Renta dożywotnia? Jeszcze nie teraz

Przeczytaj także: Bezpieczna renta dożywotnia

Ustawa o odwróconym kredycie hipotecznym weszła w życie 15 grudnia bieżącego roku. Kwestia renty dożywotniej nie doczekała się jeszcze regulacji. W obecnym stanie prawnym seniorzy mają zatem możliwość wyboru tylko jednego produktu finansowego, który niestety spełnia oczekiwania tylko części potencjalnych beneficjentów.

CEL USTAWY – BEZPIECZEŃSTWO SENIORÓW - SPEŁNIONY

Ustawodawca jako główny cel ustawy o dożywotnim świadczeniu pieniężnym, zwanej potocznie rentą dożywotnią, wskazał na zapewnienie bezpieczeństwa osobom, chcącym skorzystać z możliwości, jakie daje ten produkt finansowy. I należy wyraźnie podkreślić, że wprowadzenie w życie ustawy w projektowanym kształcie zagwarantuje bezpieczeństwo osobom starszym, chcącym skorzystać z tej usługi. Ustawa wprost reguluje nie tylko kwestie zabezpieczenia i ewentualnego odzyskania należnych beneficjentom kwot w ramach przyznanych dożywotnich świadczeń pieniężnych, ale także zabezpiecza odzyskanie prawa własności nieruchomości w przypadku zalegania przez świadczeniodawcę z należnymi wypłatami lub w sytuacji ogłoszenia upadłości świadczeniodawcy. Zatem osoby starsze są zabezpieczone nawet na wypadek hipotetycznej upadłości podmiotu świadczącego usługę. Hipotetycznej, ponieważ ustawodawca wprowadza także szereg wymogów kapitałowo-finansowych.

WYMOGI WOBEC ŚWIADCZENIODAWCÓW

Prowadzenie działalności gospodarczej przez spółkę, chcącą oferować Seniorom rentę dożywotnią, będzie uwarunkowane posiadaniem zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego. Firma taka zostanie ponadto poddana nadzorowi i kontroli KNF. Ustawa wprowadza kwartalną sprawozdawczość finansową wobec organu nadzoru. Ustawodawca dopuszcza w odniesieniu do podmiotu, który zamierza dostarczać dożywotnie świadczenie osobom, pragnącym na emeryturze podnieść swoją stopę życiową, jedynie dwie formy prawno-organizacyjne: funkcjonowanie na rynku w postaci spółki akcyjnej albo europejskiej spółki akcyjnej, dysponujących kapitałem zakładowym w minimalnej wysokości o równowartości 2 milionów EUR. Środki na kapitał zakładowy nie będą mogły pochodzić z kredytu, pożyczki ani nieudokumentowanych źródeł.

- To restrykcyjne wymogi organizacyjno-finansowe, aczkolwiek biorąc pod uwagę charakter świadczonych usług i krąg potencjalnych świadczeniobiorców, którym będą osoby starsze, w pełni zrozumiałe i akceptowane przez praktyków tego segmentu usług. Firmy, które dziś operują na tym rynku, a są zrzeszone w Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych, dostosują poziomy swoich kapitałów do nowych wymagań ustawowych – mówi Mecenas Marcin Czugan, Dyrektor Departamentu Prawno – Legislacyjnego KPF.

Z punktu widzenia interesów świadczeniobiorcy, czyli osoby starszej, prawdopodobnie najistotniejsze, przy gwarancji comiesięcznych dożywotnich wypłat, stają się zapisy chroniące jej prawo do dożywotniego zamieszkiwania nieruchomości. Projektowane przepisy stanowią bowiem, iż umowa między osobą starszą a firmą oferującą rentę dożywotnią, przewidywać będzie ustanowienie na rzecz tej pierwszej służebności mieszkania, co daje jej prawo zamieszkiwania nieruchomości do końca życia. Ponadto przeniesienie własności nieruchomości na świadczeniodawcę będzie następować wraz z obciążeniem mieszkania lub domu hipoteką, która będzie zabezpieczać wypłatę świadczeń. Hipoteka stanowi wiarygodny i stabilny rzeczowo instrument zapewniający wypłatę umówionych świadczeń.

- Ustawa o dożywotnich świadczeniach pieniężnych umożliwi wszystkim Seniorom korzystanie z bezpiecznej renty dożywotniej. Zobliguje ona wszystkie podmioty na rynku do stosowania jednolitych, przejrzystych procedur oraz wyznaczania wysokich standardów obsługi klienta. Od wielu lat apelujemy o jak najszybsze uchwalenie ustaw. Przede wszystkim zabiegają o nią środowiska seniorskie czekające na możliwość podniesienia standardu życia dożywotnio w obliczu coraz niższych świadczeń emerytalnych. Mamy nadzieję, że ustawa ta wejdzie w życie w I kwartale 2015 r. – podkreśla Katarzyna Brzeska-Miksa, Prezes Zarządu Funduszu Hipotecznego Familia S.A.

Wiarygodność firm, chcących oferować tą nową usługę finansową wzmacniają dodatkowo zapisy, mówiące o obowiązku posiadania kapitału własnego wyższego co najmniej o 15% od prognozowanej sumy zobowiązań z tytułu zawartych umów o dożywotnie świadczenie za okres kolejnych 2 lat. Także konieczność dysponowania rezerwami na pokrycie zobowiązań z tytułu zawartych umów o dożywotnie świadczenie pieniężne w wysokości nie niższej niż suma wierzytelności, wymagalnych w ciągu dwóch najbliższych lat powoduje, że na wrażliwym społecznie rynku, jakim niewątpliwie będzie dożywotnie świadczenie pieniężne, nie pojawią się podmioty „z przypadku”.

ODŁOŻONA RENTA DOŻYWOTNIA

Niestety, wbrew oczekiwaniom – wejście w życie ustawy o świadczeniu dożywotnim oddala się. Procedowanie regulacji przedłuża się, mimo, że Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów już we wrześniu 2013 w swoim raporcie wskazywał, że „(…) największym zagrożeniem dla Seniorów jest brak uregulowań prawnych w zakresie prowadzonej przez Spółki (oferujące rentę dożywotnią – przyp. KPF) działalności. Ryzyko związane z ich funkcjonowaniem wiąże się z faktem, że ich działalność nie jest nadzorowana i nie muszą one spełnić żadnych wymogów kapitałowych (…)”. Jednocześnie w tym samym dokumencie czytamy, że podczas prac nad nim zapytano losowo wybraną grupę osób, które zawarły umowy o rencie dożywotniej, oferowane na podstawie zapisów Kodeksu cywilnego, o ich satysfakcję z podjętej decyzji. Jednomyślnie wyraziły one zadowolenie z takiego kroku, oświadczając, że świadczenia są im wypłacane terminowo, pracownicy świadczeniodawców interesują się ich losem. Pozytywnie wypowiedziały się także na temat okoliczności podpisania porozumienia i sposobów komunikowania się z nimi.

W wielu krajach zachodnich odwrócona hipoteka oferowana jest w dwóch modelach: jako odwrócony kredyt hipoteczny i w modelu sprzedażowym w postaci renty dożywotniej. Dnia 15 grudnia 2014r. weszła w życie ustawa o odwróconym kredycie hipotecznym.

- Dla kompleksowego uregulowania rynku odwróconej hipoteki w naszym kraju, wzorem krajów zachodnich, konieczne jest uchwalenie również ustawy o dożywotnim świadczeniu pieniężnym, co pozwoli osobom starszym na wybór produktu najlepiej dopasowanego do ich potrzeb – dodaje Czugan.