Finanse gospodarstw domowych w II kw. 2012

Przeczytaj także: Rekordowa inflacja uderza w finanse Polaków

Obecna dynamika zadłużenia gospodarstw domowych z tytułu kredytów wynosi 9,7% r/r. Oznacza to kwartalne przyrosty zadłużenia na poziomie ok. 10 mld zł, podczas gdy w okresie największego boomu kredytowego, przed wybuchem kryzysu, były one ok. trzykrotnie wyższe. O ile w okresie najszybszego wzrostu rynku kredytowego w Polsce widoczne były wzrosty zarówno w obszarze kredytu konsumpcyjnego, jak i kredytu na cele mieszkaniowe, o tyle obecnie jeden z motorów wzrostu uległ całkowitemu wyczerpaniu – kredyt konsumpcyjny – a drugi znacząco spowolnił – kredyt mieszkaniowy. W obszarze kredytu konsumpcyjnego od ponad roku obserwowana jest ujemna dynamika, co oznacza, że gospodarstwa domowe zaciągają mniej kredytów niż wynosi suma bieżących spłat ich zobowiązań (wyłączając odsetki). W obszarze kredytu mieszkaniowego bieżąca dynamika wynosi 16%, co oznacza, iż proces upowszechnienia i swoistej demokratyzacji kredytu mieszkaniowego będzie znacząco rozciągnięty w czasie. Natomiast obecny znaczący niedobór mieszkań w polskiej gospodarce pozostanie jeszcze przez długie lata niezaspokojony. Nie bez znaczenia dla stagnacji rynku kredytowego pozostają rekomendacje (zarówno formalne, jak i nieformalne) Komisji Nadzoru Finansowego. W okresie znaczącego spadku popytu gospodarstw domowych na kredyt, uderzają one w stronę podaży, hamując dopływ środków dla gospodarstw domowych.

Obecny spadek wartości Barometru jest w głównej mierze uwarunkowany systematycznym pogarszaniem się oczekiwań gospodarstw domowych w odniesieniu do ich sytuacji finansowej. Oczekiwania te są na najniższym poziomie od siedmiu lat a dodatkowo znajdują się w trendzie spadkowym, co może wpływać na zmniejszenie skłonności do dokonywania nowych zakupów – szczególnie finansowanych kredytem. Pogorszenie opinii widoczne jest również w obszarze prognozy oszczędności oraz oceny bieżącego klimatu do oszczędzania. Z perspektywy sektora bankowego oznacza to redukcję napływu środków z sektora gospodarstw domowych, które w konsekwencji mógłby on przeznaczyć na prowadzenie akcji kredytowej. Jedynym obszarem, w którym obserwuje się średnio-okresową poprawę, są prognozy gospodarstw domowych dotyczące zakupu dóbr trwałych. Wskaźnik oczyszczony z wahań krótkookresowych wzrósł bardzo nieznacznie i raczej nie należy spodziewać się wzrostu dynamiki w segmencie zakupów dóbr trwałych, jednak utrzymanie obecnej dynamiki realnej sprzedaży detalicznej na poziomie ok. 7% w ujęciu rocznym i tak byłoby dla gospodarki bardzo dobrym wynikiem.

Uwzględniając negatywne wskazania Barometru oraz informacje docierające z rynku kredytowego wydaje się więc, że uzyskanie jakiegokolwiek wzrostu w segmencie kredytów konsumenckich w 2012 roku będzie bardzo trudne. Jedynym ratunkiem dla dynami-ki rynku kredytów dla gospodarstw domowych będzie najprawdopodobniej segment kredytów mieszkaniowych. W tym segmencie możliwa jest jednak również stagnacja i zmniejszenie wzrostu do ok. 10% w skali roku.