Faktoring i kredyt dla firmy: ocena zdolności kredytowej

Przeczytaj także: Płynność finansowa w czasach kryzysu

Jego rola polega na ocenie według swoich wytycznych uczestników tego obrotu, transakcji oraz związanego z nim ryzyka, w oparciu o które zapada decyzja dotycząca możliwości pozyskania finansowania w postaci kredytu lub faktoringu. Z uwagi na różny charakter transakcji kredytowej i faktoringowej, ocena dokonywana przez Bank lub Faktora również jest inna, choć ma to samo zadanie – udzielenie finansowania podmiotowi gospodarczemu.

Faktor kontra Bank, czyli co jest ważne przy ocenie ryzyka

Bank podczas dokonywania oceny weryfikuje potencjalnego kredytobiorcę pod kątem zdolności kredytowej, dlatego pod lupę brana jest przede wszystkim sytuacja finansowa i to na jej podstawie zapada decyzja o udzieleniu kredytu. Ocena ryzyka transakcji kredytowej opiera się zatem sytuacji finansowej kredytobiorcy. Co warte podkreślenia, nie dotyczy ona zdolności do spłaty zobowiązań kredytowych wraz z jego kosztami w czasie rzeczywistym, a jedynie przekonania, że w przyszłości taka spłata będzie dokonana. Gdy w okresie trwania transakcji bank straci to przekonanie, kredytobiorca może ponieść z tego tytułu nieprzyjemne konsekwencje, np. zostanie zmuszony dodatkowo zabezpieczyć kredyt, zmniejszy się jego kwota, a w ostateczności przedsiębiorca zostanie postawiony przed faktem jego całkowitej spłaty, co zazwyczaj implikuje poważne problemy finansowe, prowadzące nawet do utraty płynności finansowej.

Faktor natomiast przy ocenie ryzyka koncentruje się na ocenie wierzytelności wynikającej z transakcji gospodarczej, zaistniałej pomiędzy sprzedającym a kupującym. Spłata wierzytelności leży po stronie kupującego, dlatego to właśnie on jest przedmiotem oceny Faktora. Chociaż to sprzedający otrzyma środki finansowe w zamian za oddaną Faktorowi wierzytelność, nie on jest głównym przedmiotem oceny, która warunkuje otrzymanie finansowania faktoringowego. Przy ocenie transakcji Faktor bierze również pod uwagę portfel wierzytelności, czyli liczbę odbiorców, którzy powinni dokonać spłaty wierzytelności. Ocena ryzyka jest wówczas rozproszona na wszystkich odbiorców, co oznacza, że pogorszenie się oceny jednego odbiorcy nie rzutuje na ocenę całej transakcji. Dla klienta ma to o tyle istotne znaczenie, że opóźnienie lub brak spłaty od jednego odbiorcy nie powoduje dla sprzedającego konieczności spłaty całego udzielonego finansowania, co może mieć miejsce w przypadku kredytowania.

Różne podejście do sprawozdania finansowego

Podstawą dokonania oceny zdolności kredytowej są sprawozdania finansowe przedsiębiorstwa. Faktor i Bank przy ocenie koncentrują się na innych elementach tego dokumentu.

Punktem wyjścia przy wydaniu oceny są przychody ze sprzedaży, zwane też obrotami. W oparciu o nie zarówno Bank, jak i Faktor będą decydować o wielkości przyznanego limitu. Ich znaczenie w ocenach jest zatem zbliżone. Różnica może pojawić się w trakcie samego finansowania. W przypadku generowania niższych przychodów przez przedsiębiorstwo Bank może zadecydować o obniżeniu poziomu kredytu, a więc konieczności częściowej lub nawet całkowitej jego spłaty. W przypadku faktoringu ograniczenie finansowania następuje automatycznie – im mniejszy obrót, tym mniej faktur zostanie przedstawionych do wykupu Faktorowi. W takiej sytuacji przedsiębiorstwo nie znajdzie się w sytuacji wstrzymania części bądź całości finansowania.

Dla Banku jednym z najistotniejszych kryteriów w ocenie transakcji kredytowej jest zyskowność przedsiębiorstwa. To właśnie na jego podstawie szacowane są strumienie pieniężne określane jako EBIT czy EBITDA, mające być źródłem obsługi kredytu. Zła ocena zyskowności, zarówno na etapie wnioskowania jak i podczas transakcji kredytowej, skutkuje zazwyczaj negatywnymi konsekwencjami dla przedsiębiorstwa. Dla Faktora, który opiera swoje finansowanie o nabytą wierzytelność, ocena zyskowności nie ma istotnego znaczenia, dlatego nie jest kluczowa dla podjęcia decyzji o wstrzymaniu finansowania.