139 mln zł stracili wierzyciele w wyniku restrukturyzacji albo upadłości firm

Przeczytaj także: Co 4. firma wpisana do KRD 3 lata przed ogłoszeniem upadłości

Według danych Centralnego Ośrodka Informacji Gospodarczej w 2024 r. sądy ogłosiły 433 upadłości przedsiębiorstw, a więc tylko o 25 więcej niż rok wcześniej. Statystyki te wyglądają gorzej, jeśli uwzględnić w nich przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, którzy ogłosili upadłość jako konsumenci. COIG podaje, że w 2024 r. taką drogę wybrało 2454 przedsiębiorców. Jeszcze w 2023 r. było tylko 1206 takich przypadków. Mimo to znacznie większą popularność zyskały postępowania restrukturyzacyjne, które pozwalają uniknąć bankructwa i kontynuować działalność po uzdrowieniu finansów firmy oraz redukcji części zadłużenia.

To, że firmy wybierają restrukturyzację zamiast upadłości, stanowi pozytywny sygnał dla gospodarki. Świadczy o większej świadomości przedsiębiorców i ich determinacji, by ratować działalność oraz miejsca pracy. Restrukturyzacja daje firmom szansę na przetrwanie trudniejszego momentu, zachowanie ciągłości działania i odbudowę pozycji na rynku. Jednak po drugiej stronie są ich wierzyciele, którzy częściowo zostali pozbawieni zapłaty za swoją pracę. Aby uniknąć natrafienia na kontrahenta, który przejawia oznaki niewypłacalności, przedsiębiorcy powinni zadbać o regularne weryfikowanie wiarygodności finansowej swoich partnerów biznesowych – mówi Adam Łącki, prezes Zarządu Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji Gospodarczej.

Przemysł bankrutuje najczęściej

Choć w minionym roku polska gospodarka była jedną z najszybciej rozwijających się w Unii Europejskiej, to nie wszystkie jej gałęzie korzystały z dobrodziejstw wzrostu gospodarczego. Rok 2024 był wymagającym okresem dla przedsiębiorstw transportowych, przemysłowych, budowlanych czy IT. Borykały się one z rosnącymi kosztami energii, surowców, wynagrodzeń i malejącym popytem na tradycyjnych rynkach zagranicznych, np. w Niemczech, co wpłynęło na ich działalność operacyjną.

Nie dziwi więc, że najwięcej bankructw, bo 104, ogłosiły firmy przemysłowe. Kolejne miejsca zajmują przedsiębiorstwa handlowe – 96, budowlane – 56 i transportowe – 33.
Spośród firm, które ogłosiły upadłość w II połowie 2024 r., 135 było notowanych w KRD. To 1/3 bankrutów. 12 proc. z nich widniało w rejestrze już dwa lata przed upadłością – wówczas ich nieuregulowane zobowiązania sięgały 5,1 mln zł. Z kolei 17 proc. niewypłacalnych przedsiębiorstw zostało wpisanych jako dłużnicy rok przed bankructwem z łączną kwotą 13,1 mln zł zaległości wobec kontrahentów. Natomiast 28 proc. podmiotów, które trafiły do KRD trzy miesiące przed ogłoszeniem bankructwa, zgromadziło 31,7 mln zł długów.

W momencie orzekania upadłości przez sądy firmy te miały na koncie łącznie 34,9 mln zł niezapłaconych faktur, które widniały w KRD. Gros tych długów, bo 32,5 mln zł należy do spółek prawa handlowego, a pozostałe 2,4 mln zł do jednoosobowych działalności gospodarczych.

Na czele branż, w których przedsiębiorstwa pozostawiły po sobie najwięcej zaległości finansowych, jest przemysł z kwotą 8,6 mln zł, a następnie budownictwo z sumą 7 mln zł, a także segment firm doradczych, księgowych, rachunkowych i podatkowych, który ma 4,8 mln zł niezapłaconych faktur.

Mazowsze, Śląsk i Wielkopolska pozostawiły największe długi

Niemal 1/3 wszystkich zaległości obarcza podmioty z województwa mazowieckiego, gdzie bankruci nie uregulowali 10,8 mln zł. Na Śląsku i w Wielkopolsce są to po 4 mln zł. Najmniejsza kwota obciąża przedsiębiorców z województwa świętokrzyskiego – 9,3 tys. zł.

Najpoważniejsze problemy finansowe mają firmy, które działały w miastach wielkości 300-500 tys. mieszkańców. Zakumulowały one ponad 40 proc. długu, tj. 19,2 mln zł.

