KPF: pośrednictwo kredytowe I kw. 2016 r.

Przeczytaj także: KPF: pośrednictwo kredytowe IV kw. 2015 r.

Deficyt optymizmu w bankach

Pierwsze trzy miesiące bieżącego roku okazały się dla banków okresem sporych wyzwań – niska dynamika na rynku kredytowym, wyższa do naliczenia składka na BFG i wreszcie podatek „bankowy” musiały dać się branży we znaki. Po publikacji przez GUS raportu ”Wyniki finansowe banków w I kwartale 2016 roku” pojawiło się wiele ciekawych komentarzy na temat stanu finansów w bankach. Stąd tu, ograniczymy się do najważniejszych zmian, jakie pojawiły się w bilansach i rachunkach wyników, które mają znaczenie dla rozwoju sytuacji na rynku pośrednictwa w nadchodzących kwartałach.

Suma bilansowa w sektorze bankowym wzrosła o 3,9% w porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego. Jej najważniejszą pozycją w aktywach były oczywiście kredyty i inne należności, które stanowiły blisko 69,3% ogólnej wartości aktywów. Jednak to, co uderza, to porównanie dynamiki - suma bilansowa wzrosła więcej od kredytów i innych należności ‒ o 1,4%. Zatem wzrost sumy bilansowej dokonał się głównie po stronie pasywów – wzrost o 6,2% oraz kapitałów ‒ wzrost o 5,8%.

Wartość kredytów ‒ najważniejszego dla pośrednictwa finansowego produktu, udzielonych instytucjom niefinansowym, wyniosła na koniec I kwartału 2016 r. 969,2 mld PLN i była o 5,3% wyższa od tej wartości
w roku ubiegłym. Wartość kredytów udzielonych gospodarstwom domowym wyniosła 628,4 mld PLN, co oznacza wzrost o 4,2%, a przedsiębiorstwom 334,8 mld PLN, co oznacza wzrost o 8,6%. W przypadku stanu kredytów dla gospodarstw domowych, kredyty na nieruchomości stanowiły ponad 60% ich zadłużenia w bankach. W roku ubiegłym wartość kredytów dla sektora niefinansowego wyniosła 917,2 mld PLN, na którą składały się kredyty dla przedsiębiorstw w kwocie 308,3 mld PLN i dla gospodarstw domowych 603,3 mld PLN.

Porównanie dynamik ubiegłorocznej i tej z I kwartału 2016 roku dowodzi słuszności wniosku nie tylko o znacznym wyhamowaniu rynku, ale i przesunięciu strukturalnym. Wskaźnik przyrostu kredytów dla instytucji niefinansowych w ubiegłym roku wyniósł 7,8%, dla gospodarstw domowych 7,8%, a dla przedsiębiorstw 7,6%. Łatwo zauważyć, że niemal we wszystkich tych kategoriach dynamika była znacznie wyższa od tegorocznej. Wyjątkiem jest wskaźnik dynamiki kredytów dla przedsiębiorstw, gdzie wzrost w porównaniu do roku ubiegłego jest wyraźnie widoczny w kategorii „duże przedsiębiorstwa” (2016 r. - 13,2% i 2015 r. - 8,8%), kosztem „małych i średnich przedsiębiorstw” (2016 r. - 5,3% i 2015 r. - 6,8%). Warto przy tym zauważyć, że pośrednicy łatwiej mogą pozyskać klienta w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw, w przeciwieństwie do drugiej grupy - dużych przedsiębiorstw.

Na koniec o zauważalnym przesunięciu strukturalnym, które dokonało się na korzyść angażowania środków w „sektor instytucji rządowych i samorządowych”. W I kwartale 2015 r. obserwowaliśmy w tym sektorze ujemną dynamikę (-0,4%), obecnie widzimy wzrost, i w I kwartale 2016 r. osiągnęła ona poziom 1,9%. Piszemy o tym, ponieważ często spotyka się pogląd, że banki nie ograniczyły akcji kredytowej z powodu jej dodatniej dynamiki. Wystarczy jednak porównać dynamikę przyrostu portfela kredytowego z portfelem papierów wartościowych, aby oszacować „utraconą dynamikę kredytu”. W ciągu I kwartału banki giełdowe zainwestowały w obligacje Skarbu Państwa 30 mld PLN więcej niż w ubiegłym roku, podczas gdy wartość kredytów wzrosła o 28 mld PLN.

Dobra sprzedaż kredytów przez pośredników, ale…

Ze względu na sezonowość, jaka charakteryzuje rynek kredytów dla gospodarstw domowych, każdy kwartał ma swoją specyfikę. Ostatni kwartał roku jest zwykle najlepszy sprzedażowo, nie tylko z powodu najważniejszego dla kredytów gotówkowych okresu bożonarodzeniowego, ale i starań banków o korzystne zamknięcie roku. Również na rynku kredytów hipotecznych IV kwartał należy do najlepszych, a zgodnie z dotychczasowymi obserwacjami wyniki pierwszego kwartału są najniższe w danym roku oraz niższe od wyników ostatniego kwartału roku poprzedniego. Ta prawidłowość w bieżącym roku może zostać zakłócona, ze względu na wygaszanie programu MdM, który nadawał rynkowi niespotykaną dynamikę.