Bankowość online i obrót bezgotówkowy I kw. 2017

Przeczytaj także: Bankowość online i obrót bezgotówkowy IV kw. 2016

Najnowszy raport dowodzi sporej zbieżności pomiędzy liczbą zawartych w I kwartale br. umów a ilością nowych i aktywnych klientów. To wyraźny dowód na to, że Polacy od razu korzystają z rozwiązań, jakie daje im dostęp do bankowości online. Wśród dotychczasowych klientów wzrost zainteresowania zdalnym dostępem do usług bankowych prezentuje się raczej marnie, czego dowodem jest nieznaczny jedynie wzrost współczynnika aktywności. który sięga obecnie 46,6%. Niezmiennie zatem mamy do czynienia z olbrzymim, zupełnie niewykorzystanym potencjałem bankowości online - komentuje Włodzimierz Kiciński, Wiceprezes ZBP.

Nie za wiele dzieje się również w segmencie małych i średnich przedsiębiorstw, gdzie zarówno liczba umów bankowości online, jak i rzesza aktywnych klientów pozostały na właściwie niezmienionym poziomie, wynosząc odpowiednio 2,354 mln i 1,403 mln. Względem analogicznego kwartału poprzedniego roku widać delikatny spadek całkowitej liczby umów wśród przedsiębiorców z grupy MSP (-1,47%) i wzrost aktywności na poziomie 3,36%.

Zgodnie z najnowszymi danymi, stopniowy wzrost obserwujemy w obszarze kart płatniczych. Na koniec marca Polacy mieli w portfelach ponad 31,5 mln kart debetowych i 5,96 mln kart kredytowych. W obu przypadkach w stosunku do IV kwartału 2016 odnotowano wzrost liczby, odpowiednio o 2,58% i 1,28%. Większa liczba kart płatniczych nie przełożyła się natomiast bezpośrednio na wzrost obrotów w segmencie kartowym. Zarówno w przypadku kart debetowych jak i kredytowych mieliśmy do czynienia ze spadkiem łącznej wartości i liczby transakcji w ujęciu kwartalnym, co w tym wypadku można tłumaczyć czynnikami sezonowymi i większymi wydatkami, które mają miejsce w okresie świątecznym przypadającym pod koniec roku. Jak pokazują dane w ujęciu rocznym, w dłuższym terminie należy oczekiwać zwiększenia liczby i wartości w segmencie kartowym.

Zmianom tym będzie sprzyjało sukcesywne zwiększanie liczby urządzeń akceptujących płatności kartowe. W I kwartale 2017 w dalszym ciągu obserwujemy długoterminowy trend wzrostu liczby terminali POS, w których możliwe jest dokonywanie tego typu płatności. O ile w ujęciu kwartalnym wynosił on 5%, w stosunku rocznym ich liczba zwiększyła się niemal o jedną piątą. Proces ten będzie wspierany przez działania Fundacji Polska Bezgotówkowa.

SZCZEGÓŁOWE WYNIKI RAPORTU
Klienci indywidualni

Na koniec I kwartału 2017 roku liczba klientów indywidualnych posiadających umowy umożliwiające dostęp do usług bankowości internetowej wyniosła 33,5 miliona. W stosunku do kwartału poprzedzającego zanotowano wzrost o ponad 331 tys. (1,00%), zaś w stosunku do I kw. 2016 roku wzrost wyniósł blisko 2,7 mln (8,72%).

Liczba aktywnych klientów indywidualnych bankowości internetowej (czyli takich, którzy logują się przynajmniej raz w miesiącu) wzrosła w I kw. 2017 r. o ponad 263 tys. (1,72%). W porównaniu z rokiem poprzednim wzrost liczby aktywnych klientów indywidualnych wyniósł ponad 747 tys. (5,03%).

Małe i średnie przedsiębiorstwa (MSP)

Liczba klientów z sektora małych i średnich przedsiębiorstw mających możliwość korzystania z usług bankowości internetowej na koniec I kwartału 2017 r. utrzymuje się na poziomie 2,35 miliona. W porównaniu do IV kw. 2017 roku stan ten oznacza spadek o ponad 1,6 tys. (0,07%). W porównaniu z rokiem ubiegłym zanotowano spadek liczby użytkowników z MSP o ponad 35 tys. (1,47%).

