Sankcja kredytu darmowego przy kredycie konsumenckim a kredyty frankowe

Przeczytaj także: Uwaga frankowicze - roszczenia względem banku ulegają przedawnieniu

Chodzi o zapisy nie obowiązującej już w chwili obecnej ustawy z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim, pod rządami której zawierane były umowy kredytowe powiązanie z kursem CHF i wynikającą z przedmiotowej ustawy tzw. sankcję kredytu darmowego.

W przypadku kredytów konsumenckich ustawa nakładała na instytucję kredytową szereg obowiązków informacyjnych względem konsumenta. Zgodnie z art. 4 ust. 2 umowa o kredyt konsumencki powinna zawierać następujące dane:

• imię, nazwisko konsumenta i jego adres oraz imię, nazwisko (nazwę) i adres (siedzibę) kredytodawcy, a gdy kredytodawcą jest osoba prawna - także określenie organu, który zarejestrował działalność kredytodawcy, i numer w rejestrze, pod którym kredytodawca został wpisany,
• wysokość kredytu,
• zasady i terminy spłaty kredytu,
• roczną stopę oprocentowania oraz warunki jej zmiany,
• opłaty i prowizje oraz inne koszty związane z udzieleniem kredytu, w tym opłatę za rozpatrzenie wniosku kredytowego oraz przygotowanie i zawarcie umowy kredytowej, zwaną dalej "opłatą przygotowawczą", będące elementem całkowitego kosztu kredytu, oraz warunki ich zmiany,
• informację o całkowitym koszcie kredytu i rzeczywistej rocznej stopie oprocentowania, o których mowa w art. 7 ust. 1 i 2 ustawy,
• sposób zabezpieczenia, jeżeli umowa je przewiduje, oraz opłaty należne kredytodawcy z tego tytułu,
• informację o pozostałych kosztach, do których zapłaty zobowiązany jest konsument w związku z zawartą umową,
• informację o łącznej kwocie wszystkich kosztów, opłat i prowizji, do których zapłaty zobowiązany jest konsument,
• informację o uprawnieniu i skutkach przedterminowej spłaty kredytu przez konsumenta,
• informację o terminie, sposobie i skutkach wykonania uprawnienia do odstąpienia od umowy przez konsumenta, o którym mowa w art. 11 ustawy,
• informację o skutkach uchybienia postanowieniom dotyczącym zasad i terminu spłaty kredytu,
• informację o rocznej stopie oprocentowania zadłużenia przeterminowanego oraz warunki jej zmiany, a także informację o innych kosztach ponoszonych przez konsumenta w związku z niewykonaniem przez niego zobowiązań wynikających z umowy, w tym o kosztach upomnień lub wezwań do zapłaty, kosztach sądowych i postępowania egzekucyjnego.

Ustawa stanowiła ponadto, iż jeżeli nie jest możliwe precyzyjne podanie kosztów, do których poniesienia zobowiązany jest konsument, należy określić ich szacunkową wysokość oraz okoliczności, od których zależy ich ostateczna wysokość i obowiązek zapłaty przez konsumenta.

Jak wynika z powyższego, jednym z obowiązków ciążących na instytucji kredytowej było wskazanie w umowie zawieranej z konsumentem tzw. całkowitego kosztu kredytu, przez który zgodnie z art. 7 ustawy należy rozumieć wszystkie koszty wraz z odsetkami i innymi opłatami i prowizjami, które konsument jest zobowiązany zapłacić za kredyt, z wyjątkiem kosztów:

• które ponosi konsument w związku z niewykonaniem swoich zobowiązań wynikających z umowy o kredyt konsumencki,
• które w związku z nabyciem rzeczy lub usługi ponosi konsument, niezależnie od tego, czy nabycie następuje z wykorzystaniem kredytu,
• prowadzenia rachunku, z którego realizowane są spłaty, oraz kosztów przelewów i wpłat na ten rachunek, chyba że konsument nie ma prawa wyboru podmiotu prowadzącego rachunek, a koszty te przekraczają koszty dla rachunków oszczędnościowych stosowane przez podmiot prowadzący rachunek,
• ustanowienia, zmiany oraz związanych z wygaśnięciem zabezpieczeń i ubezpieczenia, z wyjątkiem kosztów ubezpieczenia spłaty kredytu - wraz z oprocentowaniem i pozostałymi kosztami - na wypadek śmierci, inwalidztwa, choroby lub bezrobocia konsumenta,
• wynikających ze zmiany kursów walut.

W umowach kredytowych powiązanych z kursem CHF, ich obligatoryjnym elementem powinno być więc wskazanie konsumentowi wszelkich kosztów związanych z zawieraną umową, do których niewątpliwie należy zaliczyć m.in. koszt stosowanego przez bank spreadu będącego skutkiem stosowania przez bank dwóch różnych kursów do przeliczeń zobowiązań stron wynikających z umowy tj. kursu kupna przy wypłacie kredytu i kursu sprzedaży przy przeliczeniu spłacanych rat kapitałowo – odsetkowych, co stanowiło standard w przypadku umów kredytowych powiązanych z kursem CHF.

Tymczasem w umowach kredytowych powiązanych z kursem CHF brak jest jakichkolwiek informacji na temat stosowanego przez banki spreadu.

Taki brak informacyjny daje zaś podstawę do skorzystania z sankcji kredytu darmowego. Zgodnie z art. 15 ustawy o prawach konsumenta w przypadku naruszenia przez kredytodawcę postanowień art. 4-7 treść zawartej umowy o kredyt konsumencki ulega zmianie w ten sposób, że konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, obowiązany jest do zwrotu kredytu bez oprocentowania i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy, za wyjątkiem kosztów ustanowienia zabezpieczenia i ubezpieczenia kredytu, w terminie i w sposób ustalony w umowie. Jeżeli umowa nie określa sposobu spłaty kredytu, konsument obowiązany jest do jego zwrotu w równych ratach, płatnych co miesiąc od dnia zawarcia umowy. Jeżeli umowa nie przewiduje terminu spłaty kredytu, konsument obowiązany jest do jego zwrotu w terminie pięciu lat.

Planując strategię walki z bankiem w zakresie dochodzenia roszczeń z umowy kredytowej powiązanej z kursem CHF warto więc pamiętać o ustawie z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim i obowiązkach z niej wynikających. Dzięki zapisom tej ustawy możemy bowiem zyskać dodatkowe argumenty w walce z bankiem.