Pożyczki: rynek monopolizowany?

Przeczytaj także: Umowa pożyczki: przygotowanie i wypłata pieniędzy bez opłat

Lektura projektu nasuwa myśl, że nowe prawo zostało skonstruowane w taki sposób, aby przede wszystkim wspierać działalność dużych firm z segmentu tradycyjnego, które prowadzą sprzedaż pożyczek u klienta.

O tym, że nowe prawo będzie promować tylko niektórych przedsiębiorców przekonani są również członkowie ZPP. Jak podkreśla Cezary Kaźmierczak, Prezes ZPP, wiele wskazuje na to, że prace legislacyjne, które prowadzone są obecnie nad ustawą o kredycie konsumenckim zmierzają do powstania monopolu na rynku pożyczkowym.

– Założenia projektu nowelizacji prawa pożyczkowego początkowo były neutralne. Jednak wraz z kolejnymi zmianami, rozwiązania korzystne dla większości uczestników rynku oraz konsumentów były usuwane. Zastępowały je rozwiązania korzystne dla lidera rynku, firmy Provident - dodaje Cezary Kaźmierczak.

Mogą o tym świadczyć stopniowo wprowadzane do projektu ustawy rozwiązania realizujące założenia lobbingowe Providenta, takie jak: limit zmienny w czasie na poziomie mniej niż 50 proc. rocznie; wyeliminowanie konkurencji online, czy też szczegółowy wzór obliczania kosztów kredytu według propozycji Konfederacji Lewiatan. Co więcej, w kolejnych etapach prac legislacyjnych z projektu zniknęła część zapisów chroniących konsumentów zaproponowanych przez Komitet Stabilności Finansowej. Nie zostały także uwzględnione propozycje organizacji społecznych zgłaszane podczas konsultacji.

– Regulacja rynku pożyczkowego w kształcie zaproponowanym przez Ministerstwo Finansów budzi bardzo duże kontrowersje także z punktu widzenia konsumentów, którym ograniczy się dostępną ofertę pożyczkową – mówi Marcin Nowacki, wiceprezes ZPP. Jak dodaje – Obawiamy się, że pozbawieni dostępu do źródła finansowania krótkoterminowych potrzeb, będą zmuszeni poszukiwać źródeł finansowania poza rynkiem, a tym samym zwiększać szarą strefę.

Wśród najbardziej kontrowersyjnych, a jednocześnie fundamentalnych dla przyszłości rynku pożyczkowego, założeń projektu są ograniczenie kosztów kredytu, prolongata spłaty kredytu, ograniczenie kosztów windykacji i utworzenie rejestru firm pożyczkowych. Inne propozycje zawarte w projekcie ustawy, takie jak zwiększenie uprawnień Komisji Nadzoru Finansowego (KNF), ściślejsza współpraca KNF z Prokuraturą, czy surowsze sankcje karne za działalność bez zezwolenia zostały przez branżę przyjęte pozytywnie i nie wzbudzają większych kontrowersji.

WYBRANE WYNIKI RAPORTU

Znaczenie nowego prawa

Polska, jako jeden z ostatnich krajów w Europie Środkowo - Wschodniej, nie ma uregulowanego prawnie rynku pozabankowego. Nie obowiązują regulacje, które ograniczałyby możliwość prowadzenia firmy pożyczkowej. Dziś może ją założyć każdy, bez względu na posiadany kapitał. Nie potrzebuje nawet zaświadczenia o niekaralności. Nie obowiązuje także oficjalna lista firm sektora mikropożyczek czy spis firm „nieuczciwych”, które pobierają prowizję, ale nie udzielają pożyczki. O ustawowej regulacji działalności firm pożyczkowych mówi się od dawna. Temat jest jednak bardzo złożony. Wprowadzenie regulacji wymaga nowelizacji m.in. prawa bankowego, ustawy o kredycie konsumenckim, ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym czy kodeksu cywilnego.

1. GENEZA REGULACJI RYNKU POŻYCZKOWEGO

Genezy regulacji rynku pożyczkowego należy szukać w tzw. aferze Amber Gold. Firma ta wyłudziła pieniądze od ponad 11 tys. osób. Aby zapobiegać takim sytuacjom w przyszłości, premier Donald Tusk powołał specjalny zespół przy Komitecie Stabilności Finansowej. Po sześciu miesiącach prac, w marcu 2013 r. Komitet Stabilności Finansowej przedstawił raport zawierający 21 rekomendacji, które mają poprawić jakość usług na rynku finansowym i ochronę konsumenta. Rekomendacje dotyczyły wielu podmiotów działających na rynku finansowym m.in. banków, firm pożyczkowych, domów maklerskich i firm leasingowych . Rynku piramid finansowych nie udało się uregulować. Podjęto więc próbę regulacji drugiej części rynku pozabankowego, czyli firm pożyczkowych - profesjonalnych podmiotów działających w ramach ustawy o kredycie konsumenckim, które pożyczają tylko z własnych środków.