Wsparcie dla biznesu: jak wyjść z inwestycji w start-up?

Przeczytaj także: 8 sposobów na to, jak nie pozyskać inwestora

Pierwsza z klauzul daje funduszowi możliwość żądania wprowadzenia spółki na giełdę i nakłada na obydwie strony obowiązek zgodnego działania w tym celu. W szczególności zobowiązanie to może dotyczyć sporządzenia prospektu emisyjnego i udostępnienia wymaganych przez przepisy prawa informacji, wyboru biura maklerskiego, czy też biegłego rewidenta. Oczywiście, z praktycznego punktu widzenia dla sporządzenia prospektu oraz przeprowadzenia procesu, którego ukończeniem jest dematerializacja akcji spółki, dopuszczenie i wprowadzenie jej akcji do obrotu, konieczne jest istnienie nie tylko sprzyjających warunków na rynku kapitałowym, lecz także sprawne, szybkie i zgodne działanie samej spółki i jej zarządu (w skład którego wchodził będzie najczęściej sam przedsiębiorca). Trudno natomiast wyobrazić sobie skutecznego dochodzenia przed sądem, aby ten nakazał sporządzenie prospektu emisyjnego. Dlatego też odpowiednie postanowienia umowy inwestycyjnej mogą być zabezpieczone karami umownymi, które ułatwiają dochodzenie roszczenia odszkodowawczego od strony, która uchyla się od wykonania przyjętych na siebie obowiązków.

Inną klauzulą dotyczącą wyjścia z inwestycji jest prawo przyłączenia się inwestora do sprzedaży akcji przez przedsiębiorcę (tzw. tag along right). Ta część umowy inwestycyjnej będzie miała zastosowanie, gdy sprzedaż swoich akcji rozważać będzie przedsiębiorca. Dla inwestora finansowego ma to podwójne znaczenie. Po pierwsze zmieni się osoba przedsiębiorcy, z którym inwestor związał się dla prowadzenia wybranej inwestycji, a ewentualny nabywca może nie gwarantować takiego samego zaangażowania lub współdziałania (dlatego najczęściej możliwość zbycia akcji przez przedsiębiorcę w okresie inwestycji najczęściej podlega daleko idącym ograniczeniom). Po drugie natomiast, skoro znalazł się chętny na akcje przedsiębiorcy, stwarza to możliwość sprzedaży także akcji posiadanych przez inwestora finansowego. Omawiana klauzula powoduje, że przed sprzedażą swych akcji przedsiębiorca zobowiązany jest powiadomić o tym inwestora finansowego, który może (choć nie musi) zażądać, aby potencjalny nabywca kupił także akcje należące do inwestora finansowego, na takich samych warunkach, jak te oferowane przedsiębiorcy. Podobnie jak wyżej, niewykonanie obowiązku przez przedsiębiorcę może podlegać rygorowi zapłaty kary umownej. Mogą istnieć także inne zabezpieczenia, np. zapisy powodujące bezskuteczność takiego zbycia wobec spółki, co znacznie utrudnia zbycie akcji wbrew postanowieniom umowy.

Prawo żądania zbycia akcji przez przedsiębiorcę (tzw. drag along right) dotyczy sytuacji, gdy inwestor finansowy pragnie wyjść z inwestycji, natomiast potencjalny nabywca oczekuje przejęcia całkowitej kontroli nad spółką. W takim przypadku inwestor finansowy może żądać, aby przedsiębiorca sprzedał wraz z inwestorem finansowym posiadany przez siebie pakiet akcji. Szczególnego znaczenia nabiera tutaj określenie sytuacji, w których inwestor finansowy uprawniony jest do takiego działania, a także postanowienia dotyczące ceny, po której przedsiębiorca może zostać zobowiązany do zbycia swoich akcji.

adw. dr Rafał T. Stroiński