Edukacja finansowa dzieci w Polsce kuleje

Przeczytaj także: Kieszonkowe: pierwszy krok do przedsiębiorczości

Przeprowadzona na zlecenie BIG InfoMonitor i BIK ankieta MillwardBrown pokazuje, że potomkowie dostają od rodziców konkretne rady dotyczące oszczędzania – często w formie napominania – jednak przeważnie nie dostają możliwości samodzielnego uczenia się zarządzania finansami. Jedną z przyczyn może być to, że rodzice również nie posiadają odpowiedniej wiedzy.

Badanie, które przeprowadziliśmy wspólnie z MillwardBrown i BIG InfoMonitor pokazuje, że większość rodziców rozmawia ze swoimi dziećmi na temat finansów – i to cieszy. Pytanie, czy mają dzieciom co przekazać, bo refleksje z zeszłorocznego badania prowadzonego z Fundacją Kronenberga były niepokojące. Polacy subiektywnie dosyć dobrze oceniają stan swojej wiedzy finansowej, ale ich wiedza obiektywna jest skromna. Nie znamy np. pojęć, które występują choćby w umowach kredytowych – zwraca uwagę Małgorzata Bielińska, dyrektor do spraw edukacji w Biurze Informacji Kredytowej.

Popularne połajanki

Potomkowie najczęściej dowiadują się od mamy i taty, że „aby mieć pieniądze, trzeba pracować” ( 78 proc. wskazań). Dorośli nie szczędzą również uwag na temat tego, że „należy gasić światło i zakręcać kran” (73 proc. odpowiedzi). Tłumaczą „co ile kosztuje i dlaczego jest drogie czy tanie” (69 proc.). Stosunkowo często odbywają się też międzypokoleniowe dyskusje na temat priorytetów w zakupach. „Najpierw trzeba kupić jedzenie i opłacić inne konieczne wydatki, a dopiero, gdy pieniądze zostaną, można pozwolić sobie na przyjemności” – mówi 62 proc. ojców i matek.

Kieszonkowe otrzymuje mniej niż połowa dzieci

Na wypłacanie kieszonkowego, które bardzo dobrze wprowadza w świat zarządzania finansami, decyduje się 48 proc. rodziców. Najczęściej pieniądze na własne wydatki otrzymują dzieci w wieku 10-12 lat (69 proc.), w dużej mierze z powodu nacisku pociech i rosnącej popularności zjawiska.

Prawdopodobnie w wielu rodzinach kieszonkowego nie ma też dlatego, że rodzice na bieżąco zaspokajają wszelkie potrzeby i zachcianki dzieci. Doświadczenia z okresu PRL-u powodują, że często robią to na wyrost, chcąc swoim pociechom zapewnić wszystko, czego brakowało im i ich rodzicom w młodości. Stąd m.in. spory obecnie problem z nauczeniem dzieci wartości pieniądza i odpowiedzialnego zarządzania finansami – mówi Amelia Rentflejsz-Kuczyk, psycholog kliniczny z warszawskiej poradni Uniwersytet dla Rodziców. Tymczasem kieszonkowe i idąca za tym nauka oszczędzania są bardzo ważne w edukacji finansowej dzieci. – Dzięki zarządzaniu choćby drobnymi kwotami najlepiej można się nauczyć wartości pieniądza i oszczędzania. Warto przy tym pamiętać, że odkładanie pieniędzy na jakiś cel to jednocześnie nauka odraczania nagrody i cierpliwości – ogromnie pożądanych cech w dzisiejszych czasach – podkreśla Amelia Rentflejsz-Kuczyk. – Szkoda, że kieszonkowe jest wciąż niedocenianym przez rodziców narzędziem wychowawczym – dodaje.

Z czego to może wynikać? Zdaniem Mariusza Hildebranda, wiceprezesa Zarządu BIG InfoMonitor prawdopodobnie również z tego, że często sami rodzice nie mają umiejętności zarządzania finansami.

Według naszych danych wciąż blisko 66 proc. wszystkich zaległych zobowiązań Polaków, to stosunkowo niskie kwoty – do 5 tys. zł. Co oznacza, że przy zwiększonym wysiłku finansowym i odpowiednim planowaniu wydatków, kwota ta jest w zasięgu spłaty, a jednak spłacana nie jest – zaznacza Mariusz Hildebrand.

Jeszcze mniej niż wypłacających kieszonkowe jest rodziców wynagradzających dzieci za oszczędzanie. 44 proc. dokłada się do wymarzonego zakupu, gdy pociechy (od 6 lat wzwyż) samodzielnie uzbierają znaczną część kwoty.