Jak działa system ELIXIR?

Przeczytaj także: Kiedy zrobić przelew w Boże Narodzenie i Sylwestra?

Rozliczenie krok po kroku

Co dzieje się krok po kroku z naszymi pieniędzmi po zleceniu płatności na inny rachunek? – Każdy przelew zanim zostanie sfinalizowany, czyli wykazany na rachunku odbiorcy musi przejść przez określone, zawsze te same etapy – wyjaśnia Tomasz Jończyk z KIR S.A. W pierwszej kolejności nasze zlecenie przejdzie w banku weryfikację, na którą składają się: identyfikacja zleceniodawcy, autoryzacja dyspozycji oraz ocena poprawności zawartości zlecenia płatniczego. Bank musi upewnić się, że mamy prawo złożyć daną dyspozycję do danego konta. W przypadku przelewu w formie papierowej zostaniemy w oddziale poproszeni o okazanie dowodu tożsamości. W bankowości elektronicznej standardowym narzędziem identyfikacji jest login i hasło.

Po zidentyfikowaniu nadawcy przelewu, następuje tzw. autoryzacja zlecenia płatniczego. Te papierowe wymagają sprawdzenia, czy widniejący na nich podpis został złożony przez uprawnioną do tego osobę i czy jest on zgodny ze wzorem znajdującym się w banku na tzw. karcie wzoru podpisów. – Odpowiednikiem weryfikacji podpisu odręcznego w ramach dyspozycji elektronicznych może być autoryzacja z wykorzystaniem specjalnego kodu wpisywanego w systemie transakcyjnym, przechowywanego na tzw. karcie kodów jednorazowych, wygenerowanego przez urządzenie do generowania kodów autoryzacyjnych (tzw. token), albo przesłanego sms-em – mówi Robert Frelek, ekspert z Departamentu Produktów Bankowości Korporacyjnej i Kanałów Elektronicznych w Banku BGŻ.

Kolejnym etapem jest tzw. ocena poprawności zawartości dyspozycji płatniczej. W przypadku przelewu papierowego pracownik oddziału banku sprawdza, czy dane umieszczone w formularzu zlecenia są kompletne oraz poprawne w stopniu umożliwiającym wykonanie transakcji. W dyspozycjach elektronicznych analogiczne funkcje pełnią aplikacje wyposażone w odpowiednie programy kontrolne, dopuszczające do realizacji jedynie komunikaty poprawne. - To dlatego system bankowości elektronicznej nie pozwoli przejść do kolejnego kroku w zlecaniu transakcji, jeśli w formularzu brakuje któregoś z istotnych elementów, jak np. numeru rachunku bankowego odbiorcy przelewu. Bez takiej informacji prawidłowe przetworzenie otrzymanych dyspozycji nie byłoby możliwe. Systemy bankowości elektronicznej są tak zaprojektowane, aby pomóc klientowi uniknąć błędów – wyjaśnia Tomasz Jończyk z KIR S.A.

Po wprowadzeniu do systemu i weryfikacji, dane do przelewu zamieniane są na plik w odpowiednim formacie – tworzony jest tzw. komunikat płatniczy. To właśnie komunikaty płatnicze w postaci plików elektronicznych przesyłane do KIR S.A. przez banki, są rozliczane w trakcie sesji ELIXIR®. Do KIR S.A. i przez KIR S.A. nie wędrują więc nasze pieniądze, a jedynie informacje o zleconych przelewach czy poleceniach zapłaty.

- To co nazywamy rozliczeniem w systemie ELIXIR® oznacza faktycznie wyznaczenie tzw. pozycji netto poszczególnych banków. System określa wysokość należności banków względem siebie, biorąc pod uwagę różnicę w wysokości kwot przelewanych przez ich klientów – wyjaśnia Tomasz Jończyk. Przykładowo, w sytuacji, gdy klient banku A przelewa do banku B 300 zł, a klient banku B przelewa do banku A 200 zł, do rozliczenia między bankami pozostaje jedynie 100 zł. Po ustaleniu takich informacji w relacjach pomiędzy wszystkimi bankami, Krajowa Izba Rozliczeniowa S.A. przekazuje je do Narodowego Banku Polskiego w postaci tzw. instrukcji rozrachunkowych, na podstawie których banki „wiedzą” ile środków muszą sobie wzajemnie przekazać. Następnie, gdy KIR S.A. potwierdzi dokonanie rozrachunku przez NBP, pieniądze niezwłocznie trafiają na konta odbiorców.

W Polsce wykonywanych jest codziennie średnio 6 mln transakcji. W ciągu roku system ELIXIR® rozlicza ich ponad 1,5 mld. Krajowa Izba Rozliczeniowa S.A. udostępnia również bankom działającym w Polsce i ich klientom dwa inne systemy - EuroELIXIR, za pośrednictwem którego rozliczane są płatności we wspólnej walucie unijnej, oraz Express ELIXIR - system przelewów natychmiastowych, który umożliwia zrealizowanie przelewu pomiędzy kontami w różnych bankach w czasie liczonym w sekundach, przez całą dobę, także w niedziele i święta.