Rynek funduszy inwestycyjnych w Polsce w 2013 roku

Przeczytaj także: Ranking funduszy inwestycyjnych I 2014

Rynek funduszy inwestycyjnych – ujęcie ilościowe

Rok 2013 przyniósł najwyższy w całej dotychczasowej historii rynku funduszy inwestycyjnych w Polsce wzrost wartości aktywów netto (WAN) tych instytucji finansowych (w ujęciu rocznym). Według danych Izby Zarządzających Funduszami i Aktywami WAN krajowych funduszy inwestycyjnych zwiększyła się w minionym roku aż o 43,12 mld zł, czyli o 5,57 mld zł więcej niż w najlepszym jak dotychczas roku 2006 (wykres 1). W ujęciu procentowym wzrost WAN wyniósł blisko 30 procent (29,6%) i był to najlepszy rezultat od 2007 roku.
Aktywa netto funduszy inwestycyjnych zwiększały się systematycznie przez cały ubiegły rok (wykres 2). Najkorzystniejsze dla branży funduszy okazały się marzec, październik i grudzień (wzrost aktywów w tych miesiącach przekroczył 5 mld zł), natomiast najwolniej rosły aktywa w styczniu, lutym i wrześniu, kiedy to wzrost WAN oscylował pomiędzy 1 a 2 mld zł (wykres 3).
Nieznaczne umocnienie się euro wobec złotego i osłabienie się amerykańskiego dolara w stosunku do naszej waluty w 2013 roku (biorąc pod uwagę średnie kursy tych walut NBP na koniec 2012 i 2013 roku euro zyskało na wartości wobec naszej waluty 1,4%, a dolar stracił 2,8%) sprawiły, iż w ujęciu walutowym wzrost wartości aktywów funduszy inwestycyjnych okazał się również imponujący, choć nieco mniejszy niż w 2007 r. (wówczas jednak istotny udział we wzroście WAN w walutach obcych miała znacząca aprecjacja złotego zarówno wobec euro, jak i dolara). WAN funduszy obliczona w euro zwiększyła się o 27,7% (9,89 mld euro) do 45,56 mld euro, natomiast wartość aktywów netto przeliczona na dolary wzrosła o 33,3% (15,68 mld USD) do 62,73 mld USD. W obu przypadkach były to historycznie najwyższe wartości aktywów funduszy inwestycyjnych w Polsce w całej historii tego segmentu rynku finansowego. Udział Polski w rynku funduszy inwestycyjnych w Europie, według danych EFAMA, w trzech pierwszych kwartałach 2013 r. (dane za IV kwartał nie zostały jeszcze opublikowane) zwiększył się z 0,40% do 0,43%, zaś w rynku funduszy inwestycyjnych zgodnych z dyrektywą UCITS zmalał z 0,31% do 0,29%.

Rekordowy wzrost wartości aktywów netto funduszy inwestycyjnych wpłynął również na poprawę parametrów opisujących pozycję tych instytucji finansowych w strukturze oszczędności w Polsce i w wybranych segmentach krajowego rynku finansowego. Według danych NBP relacja wartości udziałów w funduszach wspólnego inwestowania gospodarstw domowych (łącznie z instytucjami niekomercyjnymi działającymi na rzecz gospodarstw domowych) do wartości ich depozytów wzrosła z 15,8 proc. w końcu 2012 r. do 17,8 proc. w końcu trzeciego kwartału 2013 r. (dane za IV kwartał nie zostały jeszcze opublikowane). Wartość środków ulokowanych w funduszach inwestycyjnych per capita zwiększyła się w minionych 12 miesiącach o 29,7 proc. – z 3,78 tys. zł do 4,91 tys. zł. Z kolei udział funduszy inwestycyjnych w strukturze podmiotowej zadłużenia Skarbu Państwa w obligacjach i bonach skarbowych zwiększył się z 7,9% do 8,1%, zaś stosunek aktywów funduszy do łącznej kapitalizacji krajowych spółek notowanych na GPW w Warszawie zwiększył się z 27,9% do 31,8%.

Zmiana wartości aktywów netto funduszy inwestycyjnych jest zasadniczo wypadkową dwóch głównych czynników – zmiany wartości instrumentów finansowych w ich portfelach inwestycyjnych oraz salda nabyć i odkupień tytułów uczestnictwa (jednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych). Druga z wymienionych determinant wskazuje na realne zainteresowanie uczestników funduszy (zarówno dotychczasowych, jak i nowych) oferowanymi przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI) produktami inwestycyjnymi. Według rzeczywistych danych pochodzących z krajowych TFI łączny bilans nabyć i umorzeń tytułów uczestnictwa wyniósł w 2013 roku +21,47 mld zł. Był to rezultat o ponad połowę (51,0%) lepszy niż w roku 2012 (+14,22 mld zł) i najlepszy od 2007 roku (+30,79 mld zł) (wykres 4).