Konfederacja Lewiatan o Rekomendacji U

Przeczytaj także: Rekomendacja U zwalczy fikcyjne ubezpieczenie kredytu?

Dodatkowo łączenie funkcji agenta i brokera jest zabronione, przez co niezrozumiałe jest oczekiwanie, aby banki pełniły rolę doradców w zakresie innych produktów ubezpieczeniowych dostępnych na rynku (np. informowały o bieżącej ofercie konkurencji).

Komisja Nadzoru Finansowego przekazała do publicznych konsultacji projekt Rekomendacji U dotyczącej dobrych praktyk w zakresie bancassurance. Zgodnie z treścią projektu Rekomendacji, będzie ona skierowana do wszystkich banków działających na podstawie przepisów prawa polskiego, zaangażowanych we współpracę z zakładami ubezpieczeń. Współpracę rozumianą jako oferowanie ubezpieczeń, pośrednictwo w zawieraniu umów ubezpieczenia, oferowanie przystąpienia do umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek lub gdy klient finansuje koszt ochrony ubezpieczeniowej dotyczącej ryzyka ponoszonego przez bank.

Nie sposób bezkrytycznie zgodzić się ze wskazaną na wstępie Rekomendacji ogólną tezą w zakresie występowania nieprawidłowości na rynku bancassurance w Polsce, dotyczących w szczególności współpracy banków i zakładów ubezpieczeń w zakresie stosowanych rozwiązań dotyczących ubezpieczeń powiązanych z produktami bankowymi oraz praktyk banków związanych z oferowaniem produktów inwestycyjnych dla klientów nieinstytucjonalnych. Opisane problemy nie znajdują odzwierciedlenia w praktyce rynkowej banków i ewentualnie występują incydentalnie, dlatego też powinny być rozwiązywane w drodze indywidualnych kontroli i zaleceń pokontrolnych. Część podmiotów świadczących usługi bancassurance wskazuje na prowadzone kompleksowe inspekcje KNF, które nie wykazały nieprawidłowości w zakresie bancassurance.

Jednym z głównych celów Rekomendacji U jest wyeliminowanie zjawiska konfliktu interesów w sytuacji, gdy bank w ramach grupowej umowy ubezpieczenia występuje w roli ubezpieczającego (działa w imieniu i na rzecz ubezpieczonego klienta) i jednocześnie otrzymuje wynagrodzenie za czynności związane z obejmowaniem ochroną i obsługą umowy ubezpieczenia. Z jednej strony nadzorca dąży do tego, aby banki oferowały ubezpieczenia indywidualne działając jedynie w roli agentów ubezpieczeniowych, reprezentujących interesy ubezpieczycieli, bo zgodnie z projektem Rekomendacji tylko w takim przypadku bank może otrzymywać od zakładu ubezpieczeń wynagrodzenie. Z drugiej zaś strony chciałby, aby banki nadal działały w imieniu i na rzecz swoich klientów w ramach oferowanych produktów. To takie podejście powoduje powstanie konfliktu interesów (rekomendacja 17 vs. Rekomendacja 11.7.), zwłaszcza w przypadku ubezpieczeń powiązanych z produktami o charakterze kredytowym, których celem jest spłata zobowiązania finansowego w przypadku wystąpienia zdarzenia objętego ochroną. Bank jako agent ubezpieczeniowy nie zakwestionuje bowiem, np. decyzji o odmowie wypłaty świadczenia swojego „pracodawcy", co często ma miejsce w obecnym modelu umowy grupowej, gdzie bank reprezentuje interesy klienta.

W ocenie Konfederacji nie do zaakceptowania jest proponowany termin, w którym nastąpić miałoby stosowanie Rekomendacji, tj. 1 listopada 2014 r. Proponowany termin jest zbyt krótki. Postulujemy, aby wynosił 18 miesięcy od dnia publikacji finalnej wersji Rekomendacji lub wdrażania zmian w fazach: od najmniej pracochłonnych do tych najbardziej czasochłonnych.

Z uwagi na konieczność wprowadzenia zmian w umowach, wzorcach umownych, procedurach oraz w wielu przypadkach konieczność przejścia na model agencyjny, konieczne będą kosztowne i pracochłonne zmiany informatyczne w systemach bankowych. Przykładowo w celu realizacji oczekiwanej funkcji doradczej banków w zakresie produktów ubezpieczeniowych (w naszej ocenie niezgodnej z prawem), niezbędne jest zbudowanie zespołu specjalistów monitorujących na bieżąco dostępne na rynku oferty (ogromne ryzyko przekazania klientowi nierzetelnej informacji i wprowadzenia w błąd oraz narażenia się na uzasadnione roszczenia z tego wynikające). Przy tak krótkim terminie „vacatio legis" jak wskazane w projekcie banki staną przed wyborem działania w sposób niezgodny z Rekomendacją albo zaprzestania oferowania i obsługi ubezpieczeń, a tym samym niewywiązywania się z umów zawartych z towarzystwami ubezpieczeń i klientami banku, co może spowodować również całkowity brak niektórych ofert na rynku, jak np. ubezpieczenie od utraty pracy (dostępne jedynie w ofertach banków). Konsekwencją takiego stanu rzeczy będzie istotne pogorszenie sytuacji konsumentów w Polsce. Należy również zauważyć, że wprowadzenie zmian, o których mowa powyżej jest związane ze znacznymi nakładami finansowymi i będzie musiało zostać uwzględnione w koszcie ochrony ubezpieczeniowej, którą poniesie ubezpieczony.

Istotne jest również, aby przedmiotowa Rekomendacja miała zastosowanie wyłącznie do nowych umów ubezpieczenia, tj. zawieranych po dniu jej wejścia w życie, co jest zgodne z podstawową zasadą, że prawo nie działa wstecz. Zastosowanie Rekomendacji dla istniejących portfeli w wielu przypadkach nie będzie możliwe w praktyce, skutkowałoby to koniecznością wypowiedzenia istniejących umów ubezpieczenia i tym samym pozbawienia klientów ochrony ubezpieczeniowej oraz doprowadziłoby do zachwiania rynkiem bankowym (brak zabezpieczenia kredytów).