Jak działa ubezpieczenie karnoskarbowe?

Przeczytaj także: Ubezpieczenia skarbowe wciąż "na fali". Przed czym chroni ubezpieczenie i ile wynoszą grzywny w 2024 r.

Powody popularności

Popularność tego rodzaju ubezpieczenia nie zaskakuje w kontekście ryzyka podatkowego wynikającego m.in. ze stopnia skomplikowania przepisów podatkowych, jego częstych nowelizacji i krótkich okresów vacatio legis, niewystarczających wyjaśnień Ministerstwa Finansów, zmienności interpretacji obowiązujących przepisów prawa podatkowego dokonywanych zarówno przez organy podatkowe, jak i sądy administracyjne, czy wzrastającą liczbę obowiązków podatkowych, w tym składanych deklaracji i informacji podatkowych.

Nie bez znaczenia jest również bardzo szeroki krąg osób narażonych na ryzyko fiskalne. Zgodnie z Art. 9 Kodeksu karnego skarbowego za sprawstwo czynu zabronionego odpowiedzialność ponoszą wszystkie osoby zajmujące się sprawami gospodarczymi danej organizacji. Ryzykiem obarczeni są zatem nie tylko członkowie zarządu, dyrektorzy finansowi czy główni księgowi, lecz także pracownicy, w tym szczególnie z działów księgowo-podatkowo-kadrowych.

Zarządzanie ryzykiem fiskalnym

Niestety rzetelne wykonywanie czynności zawodowych nie zapewni wystarczającej ochrony przed ewentualnym podniesieniem zarzutów. Ryzyka fiskalnego nie można w pełni uniknąć, a postępowania karne skarbowe wszczynane są również wobec osób, którym trudno zarzucić świadome nieprawidłowości w rozliczeniach podatkowych lub uwikłanym w przestępczą działalność wbrew swojej woli. Zawarcie ubezpieczenia odpowiedzialności karnoskarbowej może zatem stanowić jedno z narzędzi zarządzania ryzykiem fiskalnym w organizacji.

Koszty pomocy prawnej

Zawierając umowę ubezpieczenia należy jednak zwrócić uwagę na oferowany przez ubezpieczycieli zakres ochrony. Na rynku dostępne są bowiem rozwiązania, w których w ramach szumnie nazwanej klauzuli odpowiedzialności karnoskarbowej pokrywane są wyłącznie koszty pomocy prawnej. Oczywiście jest to bardzo istotny element ochrony z uwagi na stopień skomplikowania tych spraw, wymagający od reprezentującego klienta pełnomocnika o rozległej wiedzy nie tylko z zakresu prawa podatkowego, lecz także karnego czy administracyjnego. Skuteczność obrony przed zarzutami jest tym istotniejsza, że w przypadku negatywnego rozstrzygnięcia takiego postępowania w grę wchodzić może konieczność zapłaty kary oraz inne sankcje typu zakaz pełnienia funkcji, wykonywania zawodu czy też ograniczenie lub pozbawienie wolności.

Potrzeby klientów są jednak znacznie szersze.

Kompleksowa ochrona

Na szczęście dostępne są również bardziej kompleksowe warunki, a wzrastająca liczba ubezpieczycieli oferujących ten zakres ochrony zmusza pozostałych graczy do większej elastyczności i rozszerzania zakresu udzielanej ochrony przy jednoczesnym obniżaniu poziomu składki.

Standardem rynku jest obecnie otwarta formuła czynności księgowych, w związku z którą udzielana jest ochrona obejmująca całokształt czynności wykonywanych przez ubezpieczone osoby, a związanych z rachunkowością czy obsługą kadrowo-płacową danej organizacji. W zakresie tych czynności mieszczą się zatem również nieprawidłowości przy przygotowywaniu i składaniu wniosków o udzielanie pomocy publicznej, a także monitorowanie i rozliczanie ich wykorzystania, wprowadzanie i administrowanie programów PPK czy uchybienia w obowiązkach celnych.

Ochroną obejmowana jest już nie tylko refundacja kar nakładanych na podstawie KKS, lecz także kar nakładanych przez lub na wniosek ZUS i PIP, kar administracyjnych nakładanych przez szefa KAS na promotora w związku z uchybieniami w raportowaniu schematów podatkowych czy kar porządkowych.

Dostępnych jest szereg klauzul dodatkowo rozszerzających ochronę m.in. o koszty odzyskania dobrego imienia, zabezpieczenia sądowego czy porady prawnej. Nie każde jednak rozszerzenie zakresu dostępne jest u wszystkich ubezpieczycieli. Tak jest na przykład w przypadku dodatkowego okresu na zgłaszanie roszczeń czy pokrycia kosztów porady prawnej pełnomocnika posiadającego niezbędną wiedzę na temat systemu prawnopodatkowego obowiązującego w kraju podniesienia roszczenia innym niż Polska.

Warto wiedzieć

Tematyka związana z zabezpieczeniem ryzyka fiskalnego jest szeroka i na etapie zawierania umowy trudno przewidzieć wszystkie sytuacje, dla których warto potwierdzić ochronę.

Chociaż zakresy ubezpieczenia oferowane przez poszczególne zakłady ubezpieczeń są zbliżone, to posiadają jednak szereg różnic, inna może być także interpretacja podobnie brzmiących zapisów. W przypadku wątpliwości warto się zwrócić do ubezpieczyciela z prośbą o potwierdzenie, czy dana czynność (np. przesyłanie sprawozdań i raportów do GUS) jest przez niego traktowana jako czynność księgowa.

Na zakres ochrony i składkę może mieć wpływ podstawa prawna zatrudnienia pracownika. Warto też zwrócić uwagę na zapisy obowiązujące przy przystępowaniu do umowy ubezpieczenia po raz pierwszy lub w przypadku rozważania zmiany ubezpieczyciela w kolejnym okresie.

Istotne mogą okazać się pytania, czy i jakie różnice występują w definicji wypadku ubezpieczeniowego obejmowanego ochroną, czy jest możliwe zrezygnowanie z zakresu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone pracodawcy lub czy ochrona przewiduje refundację kar na podstawie innych ustaw mogących mieć zastosowanie w odniesieniu do ubezpieczonych czynności księgowych.

To tylko niektóre z ważnych zagadnień, które należałoby rozważyć.

Dobra znajomość organizacji potencjalnego klienta umożliwia stworzenie warunków skrojonych na miarę jego potrzeb.

Katarzyna Szczepańska, Starszy Broker, Aon
Izabela Gruba, Starszy Broker,