500 zł na dziecko czy na samochód?

Przeczytaj także: Program 500+ w roku 2017: ważny dochód za rok 2016

500 zł na dziecko otrzymujemy już od pół roku. Prawo do tego świadczenia zyskało 2,7 mln rodzin. „Rodzina 500+” objęła 3,78 mln nieletnich, a z danych resortu pracy i polityki społecznej wynika, że polskim rodzinom wypłacono do tej pory 11,3 mln złotych.

Z wrześniowego sondażu CBOS wynika, że 30 proc. spośród 3000 przebadanych rodzin uważa, że 500 zł na dziecko stało się istotnym elementem ich domowego budżetu. Za sprawą otrzymywanych co miesiąc pieniędzy rodzice kupują odzież (31 proc.), obuwie (29 proc.), a także mogą zaplanować wakacje (22 proc.). Środki z programu pożytkowane są również na szeroko pojętą edukację. Średnio 1/5 badanych wydaje je na książki, pomoce naukowe oraz dodatkowe zajęcia dla dzieci.

500 zł na dziecko wydają kobiety

Badanie, które Deutsche Bank przeprowadził w 2013 roku pośród aktywnych zawodowo kobiet, dowiodło z kolei, że ponad połowa respondentek niepokoi się o przyszłość finansową swojego gospodarstwa domowego w perspektywie kolejnych 10 lat. Niemal 16 proc. ankietowanych przyznało, że koncentruje się w głównej mierze na zdobyciu pieniędzy na bieżące wydatki.

– W zakresie umiejętności zarządzania pieniędzmi istnieją bardzo silnie zakorzenione stereotypy. Kobiety są mniej pewne siebie w kwestiach związanych z finansami – komentowała wówczas te wyniki dr Agata Gąsiorowska z Centrum Badań nad Zachowaniami Ekonomicznymi Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej.

Opublikowane niedawno przez CBOS dane pozwalają sądzić, że 500 zł na dziecko jest szczególnie istotne dla kobiet oraz ich finansów. To kobiety - matki dzieci lub ich faktyczne opiekunki, najczęściej wypełniały wnioski o świadczenie wychowawcze. Pieniądze z programu „Rodzina 500+” najczęściej trafiają na rachunek matki (49 proc.), rzadziej na konto wspólne lub konto ojca. I to właśnie matki w aż 42 proc. dysponują dodatkowymi środkami.

– Kobiety zyskują stabilność i przełamują dotychczasowe stereotypy coraz częściej świadomie zarządzając domowym budżetem – mówi Małgorzata Bombol, prof. Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie – Często to one dbają o wychowanie, ubiór i nakarmienie dzieci. Dodatkowe pieniądze trafiające na ich konto i przez nie dysponowane, dają im niezależność i pozwalają odważniej planować finansową przyszłość rodziny.

Na co wydawane są pieniądze ze świadczeń?

Znaczna środków pozyskanych ze świadczeń jest przeznaczana na konsumpcję. Dane GUS pokazują, jak wzrost dochodów rodziny wpływa na strukturę jej wydatków. Rośnie wysokość opłat sztywnych, tzn. przeznaczanych na żywność i opłaty mieszkaniowe, ale ich udział w domowym budżecie spada. Rośnie za to udział w wydatkach elastycznych (m.in. na edukację, rekreację, odzież, zdrowie i transport).

Najnowsze badania Deutsche Bank pokazują, że 500 zł na dziecko może też zwiększać gotowość do wydatków i chęć podejmowania zobowiązań finansowych.

– W niektórych bankach świadczenie wpływa na zwiększenie zdolności kredytowej. Dodatkowo, daje konsumentom poczucie bezpieczeństwa, że będą w stanie spłacić kredyt. Przekłada się to na planowanie większych wydatków przy wykorzystaniu kredytu - komentuje Waldemar Jarek, odpowiedzialny za ofertę kredytową dla Klientów indywidualnych i mikroprzedsiębiorstw w Deutsche Bank.

Jak pokazuje badanie banku, Polacy planujący w najbliższym roku większe wydatki, myślą o remoncie, wyjeździe wakacyjnym, przyjęciu rodzinnym lub o zakupie samochodu. Warto zwrócić uwagę, że to ostatnie planuje 3-krotnie więcej kobiet w stosunku do 2015 roku.

To, że na rządowym wsparciu dla rodzin korzysta rynek motoryzacyjny, widać już w danych z realnej gospodarki. Od jakiegoś czasu można zauważyć wzrost liczby rejestrowanych aut.

W porównaniu z okresem kwiecień-czerwiec ubiegłego roku, w tych samych miesiącach 2016 roku tylko w Białymstoku i Łomży przybyło ich - odpowiednio - o 17 i 24 proc.

- Wzrost sprzedaży jest zauważalny w różnych branżach, nie tylko na rynku samochodowym - uważa ekonomista Adam Sadowski, prof. Uniwersytetu w Białymstoku. - Jednak, aby stwierdzić, że to efekt programu „Rodzina 500+”, konieczne są badania ankietowe wśród nabywców – dodaje.

Taki sondaż przeprowadziła firma „AAA Auto” wśród swoich klientów (próba liczyła 2000 osób, przebadanych w okresie maj-czerwiec 2016). W raporcie czytamy, że aż 78 proc. planujących zakup pojazdu z drugiej ręki chce sfinansować go z programu "Rodzina 500+".

- Dodatkowe pieniądze są bardzo konkretnym wsparciem dla rodzin. Z pewnością wiele z nich przeznaczy je na bieżące wydatki, takie jak żywność czy ubrania. Nie da się jednak wykluczyć, że rodzice, swobodnie dysponujący tymi środkami, przeznaczą 500 zł na dziecko na zakupy pośrednio związane z najmłodszymi, takie jak zakup samochodu czy remont mieszkania - mówi profesor Małgorzata Bombol. – W najbliższych miesiącach na zwiększone obroty mogą też liczyć handlowcy. Polacy lubią wydawać pieniądze na prezenty i zapewne przeznaczą część lub całość środków ze świadczeń na świąteczne upominki – dodaje.

Długofalowe skutki programu „Rodzina 500+”

Zwiększona konsumpcja i poprawa sytuacji finansowej kobiet to niejedyne efekty wprowadzenia programu. Są też skutki niepokojące. W stosunku do roku ubiegłego, liczba osób biernych zawodowo zwiększyła się o 100 tys. W badaniu Deutsche Bank przeprowadzonym we wrześniu 2016 roku wśród firm, niemal połowa przedsiębiorstw wskazała na trudności w pozyskaniu nowych pracowników, co ich zdaniem jest wyraźnym efektem wprowadzenia programu „Rodzina 500+”. Aż 15 proc. takich przedsiębiorców liczy się z falą odejść. Ta tendencja niepokoi również Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

- Będziemy sprawdzać, jak program 500+ wpływa na aktywność zawodową, szczególnie kobiet - zapowiedział Bartosz Marczuk, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.