Rodzinne Obligacje Skarbowe jak kulą w płot?

Przeczytaj także: Rodzina 500 plus i odpowiedzialność za finanse. Co mówią Polacy?

Program „Rodzina 500 plus” obowiązuje od 1 kwietnia 2016 r. Wraz z tą datą 2,7 mln polskich rodzin uzyskało prawo do otrzymywania 500 zł na dziecko. Z tego tytułu każdego miesiąca do Polaków trafia około 2 mld zł. Okazuje się jednak, że pieniądze te z rzadka tylko lokowane są w specjalnym produkcie oszczędnościowym, który powstał z myślą o beneficjentach programu. Chodzi tu o Rodzinne Obligacje Skarbowe. Badanie, które Ipsos zrealizował dla platformy Kapitalni.org, dowodzi, że zainteresowanie tymi papierami jest właściwie znikome.

– Analizy prowadzone przez PWC dowodzą, że Polska znajduje się obecnie na czwartym miejscu w Unii Europejskiej pod względem wysokości świadczeń wypłacanych rodzinom – jeżeli zestawić poziom wsparcia z wysokością średniego wynagrodzenia w danym kraju. Byłoby dobrze, gdyby Polacy wykorzystywali to wsparcie nie tylko na bieżące potrzeby, ale również w celu zbudowania tzw. poduszki finansowej, czyli zabezpieczenia, które szczególnie przydaje się w niespodziewanych przypadkach, jak np pogorszenie się ich sytuacji finansowej. Najlepiej byłoby, gdyby wysokość zgromadzonych środków kilkukrotnie przewyższała miesięczne wydatki gospodarstwa domowego. Tymczasem dziś Polacy wydają o 0,71 proc. więcej niż zarabiają – mówi Tomasz Jaroszek, ekspert platformy edukacyjnej Kapitalni.org.

Rodzinne Obligacje Skarbowe - atrakcyjne, a chętnych brak

Oferowane przez Ministerstwo Finansów Rodzinne Obligacje Skarbowe to produkt stworzony wyłącznie z myślą o beneficjentach programu Rodzina 500 plus i tylko dla nich przeznaczony.

Obecnie resort proponuje dwa rodzaje takich obligacji – sześcioletnie, których roczne oprocentowanie w pierwszym, 12-miesięcznym okresie odsetkowym sięga 2,80 proc. w skali roku oraz dwunastoletnie, z oprocentowaniem wynoszącym 3,20 proc. rocznie. To o 0,5 pkt proc. więcej niż oferują statystycznemu Kowalskiemu 10-letnie i 4-letnie standardowe obligacje skarbowe.

Mimo że według większości analityków papiery są atrakcyjne (szczególnie w porównaniu do depozytów bankowych), łączna wartość ich listopadowej sprzedaży wyniosła 1,34 mln zł. Jak pokazały badania w najbliższej przyszłości z propozycji Ministerstwa Finansów zamierza skorzystać mniej niż 10 proc. uprawnionych.

– Z badań przeprowadzonych wśród osób, które mogą zainwestować w obligacje skarbowe dla rodzin wynika, że ofertą zainteresowanych jest jedynie 7 proc. badanych. Blisko 20 proc. ankietowanych nie ma jeszcze zdania na ten temat. Pozostali nie planują zakupu. To pokazuje, że mimo większych wpływów Polacy nadal w małym stopniu myślą o przyszłości finansowej w sposób długoterminowy – mówi Tomasz Jaroszek.

Konsumpcja za 500 plus

Na co Polacy wydają pieniądze z programu „Rodzina 500 plus”? Badania Kapitalni.org pokazują, że połowa Polaków korzystających z internetu przeznaczyła dodatkowe wpływy na zakup nowych, niezbędnych rzeczy dla dziecka, takich jak ubrania czy książki. Na drugim miejscu znalazło się bieżące utrzymanie rodziny (31 proc.). Mężczyźni częściej twierdzili, że wykorzystali świadczenia na kupno nowych rzeczy dla dziecka i spłatę długów (10 proc. panów wobec 7 proc. pań), natomiast kobiety z większą częstotliwością deklarowały wydatki na zakup zabawek (14 proc. kobiet wobec 10 proc. mężczyzn) oraz bieżące wydatki (36 proc. pań wobec 25 proc. panów).

To, że Polacy nie są mistrzami oszczędzania, pokazuje także raport BGŻ Optima „Polak Oszczędny 2016”. Przeciętne aktywa finansowe Polaka (depozyty, akcje, obligacje, fundusze inwestycyjne itp.) wynoszą 2,1 tys. euro, podczas gdy dla mieszkańców krajów strefy euro średnia to 11,4 tys. euro. Pomimo podobnego poziomu zarobków pod względem odsetka oszczędzających mieszkańców wyprzedzają nas inne państwa z regionu, m.in. Czechy, Słowacja Litwa i Białoruś. Mniej niż Polacy oszczędzają jedynie Rosjanie i Ukraińcy, a tempo wzrostu liczby osób oszczędzających jest znacząco niższe niż w innych krajach. W latach 2011-2014 odsetek Polaków oszczędzających w instytucjach finansowych wzrósł o 15,5 proc., podczas gdy średnie tempo wzrostu na świecie wynosiło 21,2 proc.