Ubezpieczenie kredytu w bankach polem do nadużyć

Przeczytaj także: Rekomendacja U zmusi banki do ustępstw

Jak już wspomniano powyżej, skala współpracy w ramach bancassurance prezentuje się całkiem pokaźnie. Dowodem na to mogą być chociażby dane z pierwszych sześciu miesięcy br., które dowodzą, że tylko w tym okresie banki przyniosły ubezpieczycielom składki o łącznej wartości 3,55 mld zł (Dział I - 2,51 mld zł, Dział II - 1,04 mld zł). W minionym roku udział banków w wartości wszystkich składek z Działu I (ubezpieczenia na życie) sięgnął aż 22,2%.

Niestety okazuje się, że banki oferujące swoim klientom polisy ubezpieczeniowe, dopuszczają się pewnych nadużyć. Oto najbardziej powszechne z nich.

Opublikowane przez Rzecznika Finansowego opracowanie zbiorczo przedstawia problemy, jakich przysparzać może konsumentom ubezpieczenie kredytu, wskazując na główne nadużycia, jakich banki i ubezpieczyciele dopuszczają się w tym zakresie. Analizę oparto na zgłoszeniach konsumentów z lat 2013 - 2018. Po przeanalizowaniu skarg okazało się, że praktyki naruszające interesy konsumenta można podzielić na cztery główne grupy.

Problem 1. Nadużycia widoczne już na etapie zawierania umowy kredytowej.

• sytuację, w której ubezpieczenie kredytu traktowane jest jako obowiązkowy element kredytu, co pozbawia kredytobiorcę możliwości wyboru innego zabezpieczenia spłaty (np. poręczenia)
• uzależnianie kosztów kredytu od zakupu konkretnego ubezpieczenia w określonym wariancie (oferowanego przez firmę ubezpieczeniową współpracującą z bankiem)

Problem 2. Nadużycia związane z podpisywaniem umowy o ubezpieczenie kredytu

Andrzej Prajsnar, ekspert porównywarki ubezpieczeniowej Ubea.pl, zwraca uwagę, że tego rodzaju nadużycia charakteryzowało większe zróżnicowanie. Rzecznik Finansowy w tym kontekście wymienia następujące „grzechy” banków oraz ubezpieczycieli:

• niezapewnienie konsumentowi odpowiednich informacji o cenie i zakresie ubezpieczenia (szczególnie o wyłączeniach ochrony)
• brak ankiety medycznej i pytań o stan zdrowia kredytobiorcy
• niezapewnienie kredytobiorcy bezpośredniego kontaktu z przedstawicielem towarzystwa ubezpieczeniowego
• odgórne obejmowanie kredytobiorców ubezpieczeniem z możliwością późniejszej rezygnacji (mechanizm opt-out)

Brak zainteresowania konsumentów kwestią zakresu ochrony ubezpieczeniowej oraz jej wyłączeń mógł ułatwiać bankom sprzedaż polis bez właściwego informowania kredytobiorców.

„Trzeba jednak pamiętać, że na bankach i ubezpieczycielach ciąży większa odpowiedzialność za opisywaną sytuację, jako że są to profesjonalne instytucje” - dodaje Andrzej Prajsnar, ekspert porównywarki ubezpieczeniowej Ubea.pl.

Problem 3. Okres trwania ubezpieczenia

Paweł Kuczyński, prezes porównywarki Ubea.pl, podkreśla, że według Rzecznika Finansowego stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły też okresu trwania ubezpieczenia. Mowa o następujących praktykach:

• nieinformowaniu klienta przez bank o zaległych składkach, czy o tym, że ochrona gwarantowana przez ubezpieczenie kredytu wygasła
• automatycznym przedłużaniu ochrony ubezpieczeniowej na kolejny okres
• jednostronnej zmianie ceny lub warunków ubezpieczenia kredytowego
• uniemożliwieniu klientowi zmiany ubezpieczenia (umowa kredytowa wygasała wraz z umową polisy)

Problem 4. Wypłata odszkodowania

Największe znaczenie miały chyba jednak nieprawidłowe praktyki związane z wypłatą odszkodowania. Wedle ustaleń Rzecznika Finansowego do tej kategorii naruszeń interesów konsumenta zaliczały się następujące działania:

• przekroczenie ustawowego terminu na wypłatę odszkodowania lub zadośćuczynienia
• nieuzasadniona odmowa wypłaty świadczenia (odszkodowania lub zadośćuczynienia)
• odmowa albo uniemożliwienie przez bank skierowania sprawy do sądu
• odmowa skierowania przez bank reklamacji do towarzystwa ubezpieczeniowego lub uniemożliwienie klientowi dokonania takiej reklamacji
• wzywanie rodziny zmarłego kredytobiorcy do spłaty długu jeszcze przed przeprowadzeniem postępowania spadkowego

Warto dodać, że wszystkie wymienione powyżej nadużycia w pewnym stopniu dotyczyły zarówno polis indywidualnych, jak i ubezpieczeń grupowych.

• „Szczególnie problematyczna była jednak sytuacja posiadaczy polis grupowych, ponieważ bank będący stroną umowy z zakładem ubezpieczeń mógł np. utrudniać skierowanie reklamacji do ubezpieczyciela” - podkreśla Andrzej Prajsnar, ekspert porównywarki ubezpieczeniowej Ubea.pl.

Rekomendacja U poprawiła sytuację kredytobiorców

Dobra informacja jest taka, że obecnie ubezpieczenie kredytu przysparza nam nieco mniej kłopotu niż obrazuje to raport Rzecznika Finansowego. Analizowane skargi na ubezpieczenie kredytu pochodzą bowiem również z okresu przed wprowadzeniem Rekomendacji U.

Rekomendacja U to pakiet zaleceń przygotowany przez Komisję Nadzoru Finansowego, który miał uregulować rynek bancassurance. Jego wprowadzenie w pierwszym kwartale 2015 r. faktycznie ograniczyło niektóre nadużycia związane ze sprzedażą ubezpieczeń kredytowych.

Nadal jednak pozostaje wiele do naprawy. Biorąc kredyt, zwróć więc baczną uwagę na oferowane przez bank ubezpieczenie kredytu. Bądź świadomym konsumentem, który dopytuje się i czyta zapisy umowy przed jej podpisaniem. To najlepszy sposób na to, by nie stać się ofiarą opisanych powyżej nadużyć.