rodzaj wyzwania dla organizacji konsumenckich, polityki społecznej, ale również jest bardzo dużym wyzwaniem dla tych instytucji, które projektują lub realizują kampanie edukacyjne związane z zaciąganiem zobowiązań kredytowych i dostawców usług masowych.

Także dla KPF, inicjatora kampanii edukacyjnej KREDYTOBRANIE 2.0. Dobre Praktyki Konsumenta, zjawisko emancypacji tej grupy konsumentów i rosnących ambicji zakupowych jest zachętą do rozszerzenia tej kampanii także na Seniorów. Jednocześnie dotarcie do nich z tą akcją może być dużym wyzwaniem. W osiąganiu celów KREDYTOBRANIA 2.0, co do zasady, powinni pomóc najbliżsi. Dzień Babci i Dziadka jest dobrą okazją, by życzenia zamienić w realną, racjonalną pomoc, również przez edukowanie w zakresie zasad odpowiedzialnego zaciągania zobowiązań kredytowych. KREDYTOBRANIE 2.0 jest w stanie znacznie taką pomoc ułatwić – uważa dr Krzysztof Grabowski, Ambasador kampanii społecznej KREDYTOBRANIE 2.0. – Może też warto się zastanowić, czy osoby, którym Seniorzy pomagali w trudnym dla nich okresie spowolnienia gospodarczego własnym zaangażowaniem kredytowym (choćby poręczeniem czy przystąpieniem do długu), ułatwiając im realizację ich planów zakupowych lub potrzeb kredytowych, nie powinny – poza tradycyjnymi życzeniami – wziąć udziału w spłacie tych kredytów. W szczególności, kiedy Seniorzy mają z tym problemy – dodaje dr Grabowski.

Diagnoza i prognozowanie jakości obsługi zobowiązań wśród Seniorów powstała na podstawie danych gromadzonych do projektu badawczego „Sytuacja na rynku consumer finance. Barometr IRG-SGH”, realizowanego od 2006 roku.