Płacimy za czynsz i rachunki. Z resztą jest gorzej

Przeczytaj także: Polacy a zarządzanie domowym budżetem

Jak wynika z badania, to właśnie opłaty mieszkaniowe (czynsz, a także gaz, prąd i woda) są dla Polaków najistotniejsze. Przeciętny priorytet dla tych zobowiązań jest nieco niższy niż wysoki (ocena 3,9 dla czynszu i 3,86 dla płatności za prąd, gaz i wodę). Niewiele niższą wagą (ocena 3,79) charakteryzują się zabezpieczone zobowiązania bankowe, co jest zrozumiałe, biorąc pod uwagę, że brak regulowania zobowiązań może oznaczać utratę przedmiotu zabezpieczenia.

Zdecydowanie niżej w hierarchii ważności plasują się raty kredytów niezabezpieczonych. Przeciętna ocena jest tu o ponad 0,2 punktu niższa niż w przypadku kredytów zabezpieczonych, a to oznacza, że spłata tego rodzaju zobowiązań zyskuje jedynie średnio-wysoki priorytet. Kolejne pozycje zajmują rachunek za telefon i spłata karty kredytowej. Ocena wynosi odpowiednio 3,09 i 3,08, co wskazuje na średni priorytet płatności.

Niższy priorytet płatności dla zobowiązań wynikających z długów na karcie kredytowej wynika z możliwości rozłożenia spłat na raty. Wystawcy kart kredytowych wręcz zachęcają gospodarstwa domowe do dokonywania jedynie minimalnej spłaty i gospodarstw domowe mają świadomość dostępności takiego rozwiązania. Poniżej „średniego” (ocena 2,91) kształtuje się priorytet regulowania należności z tytułu alimentów.

Najniższy priorytet przypisuje się spłacie pożyczek w lombardach, zobowiązaniom wynikającym z otrzymanych mandatów i opłat karnych, a także pożyczki od rodziny. Najniższy priorytet zobowiązań wobec rodziny wynika z niesformalizowanego charakteru takich zadłużeń.

– W przypadku mandatów i innych opłat karnych w ostatnim okresie obserwowany jest nieznaczny wzrost ważności, co świadczy o poprawie świadomości obywatelskiej. W przypadku większości pozostałych płatności widoczna jest negatywna tendencja wskazująca na spadek moralności płatniczej. Dane zagregowane nie potwierdzają jednak tych tendencji, co może oznaczać, że wzrost dochodów przekłada się na mniejsze problemy z regulowaniem zobowiązań i tym samym gospodarstwom jest łatwiej je regulować. – ocenia dr Piotr Białowolski, SGH.

Struktura i hierarchia priorytetów płatności potwierdza, że polskie gospodarstwa domowe w pierwszej kolejności dokonują płatności, które bezpośrednio przekładają się na stopę życiową ich członków – brak regulowania rachunków może się skończyć wyłączeniem prądu, a brak spłaty kredytu hipotecznego wiązać się może z eksmisją.

– Niestety, takie płatności jak alimenty i mandaty, znajdują się na końcu listy, co wskazuje nie tylko na względnie niski poziom etyki zobowiązań w Polsce, ale również na ograniczoną wiarę gospodarstw domowych w skuteczność instytucji państwa – podsumowuje Andrzej Roter, Dyrektor Generalny KPF. – Powinniśmy więc doceniać nie tylko ekonomiczną, ale też społeczną rolę, jaką odgrywają Biura Informacji Gospodarczej. Udostępniając informacje gospodarcze, opisujące zachowania płatnicze uczestników wszystkich sektorów rynku, BIGi pomagają w minimalizowaniu strat ponoszonych przez obywateli, przedsiębiorców oraz państwo. Jednocześnie ujawniają silne w Polsce zjawisko niskiego poziomu moralności finansowej.