Pożyczka w rodzinie? Warto określić warunki

Przeczytaj także: Pożyczka od rodziny = dług w skarbówce. Jak uniknąć kłopotów?

Zadbaj o dowody

Decydując się na udzielenie pożyczki przyjacielowi czy komuś z rodziny, warto zadbać o potwierdzenie, że taka pomoc finansowa w ogóle miała miejsce. To znacznie ułatwi dochodzenie swoich praw w razie, gdyby okazało się, że pożyczkobiorca nie wywiązuje się ze swoich zobowiązań.

– Jeżeli chcemy pomóc bliskiej osobie w potrzebie, nie decydujemy się na przekazanie gotówki „do ręki”, a na przelew bankowy. W ten sposób uzyskujemy potwierdzenie, że pożyczka została udzielona. Jeszcze bezpieczniejszym rozwiązaniem jest spisanie umowy, pod którą podpisze się pożyczkobiorca i tym samym potwierdzi otrzymanie pieniędzy. Zawrzyjmy w niej takie niezbędne informacje, jak: kwota pożyczki, data udzielenia wsparcia oraz ta, do której znajomy zobowiązuje się zwrócić dług. Zgodnie z kodeksem cywilnym (art. 720), umowa może być także udokumentowana w innej formie. Może być potwierdzona np.: mailem, sms'em albo nagraniem rozmowy zawierającej uzgodnienia stron – radzi Agnieszka Chechelska-Wrześniak, radca prawny Kancelarii Intrum Król & Wspólnicy Kancelaria Prawna sp. k. we Wrocławiu.

Warto również wiedzieć, że obowiązujące w naszym kraju przepisy dopuszczają zawieranie umów w formie ustnej, które są dla stron tak samo wiążące jak postanowienia ujęte na piśmie. W przypadku pożyczek zwykłe "dogadanie się" nie jest jednak najlepszym rozwiązaniem, ponieważ na jego podstawie znacznie trudniej będzie dochodzić swoich roszczeń. Co oczywiście nie oznacza, że odzyskanie pieniędzy jest w takim przypadku zupełnie niemożliwe.

– Wszystko zależy od tego, jaką sumę pożyczyliśmy. Jeżeli było to mniej niż 1000 zł, dowodem udzielenia wsparcia będzie przelew bankowy (jeżeli przekazanie pieniędzy odbyło się na konto), ale również zeznania świadków. Warto jednak wiedzieć, że zgodnie z kodeksem cywilnym (art. 720 § 2), gdy wysokość pożyczki przekracza wspomnianą kwotę, powinniśmy sporządzić stosowną umowę cywilnoprawną. Tego zapisu nie powinniśmy traktować jako obowiązku, ale jako zalecenie. Jednak pamiętajmy, gdy nie dopełnimy tej formalności i nie postaramy się o sporządzenie umowy, mamy mniejsze możliwości na odzyskanie pieniędzy od nieuczciwego znajomego – podpowiada Agnieszka Chechelska-Wrześniak z Kancelarii Intrum Król & Wspólnicy.

Zdecyduj się na jeden ze sposobów zabezpieczenia spłaty pożyczki

W przypadku, gdy chcemy pożyczyć dużą sumę pieniędzy, warto dodatkowo wybrać jeden ze sposobów zabezpieczenia spłaty pożyczki. Decydując się na takie rozwiązanie, zwiększamy prawdopodobieństwo, że przyjaciel nie będzie unikał spłaty zobowiązania, bo w przeciwnym razie, będzie musiał liczyć się z większymi konsekwencjami, niż w przypadku podpisania „zwykłego” oświadczenia, w którym deklaruje zwrot pożyczonej kwoty. Jak to działa w praktyce?

Jedną z popularniejszych form zabezpieczenia, jest poręczenie pożyczki. Jeżeli pożyczkobiorca będzie uchylał się od zwrotu należności, ten obowiązek spadnie na żyranta, czyli osobę, która poręcza spłatę długu. Wybierając to rozwiązanie, warto upewnić się, że sytuacja finansowa poręczyciela pozwoli na ewentualny zwrot pieniędzy.

