Nowe zasady egzekucji komorniczej

Przeczytaj także: Ustawa o komornikach, czyli zmiany na miarę rewolucji

Najważniejsza zmiana dotyczy ograniczenia swobody w wyborze komornika. Dotychczas (poza egzekucją z nieruchomości) wierzyciel mógł dowolnie wybierać komornika z obszaru całego kraju. Po 1 stycznia 2019 roku preferowani będą komornicy z tzw. rewiru, a swoboda wyboru komornika ograniczy się tylko do obszaru właściwości sądu apelacyjnego, w którym znajduje się siedziba kancelarii komornika właściwego miejscowo. Zmniejszona zostanie także do 5 tys. ilość spraw, którą będą mogli przyjąć komornicy w danym roku.

Od nowego roku zmniejszeniu ulegnie wysokość opłaty egzekucyjnej obciążającej dłużnika. Podstawowa wysokość opłaty wyniesie 10% wartości wyegzekwowanej należności (obecnie 15 lub 8%). Jeżeli natomiast dłużnik ureguluje należność w terminie 30 dni od otrzymania zawiadamiania o wszczęciu egzekucji, wówczas wysokość opłaty wyniesie jedynie 3%. Rozwiązanie to ma zachęcić dłużników do szybszego regulowania należności.

Wzrosną natomiast koszty ponoszone przez wierzyciela. Z 2 do 5% wzrośnie bowiem opłata za przeprowadzenie postępowania zabezpieczającego. Nowa ustawa wprowadzi także możliwość obciążenia wierzyciela kosztami w przypadku umorzenia postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela albo na podstawie art. 824 1 pkt 4 k.p.c.

Od 2019 roku komornicy zostaną obciążeni nowymi obowiązkami. Jednym z nich będzie konieczność nagrywania za pomocą urządzenia rejestrującego obraz i dźwięk czynności egzekucyjnych przeprowadzanych w terenie i dołączanie nagrań do akt postępowania w danej sprawie. Znacząco ograniczone zostaną również kompetencje asesorów komorniczych. Nie będą mogli oni np. dokonywać czynności poza kancelarią, dokonywać sprzedaży ruchomości, z wyjątkiem licytacji elektronicznej, wydawać lub wykonywać orzeczeń o zastosowaniu środków przymusu, sporządzać planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji, o ile suma ta przekracza kwotę 25 000 złotych i wydawać postanowień kończących postępowanie oraz w przedmiocie opłat egzekucyjnych. Wszystkie te czynności będzie musiał wykonać osobiście komornik.

Zwiększy się także prawdopodobnie ilość skarg na czynności komornika. Przy pierwszej czynności egzekucyjnej komornik doręczy bowiem dłużnikowi formularz skargi na czynności komornika. Taki dokument ma uprościć ścieżkę zaskarżania czynności komornika i z pewnością wielu dłużników będzie korzystać z tej możliwości.

Rozszerzony zostanie też katalog rzeczy, których komornik nie będzie mógł zająć. Będą to odkurzacz, kuchenka, pralka, lodówka, stół, krzesła i łóżka. Komornik nie będzie mógł również dokonać zajęcia majątku, jeśli dostanie od dłużnika dokument, który jednoznacznie przesądzi o tym, że przedmioty interesujące komornika należą do innej osoby.

Od 2019 roku jeżeli wierzyciel nie wskaże majątku pozwalającego na zaspokojenie świadczenia, komornik z urzędu ustali majątek dłużnika w zakresie znanym mu z innych prowadzonych postępowań. Oznacza to, że komornik prowadzący wiele egzekucji przeciwko temu samemu dłużnikowi przyłączy inne sprawy egzekucyjne do dokonanych już zajęć.

Zwiększony zostanie także nadzór nad komornikami. Nie rzadziej niż na dwa lata komornicy podlegać będą obowiązkowej kontroli przeprowadzanej przez Prezesa Sądu przy którym działają. Poszerzone zostaną także uprawnienia nadzorcze i kontrolne Ministra Sprawiedliwości, który będzie mógł z urzędu wszcząć postępowanie administracyjne w celu odwołania ze stanowiska komornika, który rażąco naruszył prawo.

Powyższe zmiany z punktu widzenia wierzycieli należy ocenić negatywnie. Nowe rozwiązania chronią przede wszystkim dłużników. Skuteczność działania komorników, i tak już bardzo mała, ulegnie dalszemu zmniejszeniu. Komornicy nie będą mieli też interesu w tym, aby szybko podejmować czynności, ponieważ w sytuacji, gdy dłużnik zapłaci w terminie 30 dni, wysokość opłaty egzekucyjnej należnej komornikowi wyniesie jedynie 3%. Przez pierwsze 30 dni postępowania egzekucyjnego komornikowi nie będzie zależało zatem na uzyskaniu spłaty od dłużnika, co da dłużnikowi czas na ukrycie majątku. Z uwagi na konieczność nagrywania czynności terenowych znacznie wydłuży się także czas oczekiwania na podjęcie przez komornika tych czynności, które często są najskuteczniejszym i jedynym sposobem egzekucji. Zmniejszenie wysokości opłaty egzekucyjnej, a także ilości prowadzonych spraw i ich ograniczenie do terenu działania sądu apelacyjnego, spowoduje również, iż dla wielu komorników prowadzenie kancelarii komorniczej przestanie być opłacalne i odejdą oni z zawodu.

mec. Matylda Burczyńska – Radym