W stosunku do ubiegłego kwartału liczba aktywnych klientów bankowości internetowej z sektora MSP nieznacznie wzrosła i na koniec I kwartału 2017 r. wyniosła 1,4 miliona. Jednak od I kw. 2016 roku ich liczba wzrosła łącznie o ponad 45 tys. (3,36%).

Operacje bezgotówkowe

System Elixir

Elixir to pierwszy w Polsce, elektroniczny system rozliczeń międzybankowych, który od 1994 r. umożliwia sprawną i bezpieczną realizację zleceń płatniczych w złotych - przede wszystkim przelewów i poleceń zapłaty. System Elixir jest kluczowy dla sprawnego funkcjonowania polskiego sektora bankowego. Trzy sesje rozliczeniowe przeprowadzane w każdym dniu roboczym (z wyjątkiem 24 i 31 grudnia, kiedy - o ile są to dni robocze - przeprowadzane są dwie sesje ), pozwalają na przekazywanie środków pomiędzy rachunkami, prowadzonymi w różnych bankach, w ciągu zaledwie kilku godzin.
W I kwartale 2017 r., po znacznym wzroście w poprzednim kwartale, ogólna liczba transakcji w systemie Elixir wzrosła o ponad 1,90 mln szt. (0,43%). Natomiast w odniesieniu do wartości obrotów, zanotowano spadek o blisko 43 mld do poziomu 1 127 mld złotych. W ujęciu rocznym nastąpił wzrost o 2,32% w odniesieniu do liczby transakcji i o 6,24% w odniesieniu do ich wartości. Średnia dzienna liczba komunikatów spadła o 2,71% względem kwartału poprzedzającego, w przypadku ich wartości odnotowano wzrost na poziomie 4,78% w stosunku do ubiegłego roku. Średnia dzienna wartość obrotów w I kwartale 2017 r. wyniosła 17 616 mln zł.

System Euro Elixir

Euro Elixir to system rozliczeń międzybankowych w euro, umożliwiający od 2005 r. rozliczanie płatności w relacjach krajowych i transgranicznych. System jest w pełni dostosowany do standardów unijnych i funkcjonuje w ramach zintegrowanej infrastruktury Jednolitego Obszaru Płatności w Euro (SEPA). Euro Elixir pozwala na realizację płatności w euro nawet tego samego dnia, niezależnie od tego czy zlecona płatność jest krajowa czy transgraniczna.

W I kwartale 2017 r. ogólna liczba komunikatów rozliczonych w systemie Euro Elixir w stosunku do IV kwartału 2016 r. spadła o blisko 65 tys. (1,05%). W ujęciu rocznym nastąpił wzrost o 31,66%, stanowiący ponad 1,49 mln szt. komunikatów. W omawianym kwartale o 1,33% spadła wartość operacji systemu Euro Elixir do poziomu 34,23 mld EUR.

System Express Elixir

System Express Elixir, wdrożony przez KIR w 2012 r., jest pierwszym w Polsce profesjonalnym systemem rozliczeń płatności natychmiastowych. Do głównych zalet systemu należą:

• możliwość natychmiastowego wykonywania płatności w trybie 24/7/365,
• bezpośrednia realizacja przelewu z rachunku bankowego nadawcy na rachunek bankowy odbiorcy,
• brak ryzyka kredytowego dzięki zastosowaniu modelu depozytowego, opartego o rachunek powierniczy prowadzony dla KIR przez Narodowy Bank Polski.

W zakresie ilości i wartości transakcji w systemie Express Elixir, w I kwartale 2017 r. utrzymuje się wzrostowy trend. Rozliczonych zostało blisko 950 tys. przelewów natychmiastowych (wzrost o 2 5,44%). Wysoki wzrost zanotowano również w wartości obrotów, których wartość na koniec I kwartału 2017 r. wyniosła ponad 3,34 mld (5,37%). Wzrost liczby komunikatów w ujęciu rocznym wyniósł aż 106,60% i 70,29% w odniesieniu do wartości obrotów.

Karty płatnicze

W I kw. 2017 roku, w porównaniu do IV kw. 2016 roku, ogólna liczba kart płatniczych wzrosła o po-nad 862 tys. (1,61%) i wynosi obecnie około 37,74 mln. W stosunku do I kw. 2016 roku ogólna liczba kart płatniczych wzrosła o ponad 2,4 mln (6,90%).

