Czy wiesz co robić, gdy znika dowód osobisty?

Przeczytaj także: Straciłeś dowód osobisty? Nie trać głowy

W I kwartale bieżącego roku Centralna Baza Danych Systemu Dokumenty Zastrzeżone urosła o ponad 30 tysięcy nowych danych. To tak jakby dowody tożsamości zastrzegli wszyscy dorośli mieszkańcy Grodziska Mazowieckiego czy Bochni. To także najwyższy wynik, jaki udało się osiągnąć w I kwartale, licząc od 2008 roku. W tym samym okresie udało się udaremnić aż 1 746 prób wyłudzeń kredytów, których łączna kwota opiewała na 90,4 mln złotych.

Co zrobić, kiedy dowód osobisty znika?

Z badania przeprowadzonego dla Wonga przez Ipsos wynika, że większość z nas zdaje sobie sprawę z kroków, które należy podjąć w przypadku utraty dokumentu tożsamości. 56 proc. ankietowanych zgubę zgłosi na policję, a 53 proc. skieruje swe kroki do banku, w którym posiada konto. Po 44 proc. badanych zawiadomi o zdarzeniu urząd gminy, placówkę konsularną lub zgłosi ten fakt do systemu Dokumenty Zastrzeżone. Widać zatem, że ze świadomością Polaków wcale nie jest najgorzej.

– Zastrzeżenie dokumentu tożsamości to pierwszy i najważniejszy krok, który powinniśmy podjąć tuż po zorientowaniu się, że zaginął lub został skradziony. Osoba, której dowód skradziono, winna fakt ten niezwłocznie zgłosić na policję oraz powiadomić organ, który wydał dowód osobisty, w celu unieważnienia dokumentu. Ponadto osoba, która utraciła dowód osobisty, jest obowiązana wystąpić niezwłocznie o wydanie nowego dokumentu do właściwego organu gminy lub właściwą ze względu na miejsce pobytu polską placówkę konsularną – mówi Zuzanna Kopaczyńska-Grabiec, dyrektor Departamentu Prawnego i Regulacyjnego w Wonga w Polsce.

Starszy Polak bardziej przezorny?

Jak wynika z badania Ipsos dla Wonga, ankietowani w wieku 45-55 lat wykazali największą świadomość nt. postępowania w przypadku zgubienia dowodu osobistego. To właśnie starsze pokolenie najczęściej wskazywało, że poinformuje policję (62 proc.), bank (61 proc.), czy zastrzeże dokument w systemie Dokumenty Zastrzeżone (55 proc.).

Z kolei najmłodsi badani najczęściej wskazywali, że nie wiedzieliby, jak zachować się w przypadku utraty dowodu osobistego. Odpowiedziało tak 10 proc. ankietowanych z grupy wiekowej 20-24. Spośród wszystkich badanych to właśnie młode osoby najrzadziej wskazywały, że taki incydent zgłoszą policji – 41 proc. W tej grupie najczęściej deklarowaną reakcją byłoby odwiedzenie najbliższego organu gminy lub placówki konsularnej (60 proc.).

– W starszym pokoleniu większa świadomość może wynikać z większej wiedzy, ale też być może z osobistych lub znanych z otoczenia przykrych doświadczeń związanych ze zjawiskiem kradzieży tożsamości – mówi Agnieszka Szczepanik, kierownik platformy edukacji finansowej Kapitalni.org.

Jak uchronić się przed wyłudzeniem?

Najskuteczniejszym sposobem na uniemożliwienie wykorzystania dowodu w instytucji finansowej przez osobę nieuprawnioną jest zgłoszenie go do systemu Dokumenty Zastrzeżone. Chęć zastrzeżenia dowodu można zgłosić w placówce dowolnego banku należącego do systemu Dokumenty Zastrzeżone. Tu trafiają też informacje o zaginionych lub skradzionych dowodach zgłaszane na policji.

Jeśli mamy konto w serwisie BIK, możemy zastrzec dowód online, poprzez zalogowanie się na stronie internetowej i wybranie odpowiedniej opcji. Informacja zostanie przesłana do banków, operatorów komórkowych i innych uczestników systemu. Do dziś zastrzeżono w systemie ponad 1,6 mln dokumentów.

Chroń swoje dane na urlopie

Komentarz eksperta: mec. Zuzanna Kopaczyńska-Grabiec, Wonga w Polsce

Podczas urlopu często korzystamy z wypożyczalni sprzętu sportowego np. kajaków czy rowerów. W ramach kaucji zazwyczaj zostawiamy swoje dokumenty. Należy pamiętać, że wypożyczalnie, instytucje kultury czy obiekty sportowe nie mają prawa żądać od nas okazania oraz pozostawienia dokumentu „pod zastaw”. Za takie działania przewidziana jest kara pozbawienia wolności do jednego miesiąca lub grzywna. Uważajmy również na ochroniarzy w sklepach lub galeriach handlowych. Zazwyczaj są to osoby bez odpowiednich licencji, co oznacza, że nie mają prawa żądać od nas dokumentu. Okazania dowodu tożsamości mogą od nas wymagać służby mundurowe tj. policja, straż graniczna, straż miejska oraz funkcjonariusze Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Również kontroler biletów ma prawo żądać pokazania przez nas dokumentu, w celu potwierdzenia tożsamości bądź skontrolowania, czy jesteśmy uprawnieni np. do ulgowych przejazdów. Pamiętajmy, że chodzi o okazanie dokumentu, nikt nie ma prawa zabrać go nam i się z nim oddalić.