Renta dożywotnia - sprawdzona, bezpieczna, potrzebna

Przeczytaj także: Sposoby oszczędzania na emeryturę

Dożywotnie świadczenie pieniężne, zwane zwyczajowo rentą dożywotnią, ciągle zyskuje swoich sympatyków. Pomimo to nie udało się uniknąć zahamowania dynamiki rozwoju tego sektora rynku. Za taki obrót spraw odpowiedzialne są m.in. media, które od jakiegoś czasu próbują przekonać beneficjentów umów, że już niebawem otrzymają produkt regulowany nowymi, dedykowanymi temu segmentowi przepisami. Dla wielu osób starszych dożywotnie świadczenie pieniężne stanowi już dziś – i może stanowić dla jeszcze większego grona – uzupełnienie niskich świadczeń emerytalnych.

OSZCZĘDZANIE NA EMERYTURĘ DALEKO W HIERARCHII CELÓW

W 2015 roku tylko 3,3% gospodarstw domowych deklarowało gromadzenie oszczędności w długim horyzoncie czasowym na emeryturę – wynika ze wspólnego badania, realizowanego cyklicznie przez Konferencję Przedsiębiorstw Finansowych i Instytut Rozwoju Gospodarczego Szkoły Głównej Handlowej . Co więcej, w hierarchii celów oszczędzania emerytura zajmuje ostatnie (w tym przypadku 9.) miejsce. Co czwarte gospodarstwo oszczędza z myślą o bieżących wydatkach konsumpcyjnych, niemal taki sam odsetek robi to z zamiarem remontu domu lub mieszkania, a jedno na pięć nie posiada sprecyzowanych planów co do przeznaczenia zaoszczędzonych środków.

Niewykluczone, że część oszczędzających środki na przyszłość odkłada za pośrednictwem Indywidualnych Kont Emerytalnych (IKE) oraz Indywidualnych Kont Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE). W pierwszym przypadku, według danych Komisji Nadzoru Finansowego, do końca I półrocza br. 838 000 pracujących posiadało takie konta, w drugim zaś – 554 000, co stanowi jednak mały odsetek wśród wszystkich aktywnych zawodowo. Powyższe dane uprawniają zatem do postawienia tezy, że źródłem bieżącego utrzymania zdecydowanej większości gospodarstw domowych, po osiągnięciu wieku emerytalnego, będą środki pochodzące z systemu zabezpieczenia emerytalnego.

Niekorzystnych scenariuszy, prognozujących sytuację materialną przyszłych emerytów, dopełniają kalkulacje Narodowego Banku Polskiego, z których wynika, że wynosząca obecnie 49% stopa zastąpienia, w 2060 roku spadnie do zaledwie 22% . Stan zamożności Seniorów, by pokryć bieżące koszty utrzymania, będzie ich zmuszał do poszukiwania innych, dodatkowych źródeł dochodu. Jest to zjawisko, którego konsekwencje dotkną prawdopodobnie bardzo istotną część gospodarstw domowych osób starszych, i z którymi coraz trudniej będzie sobie samodzielnie poradzić, co wynika z systematycznego wydłużania się przeciętnej długości życia zarówno mężczyzn jak i kobiet. Naprzeciw oczekiwaniom, a może przede wszystkim naprzeciw istotnym i podstawowym potrzebom Seniorów dobrze, by wychodziła również polityka państwa, świadomie wspierająca tworzenie komplementarnych lub alternatywnych narzędzi, pozwalających podnieść jakość i standard życia, a przede wszystkim poczucie bezpieczeństwa gospodarstw domowych w wieku poprodukcyjnym.

W tym kierunku zmierzały inicjatywy regulacji dwóch produktów, których beneficjentami, jak zakładano, miały być przede wszystkim osoby starsze. 15 grudnia upłynął rok od uchwalenia ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym.

– Po wejściu w życie, 5 sierpnia 2015, wzoru formularza informacyjnego, niezbędnego do oferowania tego produktu bankowego, nic nie stoi na przeszkodzie, by znalazł się on w ofercie banków. Jednak żaden z nich, z całą pewnością racjonalnie i zasadnie, do tej pory nie zdecydował się na jego oferowanie. Prawdopodobnie uznając, że ryzyko jego sprzedaży jest zbyt wysokie – ocenia Andrzej Roter, Dyrektor Generalny KPF.

RENTA DOŻYWOTNIA – MALEJE DYNAMIKA ZAWIERANYCH UMÓW

Jednocześnie, zaawansowany już w poprzedniej kadencji Sejmu proces legislacyjny komplementarnej względem odwróconego kredytu hipotecznego, ale funkcjonującej na rynku od siedmiu lat odwróconej hipoteki w modelu sprzedażowym (znanej jako renta dożywotnia), został wstrzymany.

Długotrwałe oczekiwanie na nową regulację o dożywotnim świadczeniu pieniężnym spowodowało odkładanie w czasie możliwości skorzystania ze stałego wsparcia domowego budżetu, oferowanego przez fundusze hipoteczne w zamian za przeniesienie prawa własności do nieruchomości. W rezultacie, pomimo utrzymywania się dużego zainteresowania produktem ze względu na jego istotne cechy, zwiększające możliwości radzenia sobie z niedoborami w bieżących dochodach, spada dynamika administrowanych umów o dożywotnie świadczenie pieniężne.

W połowie 2015 r. fundusze, będące Członkami KPF, których działalność obejmuje co najmniej 90% rynku renty dożywotniej, administrowały 310 umowami. Biorąc pod uwagę zmiany r/r, najwyższą dynamikę odnotowano w 2012 – wówczas w stosunku do 2011 roku liczba umów wzrosła ponad 2-krotnie – z 96 do 199. W kolejnych okresach można zaobserwować wyhamowanie dynamiki: w 2013 roku wyniosła ona 40% (r/r), a w 2014 już tylko 8,6%.