Budżet 2021 przyjęty. Niebezpieczny wzrost zadłużenia państwa

Przeczytaj także: Budżet państwa: za co płacą podatnicy?

W 2020 roku Polska zadłużyła się, aby ratować gospodarkę przed negatywnymi skutkami pandemii COVID-19. Brak interwencji mógłby w pesymistycznym scenariuszu oznaczać bankructwa i masowe przejęcia osłabionych polskich firm, wyższe bezrobocie oraz powrót zjawiska masowej emigracji Polaków. Na koniec 2020 roku planowany deficyt sięgnie 109,3 mld złotych. Nie można jednak wykluczyć, że niezbędna będzie kontynuacja wsparcia też w przyszłym roku.

- Pomoc firmom w utrzymaniu zatrudnienia znacząco zmniejsza zagrożenie głębokiego i długotrwałego spadku dobrobytu i jakości życia Polaków. Nie zwalnia to jednak od obowiązków, jakie państwo bierze na siebie w związku z rosnącym i osiągającym niebezpieczne poziomy, zadłużeniem. Nawet w latach najlepszej koniunktury Polsce nie udało się stworzyć nadwyżki budżetowej. W latach 2016-2020 zmarnowano szansę na znaczące obniżenie zadłużenia, czego konsekwencją jest ograniczona przestrzeń do zadłużania się w kryzysie. Postawieni pod ścianą politycy chowają wydatki do funduszy celowych – mówi dr Sonia Buchholtz, ekspertka ekonomiczna Konfederacji Lewiatan.

Konfederacja Lewiatan stoi na stanowisku, że przy zadłużeniu efektywnie przekraczającym konstytucyjne 60% PKB fundamentalne znaczenie ma strategia tworzenia wartości dodanej w otoczeniu post-COVID-19. Pilnie potrzeba strategicznych decyzji, jakie dziedziny pozwolą Polsce zagospodarować nisze na globalnym rynku, powiększyć popyt na krajowe dobra i usługi, awansować w łańcuchach dostaw, stworzyć nowe wysoko wynagradzane miejsca pracy i zwiększyć konkurencyjność międzynarodową.

- Należy skoncentrować dalsze wsparcie na najbardziej rokujących dziedzinach, kosztem sztucznego utrzymywania przy życiu schyłkowych branż i trwale nierentownych przedsiębiorstw. Taka strategia - doskonale znana z sektora prywatnego - jest jedynym rozsądnym rozwiązaniem w dobie ograniczonych zasobów i konieczności dokonania skoku rozwojowego. Transformacja energetyczna i cyfrowa to dwa kierunki rozwoju, ale dobór konkretnych nisz powinien być poprzedzony analizą ekonomiczną i prawną posiadanych technologii i zasobów oraz długookresowych aspiracji – podkreśla Sonia Buchholtz.

Rok 2021 rozpoczniemy z dużym zadłużeniem i tylko nieznacznie zredukujemy tempo jego wzrostu (deficyt 82,3 mld zł). Wydatki PFR zostaną zaliczone do wydatków sektora rządowego, powiększając wielkość zadłużenia. Jest to efekt powolnej poprawy transparentności finansów publicznych, którą Lewiatan ocenia pozytywnie. Zawdzięczamy to jednak dyscyplinującej roli europejskiej metodologii opisu długu (ESA 2010).

- Pozytywnie oceniamy deklarację resortu finansów, że nie ma planów powiększenia funduszy celowych. Transparentność finansów publicznych ma kluczowe znaczenie dla utrzymywania wiarygodności państwa jako podmiotu zarządzającego dużymi środkami publicznymi oraz zapożyczającego się – dodaje dr Sonia Buchholtz.

dr Sonia Buchholtz,