Wczoraj, dziś i jutro: dokąd zmierza faktoring?

Przeczytaj także: Dla kogo faktoring?

Codzienną praktyką dzisiejszej gospodarki stało się zawieranie transakcji z odroczonym terminem płatności. Bez zaoferowania takiej formy zapłaty negocjacje z nowymi klientami bywają bardzo utrudnione albo wręcz niemożliwe. Bardzo korzystna dla odbiorcy, bywa jednak zabójcza dla dostawcy. Odroczona płatność rodzi uzasadnione obawy przedsiębiorcy: czy będę w stanie uzyskać wystarczające środki na sfinansowanie zwiększonych dostaw? I jak wiele nakładów będę musiał przeznaczyć na kontrolę spływu należności?

Odpowiedzią na te wątpliwości jest faktoring, polegający na finansowaniu dostaw z odroczonym terminem płatności przez wyspecjalizowaną instytucję zwaną faktorem.

Przełomowy Factor's Act

Idea faktoringu sięga czasów starożytnych, kiedy bogaci przedsiębiorcy i kupcy wykorzystywali agentów – faktorów – do zarządzania sprzedażą ich towarów. Z usług podobnych faktorów w okresie kolonizacji korzystali europejscy kupcy, w szczególności chcący rozwijać swoją sprzedaż do Stanów Zjednoczonych czy Indii. Faktorzy przejmowali towar na czas przewozu, przechowywali go, poszukiwali odbiorców, dostarczali towar do nich i otrzymywali za niego płatność. Wynagrodzenie takiego faktora stanowił procent od wartości sprzedanych towarów, którą to kwotę odejmowali od płatności przekazywanej przedsiębiorcy, na rzecz którego działali.

W świecie bez telefonów, faksów i Internetu, działalność faktorów kwitła. Z czasem byli oni w stanie zaoferować eksporterom finansowanie pod zabezpieczenie towarów, które otrzymywali do odsprzedaży. Faktoring rozwijał się szczególnie dobrze w Wielkiej Brytanii, kraju o ogromnych tradycjach i zasługach dla branży. Niektóre współczesne firmy mają wielowiekowe tradycje, np. Bibby Factors, której korzenie sięgają 1807 roku.

Wraz z intensyfikacją wymiany handlowej, faktoring został zauważony przez instytucje prawodawcze. Prawo do zabezpieczenia finansowego zostało po raz pierwszy usankcjonowane przez amerykański Factor’s Act – ustawę dającą faktorom prawo do zatrzymania towaru w przypadku braku spłaty ich finansowania przez przedsiębiorców. W ten sposób w Nowym Świecie tworzyły się zręby usługi, którą dzisiaj znamy jako nowoczesny faktoring.

Nauka na błędach

W latach pięćdziesiątych XX wieku w Londynie, jednym z europejskich centrów finansowych, szczególnie popularną metodą uzyskiwania kapitału na bieżąca działalność stało się pożyczanie środków pod zabezpieczenie w postaci cesji należności. Instytucje finansujące wierzyły, że cesja stanowi wystarczające zabezpieczenie, niestety, wiele z nich doświadczyło poważnych strat finansowych w momencie bankructwa swoich klientów. Okazało się, że wielu dłużników ma prawo do kompensat lub odliczeń, redukujących ich zobowiązania praktycznie do zera, w związku z czym należność stanowiąca zabezpieczenie przestała istnieć.