Jakie skutki niesie za sobą podatek bankowy?

Przeczytaj także: Banki z Polski optymistyczne

Jako uzasadnienie wprowadzenia dodatkowej opłaty obciążającej sektor bankowy, ustawodawca podał między innymi następujące powody: „(…) pozyskanie dodatkowego źródła finansowania wydatków budżetowych, szczególnie wydatków na cele społeczne. Ma na celu zwiększenie udziału sektora w finansowaniu wydatków budżetowych” oraz fakt, iż Polska jest jednym z nielicznych krajów, w którym taki podatek jeszcze nie obowiązuje. Bezpośrednią przesłanką wprowadzenia podatku bankowego w innych krajach europejskich i na świecie było jednak przede wszystkim odzyskanie funduszy przeznaczonych wcześniej na ratowanie banków przed upadkiem w czasie kryzysu finansowego w 2008 roku, zgromadzenie funduszy na wypadek przyszłych kryzysów finansowych, a tym samym niedopuszczenie do wystąpienia następnych problemów w sektorze finansowym oraz ograniczenie rozmiaru ryzyka podejmowanego przez banki (podatek ten byłby nakładany na instytucje, które przekroczyły rozmiary ryzyka, co mogłoby doprowadzić do ich upadłości, a tym samym do zachwiania systemu finansowania poszczególnych państw).

Tymczasem w przypadku polskiego sektora bankowego żaden z powyższych powodów nie wystąpił. W czasie ostatniego kryzysu światowego, żaden z działających w Polsce banków nie korzystał z pomocy państwa. Dodatkowo polski sektor bankowy odprowadzał środki na Bankowy Fundusz Gwarancyjny (od 2001 roku wpływy do Funduszu przekroczyły 7,4 mld zł), stworzył Fundusz Wsparcia Kredytowego (wpłaty w wysokości 600 mln złotych), stosował ułatwienia dla kredytobiorców walutowych (tzw. „sześciopak”), naliczał specjalne rezerwy celowe na ekspozycje kredytowe, płacił najwyższy podatek CIT wynoszący w zależności od roku 24 - 26% wszystkich wpływów budżetowych z tego tytułu, a także pokrył straty wynikające z upadłości SKOK-ów czy SK Banku (w IV kwartale 2015 roku wpłaty w wysokości 2 mld zł na depozyty upadłego banku). Ze wskazywanym przez pomysłodawców powodem wprowadzenia podatku bankowego jako tamy zapobiegającej transferowi krociowych zysków przez banki zagraniczne również trudno się zgodzić.

Wystarczy bowiem spojrzeć na wzrosty kapitałów własnych polskich banków, aby dojść do przekonania, że zyski te w dużej części przeznaczane były na konsekwentne budowanie kapitałów własnych banków, umożliwiających w konsekwencji finansowanie gospodarki narodowej. Na wyłącznie fiskalny charakter nowego podatku wskazuje natomiast przede wszystkim szeroka baza opodatkowania aktywów wyłączająca jedynie kapitały własne, nałożenie podatku także na instytucje ubezpieczeniowe oraz wysoka stawka opodatkowania. Zgodnie z szacunkami Ministerstwa Finansów, z tytułu podatku bankowego do budżetu wpływać będzie ok 5-6 miliardów złotych rocznie.