Karty debetowe i kredytowe

W stosunku do poprzedniego kwartału liczba kart debetowych wzrosła o ponad 792 tys. (2,58%) i wynosi obecnie blisko 31,53 mln sztuk. W ujęciu rocznym wzrost wyniósł ponad 2,28 mln (7,80%). W stosunku do IV kw. 2016 roku liczba kart kredytowych wzrosła o ponad 75 tys. (1,28%) do poziomu 5,96 mln. W porównaniu z I kw. 2016 roku zanotowany został wzrost o ponad 161 tys. (2,79%).

Transakcje kartami płatniczymi

W I kw. 2017 r. o 20,56 mln (1,96%) spadła ogólna liczba transakcji gotówkowych i bezgotówkowych dokonanych za pomocą kart płatniczych, a ich wartość spadła o 11,32 mld PLN (7,28%).
W ujęciu rocznym liczba transakcji dokonanych kartami płatniczymi wzrosła o ponad 133,21 mln (14,90%), zaś wartość tych transakcji o ponad 15,34 mld PLN (11,91%).

Analizując udział transakcji bezgotówkowych w zakresie ogólnej liczby transakcji kartami płatniczymi zauważyć można wzrostową tendencję, której ewentualne zawahania interpretować można jako anomalię. W I kwartale 2017 r. wzrosła wartość bezgotówkowych transakcji dokonywanych przy użyciu kart płatniczych względem IV kw. 2016 r. Już 83,21% transakcji kartowych stanowią transakcje bezgotówkowe, natomiast transakcje gotówkowe stanowią nieco ponad 60% wartości wszystkich transakcji.

Karty i infrastruktura zbliżeniowa

Karty zbliżeniowe stają się standardowym narzędziem płatniczym w Polsce. Szybkość dokonywania płatności zbliżeniowych, czyli do kwoty 50 PLN, bez konieczności autoryzacji kodem PIN zyskuje co-raz więcej zwolenników.

W I kw. 2017 r. kontynuowany jest długoterminowy trend wzrostu liczby terminali POS, w których możliwe jest dokonywanie transakcji kartami płatniczymi. W stosunku do poprzedniego kwartału wzrost ten wyniósł blisko 27,14 tys. szt. (5,06%), zaś w ujęciu rocznym niemal 85,4 tys. szt. (17,87%).

Podobnie jak w przypadku kart zbliżeniowych, gwałtownie rośnie również liczba urządzeń, za pomocą których można przeprowadzać transakcje zbliżeniowe. Szacujemy, że w ciągu ostatniego kwartału liczba ta wzrosła o ponad 25 tys. sztuk (5,11%), zaś w ciągu roku o ponad 92,25 tys. (21,84%). We-dług szacunków udział terminali zbliżeniowych w ogólnej liczbie terminali wynosi 91,34%.

Dynamiczny rozwój zarówno liczby kart jak i liczby terminali zbliżeniowych jasno wskazuje, na rosnącą popularność tej szybkiej i bezpiecznej metody płatności. Szczególnie wartym odnotowania jest szybki wzrost liczby punktów sprzedaży akceptujących płatności zbliżeniowe. Oznacza to, że akceptanci dostrzegają zarówno realne korzyści tej metody akceptacji, jak również potrzebę wynikającą z popytu klientów na taką metodę płatności.

Bankomaty

W stosunku do poprzedniego kwartału, liczba bankomatów w I kw. 2017 roku wzrosła o 308 sztuk (1,31%). Na przestrzeni ostatnich 12 miesięcy liczba bankomatów wzrosła o 5,85% (o 1 314 szt.).

Transakcje gotówkowe wykonywane kartami płatniczymi, co zostało przedstawione na stronie 18, pozostają istotnym elementem polskiego systemu płatniczego. Jednak liczba bankomatów na milion mieszkańców wynosi obecnie w Polsce 617 i choć wskaźnik ten w ostatnim roku wzrósł o 5,85%, to nadal istotnie odbiegamy od poziomu europejskiego — dla którego wskaźnik ten kształtuje się na poziomie 960 (dane z 2014 roku).