MdM potyka się o 3 przeszkody

Przeczytaj także: Wyższe limity nie pomogą. Mieszkanie dla młodych traci 345 mln zł

2. Posiadanie mieszkania wcześniej

Kolejną poważną bariera rozwoju programu MdM jest ograniczenie dopłat do osób, które nie są lub nie były wcześniej:

• właścicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego,
• właścicielem lub współwłaścicielem budynku, jeżeli jego udział w przypadku zniesienia współwłasności obejmowałby co najmniej jeden lokal mieszkalny,
• w posiadaniu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu – mieszkania lub domu jednorodzinnego. (Jeżeli nabywca ubiegający się o przyznanie dofinansowania wkładu własnego jest najemcą lokalu mieszkalnego lub przysługuje mu spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, może zobowiązać się do: rozwiązania umowy najmu i opróżnienia lokalu mieszkalnego, zrzeczenia się spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na rzecz spółdzielni mieszkaniowej i opuszczenia lokalu).

Takich ograniczeń nie było w programie Rodzina na Swoim, tam wystarczyło aby klient nie posiadał mieszkania lub prawa do lokalu w momencie składania wniosku o kredyt z dofinansowaniem. Obecne podejście powoduje, że o ile dopiero wkraczający w dorosłe życie nie mają kłopotu ze spełnieniem tego warunku, to związki z dłuższym stażem, które dochowały się dzieci i wcześniej miały zdolność kredytową zdążyły już kupić mieszkanie. Tym samym nie mają teraz szansy skorzystać z programu dopłat MdM przeprowadzając się do większego lokum. Przy takim podejściu pod znakiem zapytania można postawić prorodzinny charakter programu. Widać to zresztą po statystykach BGK, który pokazuje, że po 9 miesiącach zaledwie 6 proc. klientów MdM -singli miało dziecko, reszta była bezdzietna (94 proc.). Wśród małżeństw też przeważały pary bezdzietne (55 proc.). Jedno dziecko miało 37 proc. spośród składających wnioski, dwoje dzieci miało 7 proc., a trójkę 1 proc.

3. Limity cen mkw. mieszkań kwalifikowanych do programu

Trzecim znaczącym ograniczeniem dostępu do dofinansowania są także limity ceny mkw. mieszkań oraz ich powierzchni (75 mkw, lub 85 mkw. jeśli w rodzinie jest trójka dzieci. W przypadku domu odpowiednio 100 lub 110 mkw.). Od października w wielu województwach i miastach m.in. w Warszawie limity cen wzrosły. Zmiany te znacząco poprawiły szanse na znalezienie odpowiedniego mieszkania w wielu lokalizacjach i można się spodziewać, że w ostatnim kwartale ta bariera programu nie będzie tak dokuczliwa jak wcześniej. Choć oczywiście wciąż pozostały rejony Polski, gdzie znalezienie nowego lokum spełniającego wymagania cenowe programu jest niezwykle trudne.

Idą zmiany, ale czy właściwe?

Zapowiedziane od przyszłego roku zmiany ustawy O pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi mają nieco poprawić dostępność do dofinansowania. Według projektu zmian, znajdującego się obecnie w publicznych konsultacjach, nowy MdM miałby uwzględnić również finansowanie mieszkań spółdzielczych i lokali adoptowanych na cele mieszkaniowe. Zmieniony MdM pozwoliłby też zaciągać te kredyty razem z osobami niespokrewnionymi, co ułatwiłoby korzystanie z MdM osobom żyjącym w nieformalnym związku. Mają zwiększyć się też kwoty dopłat dla osób posiadających co najmniej dwójkę i trójkę dzieci. W pierwszym przypadku dopłata zwiększy się z 15 do 20 proc., a w drugim z 20 do 25 proc. Propozycje zmian przewidują także zwiększenie maksymalnej powierzchni mieszkania, dla której liczona jest dopłata. Posiadający co najmniej trójkę dzieci będą mogły otrzymać dopłatę do 65 mkw. zamiast do 50 mkw.

Próby uhonorowania wielodzietnych rodzin mogą jednak spełznąć na niczym, jeśli dalej będzie obowiązywał zakaz sięgania po dofinansowanie przez osoby, które już miały mieszkanie. Wyłączenia z tego zakazu rodzin z dziećmi zdecydowanie zwiększyłoby charakter prorodzinny programu. Poprawiłoby to wykorzystanie dopłat przez związki, które zdążyły dochować się kilkorga dzieci i chętnie z pomocą państwa przeprowadziłyby się do większego mieszkania.