Bankowość online i obrót bezgotówkowy III kw. 2016

Przeczytaj także: Bankowość online i obrót bezgotówkowy II kw. 2016

Dane odnośnie ilości wniosków składanych w Programie 500+ za pośrednictwem zdalnych kanałów dostępu wyraźnie dowodzą, że banki są obecnie bardzo istotnym elementem idei cyfrowego Państwa. Warto podkreślić, że Program 500+ to pierwsza inicjatywa, w której zbudowany przez banki potencjał istotnie wspomaga działania administracji publicznej. Klienci mają wysokie zaufanie do banków, a prowadzone badania dowodzą, że jego poziom powiększa się wraz ze wzrostem liczby doświadczeń klienta z bankiem i stopniem wykorzystywania usług bankowych. Fakt ten może wyjaśniać przyczynę popularności internetowych serwisów banków w procesie wnioskowania o dopłaty z Programu 500+ wśród aktywnych klientów bankowości internetowej i stanowić istotną przesłankę dla wykorzystywania tego potencjału w kooperacji z administracją w szerszym zakresie – mówi Krzysztof Pietraszkiewicz, Prezes Związku Banków Polskich.

SZCZEGÓŁOWE WYNIKI RAPORTU netB@nk

Klienci indywidualni

Jak już wspomniano we wstępie, pod koniec września minionego roku umowę umożliwiającą dostęp do e-bankowości posiadały przeszło 33 miliony Polaków, czyli o ponad 1,5 miliona (4,76%) więcej niż pod koniec czerwca 2016 r. Wzrost w ujęciu rocznym wyniósł ponad 2,7 mln (8,96%).

Jeżeli chodzi natomiast o aktywnych klientów indywidualnych e-bankowości, a więc takich, którzy logują się minimum raz w miesiącu, to ich liczba wzrosła w III kw. 2016 r. o ponad 96 tys. (0,63%). Roczny wzrost sięgnął 788 tys. (5,44%).

Małe i średnie przedsiębiorstwa (MSP)

Liczba klientów z sektora małych i średnich przedsiębiorstw mających możliwość korzystania z usług bankowości internetowej na koniec III kwartału 2016 r. wyniosła ponad 2,42 miliona. W porównaniu do I kw. 2016 roku stan ten oznacza wzrost o ponad 19,1 tys. (0,79%). W porównaniu z rokiem ubiegłym zanotowano wzrost liczby użytkowników z MSP o blisko 250 tys. (11,41%).

W stosunku do ubiegłego kwartału liczba aktywnych klientów bankowości internetowej z sektora MSP wzrosła o ponad 6 tys. (0,44%) i wyniosła ponad 1,37 miliona. Jednak od III kw. 2015 roku ich liczba wzrosła łącznie o blisko 90 tys. (6,94%).

Operacje bezgotówkowe

System Elixir

Elixir to pierwszy w Polsce, elektroniczny system rozliczeń międzybankowych, który od 1994 r. umożliwia sprawną i bezpieczną realizację zleceń płatniczych w złotych - przede wszystkim przelewów i poleceń zapłaty. System Elixir jest kluczowy dla sprawnego funkcjonowania polskiego sektora bankowego. Trzy sesje rozliczeniowe przeprowadzane w każdym dniu roboczym (z wyjątkiem 24 i 31 grudnia, kiedy - o ile są to dni robocze - przeprowadzane są dwie sesje ), pozwalają na przekazywanie środków pomiędzy rachunkami, prowadzonymi w różnych bankach, w ciągu zaledwie kilku godzin.

W III kwartale 2016 r., po wzroście w poprzednim kwartale, ogólna liczba transakcji w systemie Elixir spadła o ponad 11,07 mln szt. (2,56%). Spadek zanotowano również w odniesieniu do wartości obrotów, które kształtują się aktualnie na poziomie 1 104 mld złotych. W ujęciu rocznym nastąpił wzrost o 2,95% w odniesieniu do liczby transakcji i o 3,47% w odniesieniu do ich wartości. Średnia dzienna liczba komunikatów spadła o 5,56% względem kwartału poprzedzającego, w przypadku ich wartości odnotowano wzrost na poziomie 5,06% w stosunku do ubiegłego roku i wynosi obecnie 16 981 mln zł.

System Euro Elixir

Euro Elixir to system rozliczeń międzybankowych w euro, umożliwiający od 2005 r. rozliczanie płatności w relacjach krajowych i transgranicznych. System jest w pełni dostosowany do standardów unijnych i funkcjonuje w ramach zintegrowanej infrastruktury Jednolitego Obszaru Płatności w Euro (SEPA). Euro Elixir pozwala na realizację płatności w euro nawet tego samego dnia, niezależnie od tego czy zlecona płatność jest krajowa czy transgraniczna.

