Emerytury na świecie: czy ceny żywności dają emerytom żyć?

Przeczytaj także: Wysokość emerytury. Dłużej pracujesz, więcej dostajesz

Analitycy Picodi.com wzięli pod uwagę wyłącznie państwowe emerytury, czyli powszechne i regularne świadczenia dla osób w wieku emerytalnym, tzw. pierwszy filar.

W szeregu państw emerytura nie podlega ani opodatkowaniu, ani oskładkowaniu. W części krajów emerytura stanowi dochód, od którego należy zapłacić podatek. Są także kraje, gdzie od emerytury pobierana jest również składka zdrowotna (do takich krajów należy Polska). Żeby porównanie było sprawiedliwe, uwzględnione zostały kwoty netto, czyli te pieniądze, które emeryt realnie otrzymuje na swoje konto lub w gotówce.

Spośród 44 uwzględnionych krajów, najwyższą emeryturę otrzymują mieszkańcy Norwegii – 1 797 € miesięcznie według najnowszych oficjalnych statystyk. Wysoką państwową emeryturą wyróżniają się także Szwajcaria (1 704 €) oraz USA (1 482 €).

W Polsce według najnowszych danych ZUS emeryturę pobiera niecałe 6 mln osób, a średnia emerytura wynosi 2 307,53 zł netto lub 499 € (21. miejsce w rankingu).

Bardzo niskie kwoty otrzymują emeryci w Albanii (128 €), Mołdawii (128 €) i Ukrainie (110 €).

Uwaga: podane kwoty reprezentują jedynie pierwszy filar emerytalny. Budowanie drugiego filaru (programy pracownicze jak PPK w Polsce) czy trzeciego (dobrowolny udział w funduszach, np. IKE/IKZE lub samodzielne oszczędzanie) nie jest obligatoryjne. Z zasady pieniądze z tych oszczędności emeryt może wypłacić jednorazowo po osiągnięciu wieku emerytalnego lub stopniowo. Dlatego uwzględnienie tych filarów w tym badaniu nie jest możliwe.

Koszyk żywnościowy emeryta

Na potrzebę tego badania utworzyliśmy umowny koszyk żywnościowy i skonfrontowaliśmy ceny tych produktów ze średnią emeryturą. Koszyk składa się z 10 grup produktów: chleba, mleka, jogurtu, jajek, ryżu, sera, mięsa, ryb, owoców i warzyw. Lista ta stanowi uśrednione zalecenia WHO i lokalnych ministerstw zdrowia co do żywienia osób starszych. Mimo że lista jest bardzo uboga, produkty te w podanych ilościach są w stanie zaspokoić minimalne miesięczne zapotrzebowanie przeciętnej starszej osoby w składniki odżywcze.

• Chleb (12 bochenków po 500 g) – 41,50 zł
• Ryż (3 kg) – 11,80 zł
• Jajka (20 szt.) – 15,20 zł
• Mleko (12 l) – 33 zł
• Jogurt (5 l) – 26,60 zł
• Ser (1,5 kg) – 37,70 zł
• Drób i wołowina (3 kg) – 53,20 zł
• Ryba (3 kg) – 138 zł
• Owoce (9 kg) – 42 zł
• Warzywa (15 kg) – 72,80 zł

Wartość koszyka podstawowych produktów żywnościowych w kwietniu 2022 roku wynosi 471 zł 80 gr. Zatem podstawowa żywność zapewniająca jedynie przetrwanie stanowi równowartość 20,4% polskiej średniej emerytury.

Gdzie da się żyć na emeryturze

Choć preferencje żywieniowe i postrzeganie komfortowego życia różnią się w zależności od regionu, a nawet od osoby, postanowiliśmy zestawić ceny podstawowych produktów żywnościowych ze średnią emeryturą w różnych krajach.

Najlepszą relację cen żywności do emerytur odnotowaliśmy w Norwegii, Austrii i Francji. W tych krajach podstawowy koszyk produktów stanowi odpowiednio 13,4%, 13,7% i 14,3% średniej emerytury.

Polska w tym zestawieniu uplasowała się na 17. pozycji spośród 44 krajów z wynikiem 20,4%, wyprzedzając takie kraje jak Czechy (23,5% i 19. miejsce), Słowacja (31,7% i 27. miejsce) i Węgry (33,3% i 29. miejsce).

Spośród uwzględnionych w tym badaniu krajów najgorsza jest sytuacja emerytów w Albanii, Białorusi i Ukrainie. Sam tylko koszyk podstawowych produktów pochłania odpowiednio 72,8%, 76,7% i 84,9% od emerytury.

Uwagi metodologiczne
W niniejszym badaniu porównaliśmy ostatnie dostępne oficjalne statystyki nt. średnich emerytur państwowych, czyli pierwszego filaru emerytalnego. Kwoty reprezentują miesięczne emerytury netto i pochodzą z oficjalnych stron internetowych rządów, ministerstw lub zakładów ubezpieczeń społecznych po uwzględnieniu obowiązkowych potrąceń, jeśli takie istniały. W krajach, w których odpowiednie organy posługują się stawkami tygodniowymi, pomnożyliśmy kwoty razy 52 (liczba pełnych tygodni w roku) i podzieliliśmy je przez 12. Wykorzystany w badaniu zestaw produktów stanowi umowny koszyk żywieniowy, stworzony jedynie w celach statystycznych. Podane ilości obliczono na podstawie rekomendacji WHO i niektórych ministerstw zdrowia w sprawie minimalnych norm spożycia żywności dla osób starszych. Ceny produktów umownego koszyka pochodzą z portalu numbeo.com, na którym konsumenci z całego świata monitorują ceny żywności oraz innych produktów i usług. Lokalne waluty przeliczyliśmy po średnim kursie Google Finance za I kwartał 2022 r.