Najwięcej strat ze współpracy z firmami, które widniały w KRD, a ostatecznie zbankrutowały, poniosły przedsiębiorstwa handlowe. Powinny one otrzymać 8 milionów złotych. Te z sektora budowlanego 6,3 miliona złotych, a z przemysłowego – 3,7 miliona złotych. 5,9 miliona złotych to zaległe faktury za dostawę energii, a nieuregulowane raty leasingowe i kredytowe wyniosły 5,6 miliona złotych. Jak widać, nadmierne zaufanie się nie opłaca, dlatego dobór klientów warto oprzeć na danych. Sprawdzanie nowych kontrahentów i monitorowanie dotychczasowych w biurach informacji gospodarczej pomaga wyłowić tych, którzy już mają problemy finansowe. Przedsiębiorcom powinna się wówczas zapalić czerwona lampka. Jeśli mimo to chcą nawiązać lub kontynuować z nimi relacje handlowe, muszą zabezpieczyć swoje interesy, na przykład sprzedając im towary tylko za gotówkę – wskazuje Adam Łącki.

Rekord restrukturyzacji

W minionym roku aż 4,5 tys. firm zdecydowało się na restrukturyzację, co jest historycznym rekordem. Przedsiębiorcy coraz częściej wybierają ją jako sposób na uniknięcie bankructwa, więc konsekwencją jest spadek liczby sądowych orzeczeń o upadłości.

W KRD było wpisanych 948 firm, czyli 41 proc. spośród 2305, które przechodziły przekształcenie. Ostateczny bilans strat ich wierzycieli to 104,2 mln zł. Już 2 lata przed decyzją o rozpoczęciu restrukturyzacji w rejestrze figurowało 18 proc. takich podmiotów. Większa, bo 25-proc., grupa przedsiębiorstw widniała tam rok przed złożeniem wniosku w sądzie. Natomiast 35 proc. została wpisana jako dłużnik 3 miesiące przed tym, zanim doszło do restrukturyzacji.

Tutaj, podobnie jak w przypadku upadłości, najwięcej nieuregulowanych zobowiązań zgromadziły firmy przemysłowe – 20,1 mln zł i budowlane – 18,3 mln zł, a listę najbardziej zadłużonych branż uzupełniają przedsiębiorstwa handlowe – 18 mln zł i transporto we z 16,5 mln zł długów.

Skala upadłości i restrukturyzacji firm pokazuje, jak ważne jest wczesne rozpoznawanie problemów finansowych i szybkie wdrażanie działań zaradczych. Regularny monitoring sytuacji finansowej, dywersyfikacja przychodów, efektywna kontrola kosztów, tworzenie rezerw finansowych oraz wczesne negocjacje z wierzycielami mogą znacząco zmniejszyć ryzyko niewypłacalności i pozwolić firmie na stabilne funkcjonowanie. Jednym z istotnych elementów zarządzania płynnością jest również poszukiwanie alternatywnych źródeł finansowania, jak leasing czy faktoring, który zapewnia dostęp do środków, kiedy uzyskanie kredytu bankowego jest bardzo utrudnione. Pozwala on na szybkie uwolnienie pieniędzy zamrożonych w fakturach i poprawę płynności finansowej. Przedsiębiorcy nie powinni odkładać decyzji o skorzystaniu z dodatkowego finansowania na moment kryzysowy. Wcześniejsze wdrożenie odpowiednich rozwiązań i świadome zarządzanie finansami zwiększają elastyczność firmy oraz jej zdolność do przetrwania na konkurencyjnym rynku – wyjaśnia Emanuel Nowak, ekspert firmy faktoringowej NFG.

Pieniądze od przedsiębiorstw będących w restrukturyzacji powinny otrzymać instytucje finansowe, jak banki, ubezpieczyciele, firmy leasingowe. Należy się im 28,8 mln zł. Zaległości wobec handlu wynoszą 23,5 mln zł. Na zapłatę czekają też kontrahenci z sektora budowlanego – tu zaległości sięgają 7,9 mln zł. Listę wierzycieli przedsiębiorstw będących w trakcie prze’kształcania uzupełnia przemysł (7 mln zł), dostawcy paliw (10,6 mln zł) oraz energii (6,2 mln zł). Z kolei 6,5 mln zł to suma należna funduszom sekurytyzacyjnym, które odkupiły długi od pierwotnych wierzycieli, głównie banków.

Najwięcej, bo 21 mln zł długów, obciąża firmy działające na Mazowszu. 11,8 mln zł muszą zwrócić wierzycielom przedsiębiorstwa z województwa wielkopolskiego, a 11,3 mln zł ze śląskiego.