W III kwartale 2016 r. ogólna liczba komunikatów rozliczonych w systemie Euro Elixir w stosunku do II kwartału 2016 r. wzrosła o blisko 210 tys. (3,86%). W ujęciu rocznym nastąpił wzrost o 18,09%, stanowiący ponad 861 tys. szt. komunikatów. W omawianym kwartale o 1,43% wzrosła również wartość operacji systemu Euro Elixir do poziomu 28,56 mld EUR.

System Express Elixir

System Express Elixir, wdrożony przez KIR w 2012 r., jest pierwszym w Polsce profesjonalnym systemem rozliczeń płatności natychmiastowych. Do głównych zalet systemu należą:

• możliwość natychmiastowego wykonywania płatności w trybie 24/7/365,
• bezpośrednia realizacja przelewu z rachunku bankowego nadawcy na rachunek bankowy od-biorcy,
• brak ryzyka kredytowego dzięki zastosowaniu modelu depozytowego, opartego o rachunek powierniczy prowadzony dla KIR przez Narodowy Bank Polski.

W zakresie ilości i wartości transakcji w systemie Express Elixir, w III kwartale 2016 r. tak samo jak w poprzednim, utrzymuje się wzrostowy trend. Rozliczonych zostało ponad 695 tys. przelewów natychmiastowych (wzrost o 9,91%). Wysoki wzrost zanotowano również w wartości obrotów, których wartość na koniec III kwartału 2016 r. wyniosła blisko 2,65 mld (6,98%). Wzrost liczby komunikatów w ujęciu rocznym wyniósł aż 81,77% i 54,36% w odniesieniu do wartości obrotów.

Karty płatnicze

W III kw. 2016 roku, w porównaniu do II kw. 2016 roku, ogólna liczba kart płatniczych wzrosła o blisko 540 tys. (1,51%) i wynosi obecnie około 36,29 mln. W stosunku do III kw. 2015 roku ogólna liczba kart płatniczych wzrosła o ponad 1,5 mln (4,45%).

Dane z III kwartału 2016 r. wskazują na kolejny wzrost łącznej ilości kart płatniczych. Taką samą tendencję zauważyć można w danych dotyczących kart debetowych. Mały wzrost (o 25 tys. sztuk) odnotowano również w przypadku kart kredytowych, natomiast liczba ta zmalała względem III kwartału 2015 o 1,5 tys. sztuk.

Karty debetowe i kredytowe

W stosunku do poprzedniego kwartału liczba kart debetowych wzrosła o ponad 513 tys. (1,73%) i wynosi obecnie 30,17 mln sztuk. W ujęciu rocznym wzrost wyniósł blisko 1,55 mln (5,43%). W stosunku do II kw. 2016 roku liczba kart kredytowych wzrosła o ponad 25 tys. (0,43%) d poziomu 5,86 mln. W porównaniu z III kw. 2015 roku spadek wyniósł ponad 1,5 tys. (0,03%).

Transakcje kartami płatniczymi

W III kw. 2016 r. o 2,21 mln (0,22%) wzrosła ogólna liczba transakcji gotówkowych i bezgotówkowych dokonanych za pomocą kart płatniczych. Z kolei ich wartość wzrosła o ponad 4,31 mld PLN, 2,94%).

W ujęciu rocznym liczba transakcji dokonanych kartami płatniczymi wzrosła o ponad 151,70 mln (17,60%), zaś wartość tych transakcji o ponad 16,26 mld PLN (12,05%).

Analizując udział transakcji bezgotówkowych w zakresie ogólnej liczby transakcji kartami płatniczymi zauważyć można wzrostową tendencję, której ewentualne zawahania interpretować można jako anomalię. W III kwartale 2016 r. nastąpił mały spadek wartości transakcji dokonywanych przy użyciu kart płatniczych względem II kw. 2016 r. Już blisko 81% transakcji kartowych stanowią transakcje bezgotówkowe, natomiast transakcje gotówkowe stanowią nieco ponad 63% wartości wszystkich transakcji.

Karty i infrastruktura zbliżeniowa

Karty zbliżeniowe stają się standardowym narzędziem płatniczym w Polsce. Szybkość dokonywania płatności zbliżeniowych, czyli do kwoty 50 PLN, bez konieczności autoryzacji kodem PIN zyskuje co-raz więcej zwolenników.

