Wypowiedzenie umowy leasingu - kiedy możliwe?

Przeczytaj także: Umowa leasingu: jak ją zakończyć przed czasem?

Pojawia się w doktrynie pogląd, iż wypowiedzenie umowy leasingu jest dopuszczalne tylko w przypadkach wprost przewidzianych przepisami prawa. Niedopuszczalne jest zatem przyznanie, czy to finansującemu, czy korzystającemu, umownego prawa do wypowiedzenia umowy. Takie postanowienie umowy miałoby na celu obejście prawa i byłoby, z mocy samego prawa, bezwzględnie nieważne. Odmiennie uważa jednak Sąd Najwyższy, który dopuszcza wprowadzenie do treści umowy leasingu także innych, niż wynika to z kodeksu, przypadków wypowiedzenia. W dalszej części wpisu zajmę się jedynie przypadkami wypowiedzenia wynikającymi z ustawy.

Korzystający może wypowiedzieć umowę leasingu, jak się wydaje, tylko w jednym wypadku (poprzez odpowiednie zastosowanie przepisów o najmie). Korzystający może więc wypowiedzieć umowę leasingu, gdy rzecz ma wady uniemożliwiające przewidziane w umowie używanie rzeczy i powstały one na skutek okoliczności, za które finansujący ponosi odpowiedzialność.

Finansujący posiada szereg uprawnień do wypowiedzenia umowy, które zawsze wynikają jednak z pewnych działań i zaniechań korzystającego. Przykładowo, finansujący może wypowiedzieć umowę leasingu ze skutkiem natychmiastowym (chyba, że strony uzgodniły w umowie inny termin wypowiedzenia) jeśli, mimo upomnienia na piśmie przez finansującego, korzystający:

• narusza obowiązek utrzymywania rzeczy w należytym stanie, w szczególności nie dokonuje jej konserwacji i napraw niezbędnych do zachowania rzeczy w stanie niepogorszonym, z uwzględnieniem jej zużycia wskutek prawidłowego używania;
• narusza obowiązek używania rzeczy i pobierania jej pożytków w sposób określony w umowie leasingu, a gdy umowa tego nie określa – w sposób odpowiadający właściwościom i przeznaczeniu rzeczy;
• nie usunie w rzeczy zmian, których dokonał bez zgody finansującego (chyba, że zmiany wynikają z przeznaczenia rzeczy).

Finansujący może także wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym (chyba, że strony uzgodniły w umowie inny termin wypowiedzenia), jeżeli korzystający bez zgody finansującego oddał rzecz do używania osobie trzeciej.

I wreszcie – finansujący może wypowiedzieć umowę leasingu, gdy korzystający dopuszcza się zwłoki z zapłatą nawet jednej raty leasingowej! Finansujący powinien jednak wcześniej wyznaczyć na piśmie korzystającemu odpowiedni termin dodatkowy do zapłacenia zaległości z zagrożeniem, że w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu może wypowiedzieć umowę leasingu ze skutkiem natychmiastowym (chyba, że strony uzgodniły w umowie inny termin wypowiedzenia – wtedy wskazuje się tenże termin).

Jaki jest skutek wypowiedzenia umowy leasingu przez finansującego w przypadkach opisanych powyżej? W takiej sytuacji finansujący może żądać od korzystającego natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat, pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i wskutek rozwiązania umowy leasingu (pomniejszenie to obejmuje, przykładowo, wartość rynkową zwróconego przedmiotu leasingu). A co z leasingowaną rzeczą? Pozostaje ona, jak dotychczas, własnością finansującego.