4 kroki, które pomogą zapanować nad budżetem domowym

Przeczytaj także: Jak ziścić finansowe postanowienia noworoczne?

Na wstępie warto podkreślić, że przestrzeń na uporządkowanie budżetu domowego i oszczędzanie znaleźć można zawsze, a nie tylko wówczas, gdy wymagają tego nadwyrężone finanse. Tym bardziej, że to właśnie oszczędności okazują się nieocenioną pomocą w razie, gdy nadejdą cięższe czasy. Nie można mieć jednak złudzeń - rozważne prowadzenie budżetu domowego wymaga czasu i poświęcenia, szczególnie na samym początku, kiedy dopiero uczymy się dobrych nawyków finansowych.

Kontrola budżetu domowego

Aby wiedzieć, co dzieje się w naszych finansach, należy im się przyjrzeć z dużą wnikliwością. I myli się ten, kto myśli, że wystarcza tutaj rzut oka na wyciąg z konta bankowego. To systematyczna praca, ale jej trudy z pewnością zostaną nam wynagrodzone. Kontrola budżetu domowego polega bowiem na żmudnym notowaniu wydatków i przychodów i odpowiednim ich kategoryzowaniu. Dzięki temu po kilku miesiącach można stwierdzić, ile średnio wydajemy na jedzenie, ile kosztują nas np. hobby czy ubrania.

Nie jest to technicznie trudne, a największym wyzwaniem są sumienność i systematyczność. Tradycjonaliści spisują wydatki (z nimi jest trudniej, bo jest ich zwykle więcej niż przychodów) w zeszycie, ale wygodniej będzie stworzyć arkusz kalkulacyjny, w którym będzie można potem wszystko dowolnie przeliczać. Istnieją też specjalne aplikacje do kontroli budżetu domowego. Każdy bez problemu znajdzie coś dla siebie. Wydatki analizować można na podstawie paragonów (to pozwoli na wytypowanie rodzajów wydatków) oraz historii konta.

- Im dłuższy okres analiza będzie obejmować, tym bardziej wiarygodna będzie. Spisanie wydatków z kilku tygodni nie da pełnego obrazu kosztów, które ponosimy, najlepiej by badany okres obejmował co najmniej rok. Niezwykle istotna jest więc sumienność – mówi Bartosz Kucharczyk, ekspert BGŻOptima. - W zestawieniu powinny znaleźć się wszystkie, najdrobniejsze nawet, wydatki. Warto, aby każdy opatrzony był datą (wystarczy miesiąc) oraz odpowiednią kategorią. Wśród kategorii warto wyróżnić takie jak jedzenie, rozrywka, utrzymanie dzieci, hobby, samochód czy mieszkanie - dodaje.

Analiza kosztów

Posiadając dane z kilku miesięcy można zacząć się im już przyglądać. Takie kategorie wydatków jak żywność czy przyjemności możemy uśrednić i dowiemy się, ile miesięcznie na nie wydajemy. Odpowiednio skonstruowany arkusz kalkulacyjny pozwoli szybko sprawdzić dane wydatki. Utrzymanie samochodu, domu czy dzieci wymaga jednak dłuższej obserwacji niż kilka miesięcy, dopiero po roku widać bowiem koszty rzadziej ponoszone (takie jak polisa ubezpieczeniowa, zimowe ubrania, wymianę sprzętów AGD, itp.).

Mając dane o skali wydatków można zacząć szukać oszczędności. Warto być świadomym, że w optymalizacji budżetu domowego kluczowy jest bilans przychodów i wydatków. Bilans poprawiać można zarówno zwiększając przychody, jak i minimalizując wydatki. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że działania te nie powinny wpływać na standard życia rodziny. Nie chodzi o to, by mniej jeść czy gorzej się ubierać. Chodzi o to, by lepiej wydawać pieniądze.

Ograniczanie wydatków

Jednym ze sposobów na podreperowanie budżetu domowego może być ustalenie górnego limitu na wydatki w pewnych kategoriach. Takie rozwiązanie może się sprawdzić w przypadku jedzenia na mieście czy realizacji swoich zainteresowań i hobby, które można trochę ograniczyć bez większego uszczerbku na standardzie życia. Po kilku miesiącach można ocenić, jaka kwota w konkretnej kategorii się sprawdza i jednocześnie jest akceptowalna dla domowego budżetu. Bieżące monitorowanie wydatków pozwoli szybko wychwycić moment zbliżania się do ustalonego wcześniej limitu.

Analizując koszty i szukając oszczędności warto zadawać sobie dużo pytań. Czy dany wydatek faktycznie był konieczny? Czy dało się za daną rzecz zapłacić mniej? A może istnieje dużo tańszy zamiennik? Ciągłe poszukiwanie odpowiedzi na te pytania pomoże naprawić domowy budżet. Minimalizowanie wydatków to żmudny i powolny proces, ale łączny efekt to suma niewielkich (i pozornie niewiele znaczących) zmian.

Pól do poszukiwania oszczędności jest wiele. Warto przyjrzeć się opłatom bankowym, rachunkom za media czy koszty związane z utrzymaniem samochodu.

- Zaoszczędzić można praktycznie na każdym polu, raz 10 zł, na innej opłacie 20 zł, ale łącznie może uzbierać się nawet kilkaset. Zwróćmy uwagę na to, gdzie kupujemy dane rzeczy, ceny na przykład sprzętów AGD czy ubrań mogą się znacząco różnić. Podobnie z podstawowymi produktami żywnościowymi. Trzeba tylko poświęcić na ten proces optymalizacji budżetu trochę czasu i pracy – dodaje ekspert BGŻOptima.

Oszczędzanie na gorsze czasy

Po wdrożeniu programu naprawczego w budżecie domowym powinny zacząć pojawiać się nadwyżki. Trzeba te dodatkowe pieniądze zagospodarować w mądry sposób. Zawsze warto zabezpieczać się na przyszłość i niespodziewane wydarzenia. Stąd zalecenia ekspertów, by budować tak zwaną finansową poduszkę bezpieczeństwa. Chodzi o odłożenie takiej kwoty, która pozwoli rodzinie przeżyć w razie nagłej utraty źródeł dochodu. Najlepiej, by była to 6-krotność aktualnych dochodów. Pieniądze te powinny być bezpiecznie ulokowane, na przykład na bankowej lokacie lub w obligacjach skarbowych.

Dodatkowo, myśląc o przyszłości, warto pamiętać o emeryturze. Ekonomiści alarmują, że ta, którą otrzymamy od państwa będzie znacznie niższa od oczekiwanej. Jeśli chcemy po przejściu na emeryturę godnie żyć, obowiązkowo trzeba odkładać na własną rękę.

Kontrola i analiza budżetu domowego to dopiero wstęp do najważniejszego etapu, którym jest sumienne wdrożenie wniosków i postanowień w życie. Kontrola i analiza naszych finansów, podobnie jak w przedsiębiorstwach, powinny być prowadzone na bieżąco, by szybko korygować ewentualne błędy.