Znajomy lub bliska osoba, której pożyczamy pieniądze, może również zgodzić się na dobrowolne poddanie się egzekucji długu, czyli na odgórne dochodzenie spłaty pożyczki i co ważne – bez konieczności wszczynania postępowania sądowego.

– Pożyczając pieniądze z tą opcją, pożyczkobiorca zgadza się ponieść konsekwencje niespłacenia długu w terminie, co w praktyce oznacza prowadzenie egzekucji z jego majątku. Zastosowanie tego sposobu zabezpieczenia spłaty pożyczki wymaga sporządzenia odpowiedniego aktu notarialnego, który będzie informował o obowiązku zapłaty określonej sumy pieniędzy do wskazanej daty lub wydania rzeczy o wartości równej pożyczonej kwocie – wyjaśnia Agnieszka Chechelska-Wrześniak.

Osoba, której pożyczamy pieniądze, może również podpisać weksel, który zobowiąże ją do spłaty należności. Weksel jest papierem wartościowym, którego funkcjonowanie oraz moc sprawczą reguluje prawo wekslowe. Jego wartość jako formy zabezpieczenia dodatkowo wzrasta, gdy zostaje poręczony przez osobę trzecią. Jeżeli pożyczkobiorca nie wywiąże się ze spłaty, weksel, jak i pozostałe wymienione sposoby zabezpieczenia spłaty pożyczki, mogą pełnić rolę dowodu w postępowaniu sądowym.

Kiedy przyjaciel uchyla się od zwrotu pożyczki

Zadbanie o pisemne potwierdzenie udzielenia pożyczki i wdrożenie formalnych środków zabezpieczenia jej spłaty, niestety nie uchroni nas przed nieuczciwym znajomym, który zwleka z oddaniem pieniędzy i co więcej – unika wszelakich kontaktów i polubownych próśb o zwrot należności. Jednak i w takim przypadku nie pozostajemy bez wyjścia i mamy szansę na odzyskanie swoich pieniędzy. Jeżeli znajdziemy się w takiej sytuacji, warto skorzystać z pomocy prawnika czy oddać sprawę w ręce kancelarii prawnej, która ma doświadczenie w rozwiązywaniu podobnych spraw. Jest to szczególnie istotne, jeżeli skorzystaliśmy ze wszystkich ugodowych sposobów wpłynięcia na pożyczkobiorcę i to nie przyniosło efektów. Wtedy prawdopodobnie będziemy zmuszeni oddać sprawę do sądu.

– W kancelarii prawnej otrzymamy pomoc np. w przygotowaniu wezwania do zapłaty, kierowanego do osoby, której udzieliliśmy pożyczki, mówiące o natychmiastowym zwrocie pieniędzy. Taka korespondencja powinna być przesyłana listem poleconym z potwierdzeniem odbioru. Jest ono dowodem dla sądu, że wierzyciel najpierw starał się polubownie rozwiązać spór. Treść takiego wezwania jest dowolna, jednak na pewno warto zawrzeć w takim dokumencie informacje o: terminie zwrotu, wysokości udzielonej sumy, a przede wszystkim pouczenie, że po bezskutecznym upływie wskazanej daty, sprawa zostanie skierowana do sądu, a w związku z powyższym, naliczone zostaną dodatkowe koszty, które ponieść będzie musiał pożyczkobiorca. Jeżeli wezwanie nie odniesie zamierzonego rezultatu, pożyczkobiorca powinien spodziewać się, że następnym razem pismo o podobnej treści otrzyma już z sądu – wyjaśnia Agnieszka Chechelska-Wrześniak.

Oddanie sprawy do sądu zdecydowanie zwiększa nasze szanse na odzyskanie pieniędzy. Jeżeli wszystko pójdzie po naszej myśli i przedstawimy dowody na to, że pożyczka miała miejsce, w zależności od postanowienia, sąd może nakazać pożyczkobiorcy zwrot należności wraz z przysługującymi nam odsetkami. Wydany tytuł wykonawczy może być także podstawą do wszczęcia egzekucji z majątku dłużnika. Takie rozstrzygnięcie prawdopodobnie będzie oznaczać koniec przyjaźni lub znajomości, ale być może to jedyny sposób na to, by odzyskać fundusze, które zbieraliśmy np. na przyszłość naszego dziecka lub remont domu.