Wypłata emerytury po śmierci ubezpieczonego? Pieniądze wracają do ZUS

Przeczytaj także: Dla kogo emerytura po zmarłym i jak ją otrzymać?

Żeby uniknąć tej nieprzyjemnej sytuacji należy pamiętać o tym, żeby możliwie szybko po pogrzebie poinformować ZUS o śmierci bliskiej nam osoby zwłaszcza jeśli zlecamy formalności zakładowi pogrzebowemu.

Jeżeli jednak zrobiliśmy to za późno i ZUS zrealizował kolejną wypłatę już po śmierci – takich pieniędzy najlepiej nie odbierać.

W przypadku, gdy świadczenia będą należne Zakład wypłaci je na wniosek osób uprawnionych. Te pieniądze nie przepadną – zostaną wypłacone najbliższym (żonie, dzieciom) uprawnionym do świadczenia po osobie zmarłej.

A co ma z robić np. żona, jeśli już odebrała emeryturę wypłaconą po śmierci męża?

Jak najszybciej skontaktować się z ZUS. Jeśli to było świadczenie, które zmarłemu się należało (tj. za miesiąc, w którym nastąpił zgon bez względu na to, w jakim dniu miesiąca zmarł) ZUS, na wniosek o wypłatę niezrealizowanego świadczenia wyda formalną decyzję i przekaże pieniądze osobom uprawnionym - mówi Grażyna Tichoniuk zastępca Dyrektora ds. świadczeń Oddziału ZUS we Wrocławiu. W przypadku, gdy odebrane zostało świadczenie już nienależne – koniecznym jest jego zwrot. Osoby w trudnej sytuacji mogą złożyć wniosek o rozłożeniu pobranej kwoty na raty – dodaje Grażyna Tichoniuk.

Dlaczego dochodzi do sytuacji, gdy ZUS wypłaca emeryturę czy rentę po śmierci swojego świadczeniobiorcy?

Mechanizm jest prosty. Dopóki do ZUS nie zostanie dostarczony akt zgonu – Zakład nie wie o śmierci i wypłaca pieniądze. Prędzej czy później taka informacja do ZUS napływa i wtedy wypłaty zrealizowane już po śmierci – trzeba zwrócić. Dlatego warto pamiętać o powiadomieniu ZUS o odejściu bliskiej nam osoby i dostarczeniu aktu zgonu. Na tej podstawie wstrzymana zostaje dalsza wypłata. Przepisy nie przewidują możliwości, aby z takich świadczeń pokrywać koszty pogrzebu czy wystawienia pomnika, a nawet spłaty zadłużenia osoby, która pobierała świadczenie.

Przykład

W dniu 10.06.2015 r. w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych został złożony wniosek o wypłatę zasiłku pogrzebowego po zmarłym w dniu 20.05.2015r. emerycie. ZUS dokonał wstrzymania wypłaty emerytury dopiero od miesiąca lipca 2015, natomiast wystawił decyzję zobowiązującą do zwrotu emerytury za miesiąc czerwiec.

Zmarły pobierał emeryturę 15 tego każdego miesiąca i czy zgłoszenie zgonu 10-tego czerwca powinno skutkować nie wysyłaniem kolejnej emerytury, jeśli nie przysługiwała? Czy był to błąd popełniony przez pracowników?

Czy ZUS postąpił właściwie?

Odpowiedź
ZUS postąpił właściwie. W tej sytuacji nie było możliwe wstrzymanie wypłaty od miesiąca czerwca. Czynności związane ze wstrzymaniem świadczenia podejmuje się niezwłocznie, a zaprzestanie wypłaty następuje od możliwie najbliższego miesiąca. Ponieważ jednak dokumentacja przygotowywana jest na 10-13 dni przed terminem wypłaty (dotyczy to kilkudziesięciu tysięcy świadczeń w jednym terminie wypłaty), a informację dotyczącą zgonu otrzymano już po zamknięciu tzw. list wypłatowych, wstrzymania dokonano od miesiąca lipca. Kwoty wypłacone za miesiące przypadające po miesiącu, w którym nastąpił zgon są nienależne i podlegają zwrotowi, zatem prawidłowo została wystawiona decyzja zobowiązująca do zwrotu emerytury za miesiąc czerwiec. Jest to zwykłe postępowanie administracyjne mające na celu odzyskanie nienależnie wypłaconych świadczeń.

Obecnie bardzo duża ilość spraw związanych z pogrzebem zlecana jest zakładom pogrzebowym. Za ich pośrednictwem ZUS otrzymuje informację o zgonie świadczeniobiorców dopiero przy składaniu wniosków o zasiłki pogrzebowe, często po upływie 14-21 dni od pogrzebu. Stąd zdarzają się sytuacje późniejszego niż określonego w przepisach wstrzymania wypłaty.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015 r. poz.748 ).
• Art. 130 ust 1. Świadczenia wypłaca się za miesiące kalendarzowe w dniu ustalonym w decyzji organu rentowego jako termin płatności świadczeń,
• Art. 136a ust 2 W razie śmierci emeryta lub rencisty wstrzymanie wypłaty świadczenia następuje od miesiąca przypadającego po miesiącu, w którym zmarł emeryt lub rencista.
• Art. 138 ust 3 Za nienależnie pobrane świadczenia uważa się również świadczenia wypłacone z przyczyn niezależnych od organu rentowego osobie innej niż wskazana w decyzji tego organu.

Iwona E. Kowalska, Rzecznik Prasowy we Wrocławiu