Czym różnią się obligacje?

Przeczytaj także: Obligacje skarbowe czy korporacyjne?

Obligacje skarbowe i pozaskarbowe

Obligacje możemy uszeregować według wielu różnych kryteriów, ale pierwszym wyróżnikiem będzie ich emitent. Inwestorzy zupełnie inaczej oceniają obligacje skarbowe, emitowane przez skarb państwa, a inaczej patrzą na obligacje firm. W normalnych warunkach obligacje skarbowe oceniane są jako najbardziej bezpieczna lokata kapitału, przewyższająca pod tym względem nawet lokaty bankowe, co w praktyce nie zawsze jest regułą. Paradoksalnie właśnie w warunkach kryzysu finansowego częściej cierpią posiadacze obligacji skarbu państwa niż prywatnych spółek (o ile te ostatnie były na kryzys przygotowane), choć tylko tych o naprawdę dobrym standingu finansowym. Od czasu do czasu zdarza się, że obligacje dużych korporacji uzyskują niższe oprocentowanie i wyższe oceny ratingowe niż kraj, w którym emitenci są zarejestrowani, ale są to sytuacje wyjątkowe, znane raczej z niecodziennych okoliczności roku 2008.

Pewnym łącznikiem między obligacjami firm i obligacjami skarbowymi, są papiery samorządowe emitowane przez gminy. Obligacje nie są wprawdzie bezpośrednio gwarantowane przez skarb państwa, ale ponieważ emitują je organy administracji publicznej, ocenia się je równie wysoko lub niewiele niżej niż obligacje skarbowe.

Jeśli zaś chodzi o obligacje firm, to możemy dokonać podziału między obligacje bankowe i pozostałe. Zwykle obligacje banków – jako instytucji zaufania publicznego i nadzorowanych przez Komisję Nadzoru Finansowego – uważa się za bardziej bezpieczne niż przedstawicieli innych sektorów, ale zdarzają się wyjątki.

Obligacje podporządkowane

Wyjątki dotyczą zwłaszcza traktowania przez inwestorów obligacji podporządkowanych. Taki status oznacza, że emitent ma prawdo doliczyć wpływy z emisji do funduszy uzupełniających, a te z kolei do funduszy własnych. Innymi słowy, w swoim sprawozdaniu finansowym przez pewien czas emitent może traktować te pieniądze jak własne, a nie pożyczone od inwestorów, o ile zgodzi się na to Komisja Nadzoru Finansowego. Jest to oczywiście rozwiązanie bardzo korzystne dla banków. Dla inwestorów oznacza jednak, że w razie likwidacji lub upadłości banku, ich obligacje będą spłacane w ostatniej kolejności, więc nie wszystkim inwestorom odpowiadają tego rodzaju rozwiązania. Np. otwarte fundusze emerytalne niemal nie posiadały obligacji podporządkowanych banków, choć nie miały oporów przed kupowaniem „zwykłych” obligacji bankowych. - wynika z raportu przygotowanego przez Obligacje.pl.

Obligacje zabezpieczone i niezabezpieczone

Zwykle banki skłonne są zapłacić wyższe odsetki by wynagrodzić inwestorom zwiększone ryzyko związane z inwestycją w obligacje podporządkowane, co oznacza, że płacą mniejsze odsetki, za obligacje niepodporządkowane.

Emitenci innych branż także mają możliwość oferowania inwestorom mniej lub bardziej ryzykownych obligacji i w ten sposób wpływać na wysokość płaconych odsetek. Po pierwsze wysokość kuponu reguluje okres, który dzieli czas emisji obligacji do czasu wykupu (okres ten nazywany jest tenorem) – im jest on dłuższy, tym wyższe są oferowane odsetki. Przypomina to model lokat bankowych, gdzie banki także płacą więcej za lokaty o dłuższym terminie zapadania.

Emitenci mogą proponować inwestorom dodatkowe zabezpieczenia, licząc na to, że skłoni ich to do dokonania inwestycji. Takim dodatkowym zabezpieczeniem może być np. wpis do hipoteki, zastaw na posiadanych maszynach lub należnościach, czasem jest nim zastaw na akcjach przedsiębiorstwa lub poręczenie majątkowe właścicieli spółki. Majątek, który stał się zastawem obligacji jest wyłączany z ogólnej masy spadkowej w razie bankructwa emitenta i wpływy z jego sprzedaży służą w pierwszej kolejności zaspokojeniu roszczeń posiadaczy obligacji, co daje wyższą szansę na ich całkowitą spłatę.

Wydawałoby się, że obligacje zabezpieczone są co do zasady towarem bardziej pożądanym przez inwestorów oraz są papierami niżej oprocentowanymi. W istocie tak właśnie się dzieje w przypadku, gdy jedna spółka jest zarazem emitentem zabezpieczonych i niezabezpieczonych obligacji. Wówczas różnica w oprocentowaniu wynosi z grubsza ok. 1 pkt proc. na korzyść obligacji zabezpieczonych.