MdM: kuriozum na europejską skalę?

Przeczytaj także: Mieszkanie dla Młodych IV 2014

Skandynawowie stawiają na ulgi podatkowe, a Niemcy dotują oszczędności

Informacje na temat rządowych programów i ulg dla nabywców mieszkań, można znaleźć m.in. w raportach Europejskiej Federacji Kredytu Hipotecznego (EMF). Prócz tego przydatne okazują się opracowania Międzynarodowego Funduszu Walutowego (IMF) oraz strony internetowe instytucji rządowych. Porównanie głównych form pomocy dla nabywców mieszkań, zostało przedstawione w poniższej tabeli. Nawet po przeanalizowaniu tak ogólnych danych, można wyciągnąć kilka ciekawych wniosków. W trzynastu krajach Starego Kontynentu jest widoczne zróżnicowane podejście do kwestii ulg oraz subsydiów dla nabywców mieszkań – tłumaczy Andrzej Prajsnar, ekspert portalu RynekPierwotny.pl.

Dwa państwa, które niedawno zmagały się ze skutkami pęknięcia „hipotecznej bańki”, nie przewidują już wsparcia dla nabywców lokali. Mowa o Irlandii oraz Hiszpanii (patrz poniższe zestawienie). Cztery kraje skandynawskie (Dania, Finlandia, Norwegia i Szwecja) mimo niepokojącego wzrostu zadłużenia obywateli, nadal stosują ulgi polegające na możliwości odliczenia odsetek kredytu hipotecznego od podatku. Warto wspomnieć, że z podobnego rozwiązania korzystają również Czesi. U naszych południowych sąsiadów, ulgi podatkowe są uzupełnieniem dla dobrze działającego systemu kas budowlanych i państwowych premii do oszczędności mieszkaniowych.

W kontekście kas budowlanych warto wspomnieć, że te instytucje są popularne również na terenie Austrii, Niemiec i Słowacji. Główna różnica między krajami wspierającymi kasy budowlane, wiąże się z wysokością państwowej premii do oszczędności mieszkaniowych (patrz poniższa tabela). Poziom takiej dotacji obecnie jest najniższy w Austrii (1,5% salda oszczędności, do 18 euro rocznie). Zdecydowanie większy bonus od państwa otrzymują Niemcy (45 euro/rok), Słowacy (66 euro/rok) i Czesi (ok. 74 euro/rok). Mieszkańcy Holandii nie mogą liczyć na podobne premie. Po spełnieniu dodatkowych warunków, państwo zapewnia im jednak spłatę kredytu, gdy popadną w poważne kłopoty finansowe (zobacz poniższe zestawienie).

We Francji i Wielkiej Brytanii pomoc polega na udzieleniu taniego kredytu

W analizowanej grupie znajdziemy również takie państwa, które proponują swoim obywatelom preferencyjne kredyty na cele mieszkaniowe. Do tej kategorii można zaliczyć Francję oraz Wielką Brytanię. W wymienionych krajach, system preferencyjnych kredytów jest szczególnie istotnym elementem polityki mieszkaniowej. Francuski program Prêt à taux zero przewiduje udzielenie bezodsetkowego kredytu (40 000 euro - 138 000 euro w 2016 r.) dla osób kupujących pierwsze lokum. Program działający w Anglii (Help to Buy Equity Loan) opiera się na systemie niskooprocentowanych pożyczek (do 20% wartości transakcji), których państwo udziela osobom kupującym pierwsze i nowe lokum. Dla kredytobiorców korzystających z oferty rynku wtórnego i pozostałych klientów firm deweloperskich, przewidziano państwową gwarancję części kredytu (patrz powyżej).

Niedawno brytyjski rząd wprowadził też specjalną premię (Help to Buy ISA) dla osób, które oszczędzają na zakup pierwszego lokum. W ramach tego wsparcia, oszczędności mieszkaniowe są powiększane o premię wynoszącą łącznie od 400 funtów do 3000 funtów. Największy bonus jest dostępny dla osoby, która samodzielnie zaoszczędzi przynajmniej 12 000 funtów – tłumaczy analityk portalu RynekPierwotny.pl.

Na tle wszystkich wymienionych państw Polska jest wyjątkiem, jeżeli chodzi o pomoc dla nabywców mieszkań własnościowych. W analizowanych krajach, rządowe wsparcie zwykle przybiera formę niewielkich premii dla oszczędzających (Austria, Niemcy, Słowacja, Czechy), ulg podatkowych (Dania, Finlandia, Norwegia, Szwecja), gwarancji kredytowych (Holandia, Wielka Brytania) lub preferencyjnych warunków dla części zaciąganego kredytu (Francja, Wielka Brytania). Polski rząd niestety wybrał rozwiązanie, które jest dość skomplikowane organizacyjnie (kwestia limitów cenowych), wywołuje większe kontrowersje i szybko stymuluje popyt na rynku mieszkaniowym.

Andrzej Prajsnar, ekspert portalu