Zarządzanie budżetem domowym zmienia się z wiekiem

Przeczytaj także: Budżet domowy Polaka, czyli oszczędzanie przez okrągły rok

Młody Polak planuje, oszczędza i odkłada na samochód

Ze zleconego przez platformę MAM badania „Dziurawa Kieszeń Polaka 2017” wynika, że zakrojone na najszerszą skalę plany finansowe posiadają Polacy w wieku od 18 do 24 lat. (10 reprezentantów tej grupy planuje przynajmniej połowę wydatków, choć jednocześnie zaledwie co siódmy (14%) przyznaje, że jego plany dotyczą większości środków wypływających z portfela. Młodzi deklarują również oszczędzanie: 88% ankietowanych z tej grupy wiekowej deklaruje odkładanie pieniędzy, ale systematycznie, co miesiąc, robi to tylko co piąty. Po co im oszczędności? Wśród głównych celów gromadzenia kapitału wymieniają:

• zakup samochodu (61%),
• rozwój osobisty i nauka (8%),
• wyjazd na wakacje (7%),
• zakup sprzętu RTV/AGD (6%).

Najczęściej odkładają osoby jeszcze nieposiadające stałego partnera (kawaler/panna/singiel) – 34%, zwłaszcza gdy samodzielnie prowadzą gospodarstwo domowe. Uczą się oni zaradnego zarządzania budżetem domowym, a umiejętność ta bardzo przydaje się w późniejszych okresach ich życia.

Od osiągnięcia pełnoletności Polacy zwykle kontynuują naukę, rozpoczynają pierwszą pracę lub łączą obie te aktywności i powoli usamodzielniają się, choć często jeszcze zamieszkują wspólnie ze swoimi rodzicami. Fakt ten sprawia, że cele, na które starają się odkładać pieniądze nie są związane z poprawą ich sytuacji mieszkaniowej, a raczej przyjemnościami oraz posiadaniem czegoś na własność. Sytuacja ta zmienia się jednak już po kilku latach, gdy zakładają własne gospodarstwo domowe.

Wejście w dorosłe życie – zmiana podejścia do pieniędzy

Polacy wchodzący w tzw. „dorosłe życie” (25-29 lat) zmieniają swoje podejście do planowania wydatków i oszczędzania pieniędzy. Pierwsza praca i pełne przejście na własne utrzymanie powodują, że wzrasta procent osób planujących większość swoich wydatków – 45%, jednak zmniejsza się procent planujących przynajmniej ich połowę – 83%. Odkładanie pewnych kwot od czasu do czasu, w tej grupie wiekowej deklaruje 69%, a comiesięczne oszczędzanie aż 37%, co oznacza, że najwięcej osób na tym etapie życia jest najbardziej zdyscyplinowanych finansowo. Po założeniu gospodarstwa domowego zmieniają się również cele, na które gromadzone są środki.

Najczęściej Polacy przed 30-tką odkładają pieniądze na wakacje (19%), remont mieszkania lub domu (17%), samochód (13%), zakup mieszkania lub domu (11%). Widać, że w tym czasie najmocniej zmieniają się ich potrzeby związane z sytuacją mieszkaniową. W okresie tym często również na świat przychodzi potomstwo, któremu trzeba zapewnić byt, ale przede wszystkim kąt, w którym będzie ono mogło rozwijać się i dorastać.

Pełnia rodzinnego życia – kolejna zmiana priorytetów

Życie po 30-stce to kolejny etap, w którym Polacy przechodzą transformację w zakresie myślenia o finansach. Aż 90% osób w wieku 30-39 lat mieszkających w Polsce planuje przynajmniej połowę swoich wydatków, a 49% większość. 78% udaje się w miarę regularnie odkładać pewną kwotę, ale co miesiąc robi to tylko 33%. Ich celem najczęściej są: zakup samochodu (19%), wyjazd na wakacje (15%), remont mieszkania lub domu (15%) oraz jego zakup (10%). W tym czasie młodzi rodzicie zaczynają również myśleć o zabezpieczeniu przyszłości i rozwoju swoich dzieci, dlatego 7% odkłada pewne kwoty, by móc wykorzystać je w przyszłości.