W III kw. 2016 r. liczba kart zbliżeniowych wzrosła o około 1,44% (400 tys. kart). W stosunku do III kw. poprzedniego roku odnotowano wzrost liczby kart zbliżeniowych na poziomie 6,04% (około 1,6 mln kart). Według danych szacunkowych, karty zbliżeniowe stanowią około 77,5% wszystkich kart płatniczych.

W III kw. 2016 r. kontynuowany jest długoterminowy trend wzrostu liczby terminali POS, w których możliwe jest dokonywanie transakcji kartami płatniczymi. W stosunku do poprzedniego kwartału wzrost ten wyniósł prawie 15,95 tys. szt. (3,21%), zaś w ujęciu rocznym 70,92 tys. szt. (16,04%).

Podobnie jak w przypadku kart zbliżeniowych, gwałtownie rośnie również liczba urządzeń, za pomocą których można przeprowadzać transakcje zbliżeniowe. Szacujemy, że w ciągu ostatniego kwartału liczba ta wzrosła o 17,03 tys. sztuk (3,81%), zaś w ciągu roku o 93,25 tys. (25,12%). Według szacunków udział terminali zbliżeniowych w ogólnej liczbie terminali wynosi już nieco ponad 90%.

Dynamiczny rozwój zarówno liczby kart jak i liczby terminali zbliżeniowych jasno wskazuje, na rosnącą popularność tej szybkiej i bezpiecznej metody płatności. Szczególnie wartym odnotowania jest szybki wzrost liczby punktów sprzedaży akceptujących płatności zbliżeniowe. Oznacza to, że akceptanci dostrzegają zarówno realne korzyści tej metody akceptacji, jak również potrzebę wynikającą z popytu klientów na taką metodę płatności.

Bankomaty

W stosunku do poprzedniego kwartału, liczba bankomatów w III kw. 2016 roku zmalała o 37 sztuk (0,16%). Na przestrzeni ostatnich 12 miesięcy liczba bankomatów wzrosła o 3,96% (o 857 szt.).

Transakcje gotówkowe wykonywane kartami płatniczymi, co zostało przedstawione na stronie 18, pozostają istotnym elementem polskiego systemu płatniczego. Jednak liczba bankomatów na milion mieszkańców wynosi obecnie w Polsce tylko 584 i choć wskaźnik ten w ostatnim roku wzrósł o 3,96%, to nadal istotnie odbiegamy od poziomu europejskiego — dla którego wskaźnik ten kształtuje się na poziomie 960 (dane z 2014 roku).

Wnioski on-line

Celem programu Rodzina 500 plus jest wsparcie polskich rodzin poprzez przyznawanie świadczeń wychowawczych. Otrzymać je mogą rodzice oraz opiekunowie minimum dwojga niepełnoletnich dzieci. Świadczenie wynosi 500 zł na drugie i każde kolejne dziecko. Rodziny, których dochód na osobę jest niższy niż 800 zł netto, mogą wnioskować o świadczenie również na pierwsze lub jedyne dziecko. Kryterium dochodowe dla rodzin z dzieckiem niepełnosprawnym wynosi 1200 zł netto.

Świadczenie z programu Rodzina 500 plus przyznawane jest na wniosek. Istnieje kilka kanałów umożliwiających składanie wniosków. Są to systemy bankowości elektronicznej, PUE ZUS, Emp@tia, EP UAP lub tradycyjnie w urzędzie. Banki umożliwiły swoim klientom składanie wniosków o Rodzina 500 plus w swoich systemach bankowości elektronicznej. Rolą banku nie jest jednak weryfikacja danych, ani obsługa wniosków. To zadanie spoczywa na gminach.

Od początku Programu złożono około 2,96 mln wniosków, a 20% z nich zostało złożonych przez internet. W województwie mazowieckim złożono on-line blisko 123 tys. wniosków (27%), kolejne było województwo dolnośląskie i śląskie (po 24%). Najmniej wniosków złożonych przy wykorzystaniu elektronicznych kanałów spłynęło w województwie świętokrzyskim 10,5 tys. (10%), lubelskim i pod-karpackim (po 12%). Szczegółowe dane o liczbie złożonych wniosków przez internet w podziale na województwa zaprezentowano na wykresie 13.

Wśród miast najwięcej wniosków przez internet świadczeniobiorcy złożyli w Warszawie (47, 8 tys.), Krakowie (22,6 tys.) oraz we Wrocławiu (17,3 tys.).