Wiedza o finansach kuleje. Mało wiemy o kredytach, nie znamy swoich praw

Przeczytaj także: Wiedzy o finansach należy uczyć w szkole. Chce tego 90% Polaków

Jak czytamy w komunikacie z raportu, 1 na 3 Polaków swoją wiedzę na temat finansów ocenia dobrze lub bardzo dobrze, a połowa określa ją jako przeciętną. Jedynie co 6. z nas przyznaje się, że w tej kwestii ma spore braki. Tyle teorii, bo w praktyce sprawy mają się nieco inaczej.

Z badania wynika bowiem, że co 4. z nas swoją wiedzę o finansach po prostu przecenia - aż 40 proc. z nas nie zdałoby przedmiotowego egzaminu, a kolejne 35 proc. mogłoby liczyć zaledwie na notę dostateczną. Bardzo dobrze lub dobrze test zaliczyłoby jedynie 25 proc. ankietowanych.

Najlepsze oceny swojej wiedzy finansowej wystawili respondenci pomiędzy 18. a 34. rokiem życia. I to ich właśnie w największym stopniu cechował nadmierny optymizm - w tej grupie oceny z testu byłyby najsłabsze. Dość kiepsko wypadliby też seniorzy, spośród których 43 proc. ma niedostateczną wiedzę o finansach.

„Finanse to świat, który dla wielu osób jest trudny do zrozumienia. Klienci nie znają podstawowych pojęć finansowych, nie wiedzą, jak efektywnie zarządzać budżetem domowym. Często mają także problemy z planowaniem wydatków. Tymczasem poziom świadomości finansowej wpływa na jakość podejmowanych decyzji. Niejednokrotnie nie zdajemy sobie sprawy, że jako konsumenci codziennie podejmujemy różne decyzje finansowe i korzystamy z usług finansowych – choćby płacąc kartą kredytową za zakupy. Jeśli znamy zasady i koszty korzystania z tych usług, jesteśmy w stanie lepiej dopasować je do swoich potrzeb, czy też zrozumieć ryzyko, jakie wiąże się z posiadaniem pewnego rodzaju produktów finansowych, np. kredytowych bądź inwestycyjnych” – mówi Agnieszka Wachnicka, prezes Fundacji Rozwoju Rynku Finansowego.

9 na 10 Polaków nie wie, ile może wynosić oprocentowanie kredytu

Choć Polacy dosyć często sięgają po kredyt lub pożyczkę, to jednak ich wiedza na ten temat nie jest wysoka, szczególnie w zakresie kosztów, jakie zwykle należy ponieść przy zaciąganiu zobowiązań.

Jest to tym bardziej ciekawe, że z ostatniego raportu Federacji Konsumentów i FRRF nt. preferencji pożyczkowych Polaków (luty 2020 r.) wynika, że to właśnie na kwestię opłat zwracamy najczęściej uwagę przy wyborze konkretnej oferty banku lub instytucji pożyczkowej. Co więcej, w ramach poprzedniego badania ankietowani wskazali, że wysokość oprocentowania stanowi podstawowe kryterium wyboru kredytu lub pożyczki, ale jak się okazuje, ta sama grupa respondentów w 91 proc. nie wie, ile maksymalnie może wynosić oprocentowanie kredytu lub pożyczki.

Ponadto 7 na 10 Polaków nie wie, że bank lub firma pożyczkowa nie mogą dowolnie określać opłat związanych z udzieleniem kredytu lub pożyczki, gdyż prawo określa maksymalną wysokość kosztów pozaodsetkowych. Respondenci mieli zresztą trudność ze wskazaniem, czym są koszty pozaodsetkowe oraz czym jest całkowita kwota kredytu. Tę ostatnią definicję poprawnie wskazała tylko połowa ankietowanych, co może być o tyle zaskakujące, że jest to podstawowy wskaźnik określający sumę środków, jaką klient otrzyma od banku lub firmy pożyczkowej w ramach zaciąganego zobowiązania. Aż 45 proc. badanych błędnie wskazało, czym jest całkowity koszt kredytu, choć wcześniej 60 proc. osób przyznało, że jest to najczęstszy aspekt, na jaki zwracają uwagę przy podpisywaniu umowy kredytowej.

Polacy nie znają swoich praw

Niepokojący może być także fakt, że konsumenci znad Wisły nie są w pełni świadomi swoich praw w relacjach z instytucją finansową, a także słabo rozpoznają urzędy i organizacje, do których mogą się zwrócić w przypadku ewentualnych sporów, np. z bankiem lub innym podmiotem.

Blisko połowa Polaków (46 proc.) nie wie, że od umowy zawieranej z bankiem lub firmą pożyczkową można odstąpić bez podania przyczyny w terminie 14 dni od jej zawarcia. A kolejne 60 proc. konsumentów nie wie, że tylko banki i SKOKi mogą udzielać kredytów zabezpieczonych hipoteką.

Ponadto tylko 30 proc. osób poprawnie wskazało definicję urzędu Rzecznika Finansowego, który to reprezentuje interesy klientów i do którego mogą zwrócić się obywatele w razie problemów z bankiem lub inną instytucją finansową.