Gdy dzieci zaczynają dorastać

Polacy w wieku 40-49 lat nadal starają się planować przynajmniej połowę swoich wydatków – działanie takie deklaruje 88% z nich. Spada natomiast ich skuteczność w przypadku planowania większości zakupów i opłat – 41%. Oszczędzanie również nie idzie im już tak dobrze jak w poprzednich latach – w miarę regularnie pewną kwotę odkłada już tylko 59%, a regularnie co miesiąc zaledwie 24%. Środki, które udaje się odłożyć zwykle wykorzystywane są na: zakup samochodu (15%), wakacje (15%), „na czarną godzinę” (10%) oraz bez konkretnego celu (10%).

Okres ten obfituje w nieprzewidywalne wydatki, a spora część pieniędzy wypływa z budżetu domowego na potrzeby młodszych członków rodziny, które rosną wraz z ich rozwojem. Choć więcej środków wypływa wtedy z portfela nieprzewidywalnie, to pojawia się również miejsce na oszczędzanie bez konkretnego celu i na wszelki wypadek. Fakt ten świadczy o dojrzałości finansowej Polaków na tym etapie życia. Przyczyną takiego stanu są również zwykle większe dochody osiągane już przez osoby ze sporym doświadczeniem zawodowym i posiadających już dom i samochód, które mogą myśleć o zapobieganiu niedoborom finansowym, jeśli zaistnieje taka potrzeba.

Puste gniazdo, inne potrzeby

Sytuacja Polaków w wieku 50-59 lat w większości determinowana jest opuszczeniem przez dzieci rodzinnego gniazda. To właśnie w tym okresie ponownie zwiększa się % obywateli planujących przynajmniej połowę (90%) oraz większość (48%) swoich wydatków. Zmniejsza się natomiast ich chęć do oszczędzania. Zaledwie 48% udaje się w miarę regularnie odkładać pewną kwotę, a comiesięczne oszczędzanie pieniędzy udaje się tylko 22%. Zmieniają się również cele, na które kumulowane są oszczędności.

Polacy po 50-tce najczęściej oszczędzają na: remont mieszkania lub domu (20%), wakacje (12%), bieżące wydatki i potrzeby (12%) oraz „czarną godzinę” (12%). Po wyprowadzce dzieci z domu część Polaków decyduje się na odnowienie mieszkania lub domu i dostosowanie go do swoich aktualnych potrzeb, ale również na odpoczynek w postaci wakacyjnych wyjazdów. Okres ten jest jednak nadal okresem aktywności zawodowej, dlatego cześć zarobków odkłada jest również na bieżące wydatki oraz bez konkretnego celu, by oszczędności można było wykorzystać, gdy pojawi się taka konieczność.

Gdy nadejdzie jesień życia

Polacy po 60 roku życia są bardzo zdyscyplinowani w obszarze planowania wydatków. Zwykle nie mają już do swojej dyspozycji tak dużych kwot jak w poprzednich dekadach, gdy byli aktywni zawodowo, ponieważ świadczenia emerytalne i rentowe są niższe, niż dochody z pracy zawodowej. Dodatkowo ich wydatki są mniejsze i łatwiejsze do przewidzenia, co ułatwia ich planowanie. Przynajmniej połowę swoich wydatków planuje 90% polskich seniorów, a większość aż 53%. Niższe przychody nie pozwalają im jednak na regularne oszczędzanie. Pewne kwoty udaje się odkładać tylko 40% Polakom po 60-tce, a na comiesięczne oszczędzanie może pozwolić sobie zaledwie 21%. W ich przypadku rezerwy finansowe pozyskiwane są na: bieżące wydatki i potrzeby (28%), „czarną godzinę” (19%), wakacje (11%), remont mieszkania lub domu (10%).

Na przestrzeni całego swojego życia Polacy, tak jak i przedstawiciele innych narodów, muszą wykazywać się umiejętnością planowania swoich finansów, oszczędzania i określania celowości odkładanych środków. Ci, którym przez całe życie nie udaje się kontrolować wydatków nie mają również nawyku oszczędzania. Na szczęście stwierdzenie to nie odnosi się do Polaków. Począwszy bowiem od uzyskania pełnoletności, aż do wieku senioralnego są oni dość dobrze zdyscyplinowani finansowo i starają się oszczędzać pieniądze, szczególnie na określony z góry cel, a raz nabyta umiejętność sprawnego zarządzania budżetem domowym nie opuszcza ich nigdy.