Obligacje komunalne: nie zaprzepaścić tej szansy

Przeczytaj także: Start up na Catalyst. Czy to ma sens?

Instrumenty finansowania dla samorządów

Obligacje komunalne (municypalne) są to dłużne papiery wartościowe emitowane przez jednostkę samorządu terytorialnego, np. gminę, powiat, województwo czy miasto. Podstawą emisji obligacji jest ustawa o obligacjach a także przepisy ustaw o finansach publicznych oraz o samorządzie gminnym, powiatowym i województwa.

Obligacje komunalne są instrumentem równoważenia budżetu samorządu oraz poprawiają jego płynność finansową, a ich zalety odczuwalne są przede wszystkim w długim okresie. Poprzez emisje obligacji samorządy pozyskują również środki na wkład własny przy ubieganiu się o dofinansowanie z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej.

Środki pozyskane poprzez emisje obligacji służą przede wszystkim finansowaniu projektów inwestycyjnych realizowanych w ramach zadań, do których wypełnienia zostały one powołane. Jednym z najważniejszych zadań jednostek samorządu terytorialnego jest dbałość o rozwój lokalnej infrastruktury, dzięki czemu rozwija się region, co pomaga przyciągać inwestorów. W efekcie poprawia się jakość życia mieszkańców.

Dla realizacji tego celu niezbędne są stabilne i zdywersyfikowane źródła finansowania. Obligacje ze względu na stosunkowo długie terminy zapadalności stanowią dogodny instrument służący temu celowi. Średni termin zapadalności obligacji komunalnych wynosi 10 lat.

Zabezpieczeniem wierzytelności wynikających z obligacji jest status prawny jednostek samorządu terytorialnego posiadających aktywa w postaci nieruchomości oraz prawnie zagwarantowane źródła dochodów.

Wg Fitch Polska zadłużenie samorządowe w skali kraju z tytułu wyemitowanych obligacji na koniec 2015 roku wyniosło 20 mld zł i było wyższe o 4,8 proc. niż rok wcześniej a jednocześnie o 84 proc. wyższe niż 5 lat temu (10,85 mld na koniec 2010 r.). Udział obligacji komunalnych stanowi około 15% rynku obligacji nieskarbowych (powyżej 365 dni).

Wiele zalet

Dziś, kiedy samorządom jest trudniej niż w poprzednich latach otrzymać kredyt, obligacje są dobrym alternatywnym rozwiązaniem. Taka forma finansowania ma wiele zalet:

• długi okres zapadalności obligacji – średnio 10 lat; w przypadku kredytu bankowego okres finansowania jest z reguły krótszy;
• elastyczność – emitent ustala podstawowe warunki zaciągania zobowiązania (terminy emisji i spłaty poszczególnych transz, oprocentowanie, zabezpieczenia), co pozwala na dostosowanie do potrzeb finansowych i sytuacji budżetowej jednostki;
• rynkowa wycena długu – jeżeli obligacje znajdują się w obrocie na rynku publicznym, samorządy mają wiedzę na temat kosztu pieniądza, po którym mogą zaciągać kolejne zobowiązania;
• korzyści wizerunkowe – emisja obligacji stanowi bardziej nowoczesny, wobec kredytu bankowego, sposób finansowania; samorządy, które emitują obligacje są postrzegane, jako otwarte na nowatorskie rozwiązania finansowe;
• korzyści społeczno-polityczne – emitując obligacje samorządy komunikują opinii publicznej podjęcie określonych zadań inwestycyjnych, przez co zyskują w opinii lokalnej społeczności;
• redukcja ryzyka finansowego związanego z zaciąganiem zobowiązania, w przypadku obligacji przychodowych.

Niektóre samorządy aby uatrakcyjnić swoją ofertę emisji obligacji postarały się o ocenę ratingową. I słusznie, bowiem jest ona istotnym czynnikiem branym pod uwagę przez inwestorów. Przeprowadzana przez agencję ratingową analiza obejmuje szerszy zakres badań niż tradycyjna analiza finansowa. Emitenci posiadający ocenę ratingową są postrzegani jako pomioty transparentne, co pozwala łatwiej oszacować ryzyko inwestycyjne. W takim przypadku inwestorzy są skłonni zaakceptować niższe oprocentowanie obligacji niż w przypadku emitentów nie posiadających ratingu. W Polsce najwięcej jednostek samorządu terytorialnego posiada oceny ratingowe nadane przez agencję Fitch Ratings – obecnie 20 w przypadku obligacji zwykłych oraz 3 dla obligacji przychodowych. Najwyższy rating na skali krajowej na poziomie AAA (pol) posiada Miasto Stołeczne Warszawa. Ponadto agencja ratingowa Moody’s Investors Service potwierdziła rating wiarygodności kredytowej Warszawy na poziomie A2 z perspektywą stabilną.