Co ogranicza dostępność kredytów?

Przeczytaj także: Pożyczka zabezpieczona złotem w Alior Banku

Nie jest żadnym zaskoczeniem, że istotnym czynnikiem wywierającym wpływ na funkcjonowanie sektora kredytowego jest podejście konsumentów do oprocentowania kredytów i pożyczek. Badania prowadzone przez KPF i IRG SGH wskazują, że Polacy ciągle uważają je za największą przeszkodę w dostępie do finansowania. Odsetek respondentów wskazujących na tę barierę spadł jednak dość znacznie - z około 45% w latach 2008 i 2013 do 28% w bieżącym roku. W efekcie tego wielkość tej grupy jest dziś niemal identyczna jak ta, która uważa, że dostępność kredytów nie jest w żaden sposób ograniczona (1/4 ankietowanych gospodarstw domowych).

Warto również zwrócić uwagę, że inny kluczowy dla kosztów kredytu element - opłaty przygotowawcze - jako barierę dla jego zaciągnięcia wskazuje zaledwie 8% ankietowanych i odsetek ten na przestrzeni ostatnich 5 czy 10 lat nie zmienił się znacząco.

Drugą w hierarchii istotności barierą (pomijając kategorię „inne”) są w opinii gospodarstw domowych zbyt wysokie wymagania instytucji finansowych co do poziomu dochodu osiąganego przez kredytobiorcę. Stanowią one przeszkodę dla około 15% gospodarstw domowych. Co warte zauważenia, w 2017 odsetek ten wynosił około 20%, jednak ostatnie badanie pokazuje powrót do poziomu obserwowanego przed pięcioma czy dziesięcioma laty. Do oceny tej kwestii należy podchodzić bardzo ostrożnie, bowiem trudno uznać, że kredytodawcy w okresie prosperity – rosnących dochodów gospodarstw domowych i dobrej sytuacji ogólnogospodarczej – niezasadnie powiększają skalę zjawiska wykluczenia kredytowego z powodu zbyt niskich dochodów.

– Powodów takiej polityki kredytowej może być wiele, jakkolwiek wśród nich istotnymi może być rosnąca przeciętna wartość kwoty, o jaką aplikują kredytobiorcy. Mogą to być także rosnące zasoby danych – tych pozytywnych, ale głównie negatywnych o zadłużeniach konsumenckich w Biurach Informacji Gospodarczej – twierdzi Andrzej Roter, Prezes Zarządu KPF.

W dalszej kolejności czynnikiem ograniczającym dostępność kredytów, zdaniem gospodarstw domowych, jest brak zrozumienia w przypadku ewentualnego pogorszenia się sytuacji materialnej kredytobiorcy. Tak obecnie uważa 12,1% ankietowanych, a liczba ta jest praktycznie niezmienna od wielu lat. 7,7% badanych gospodarstw domowych wskazało na skomplikowane procedury przyznawania kredytu. Liczba wskazujących na tę barierę systematycznie rośnie (od 2008 roku to wzrost aż o 40%). Niewielki odsetek wskazuje z kolei na brak dostępu do informacji o kredytach, pożyczkach (1%), a tym bardziej na brak instytucji finansowych udzielających pożyczek (0,6%).