Instrumenty strukturyzowane: schemat budowy

Przeczytaj także: Dlaczego powstały instrumenty strukturyzowane?

Clue zagadnienia znajduje się w przymiotniku „strukturyzowany”. W opisywanym kontekście znaczy to tyle, co „złożony z wielu części” (tj. innych instrumentów).

Zgodnie z najszerzej akceptowaną definicją, produkty strukturyzowane to hybrydy składające się z aktywa przynoszącego stały dochód (obligacji) oraz z co najmniej jednego derywatu. W początkach ich dynamicznego rozwoju instrumenty pochodne służyły przede wszystkim do poprawy wyniku inwestycji w całą strukturę (np. opcja call dołączona do obligacji).

Obecnie produkty strukturyzowane znajdują dużo szersze zastosowanie, poprzez dopasowanie profilu ryzyka stron transakcji do ich potrzeb, co osiąga się np. przez zabezpieczenie instrumentu pochodnego innym instrumentem lub jego realokację.

Rynek instrumentów strukturyzowanych rozwinął się na początku lat dziewięćdziesiątych, na co wpływ miały czynniki takie, jak: niski poziom stóp procentowych czy wąskie spready między depozytami a kredytami. Oczywiście, w poszukiwaniu ponadprzeciętnych stóp zwrotu nie cofano się przed przesadnym stosowaniem dźwigni finansowej, a zasady zarządzania ryzykiem nie były wówczas zbyt dobrze rozumiane. Stosunkowo szybko pojawiły się pierwsze dowody na to, że nowe instrumenty wymagają szczególnej dokładności, ostrożności i rozsądku. Spektakularne porażki związane z hybrydami sprawiły, że ich popularność spadła.

Oceniając te procesy obiektywnie, można łatwo wskazać, że hybrydy (które będą przedmiotem kolejnych artykułów w cyklu) mają jednak przed sobą różową przyszłość. Są kolejnym sposobem na zajmowanie pozycji na rynku, umożliwiając bogate możliwości kreowania profilu wypłaty i ryzyka. Ponadto, hybrydy są szczególnie wygodnym narzędziem do manipulowania ryzykiem kredytu oraz do oddzielenia ryzyka emisji instrumentu od ryzyka rynkowego.

Instrumenty hybrydowe można podzielić na kilka grup, odnosząc się do aktywa bazowego, z którym powiązany jest instrument pochodny (a zatem można mówić o instrumentach powiązanych ze stopą procentową, z walutami, z indeksami, z towarami itd.), tudzież według rodzaju instrumentu (np. od opcji call – callable bonds, od swapów – swap rate notes itp.). Sama klasyfikacja instrumentów strukturyzowanych nastręcza sama w sobie poważne trudności, my tym czasem zaczniemy od dokładnego opisania czynników stojących za powstaniem structured notes, a następnie przejdziemy do najmniej skomplikowanych przedstawicieli tej grupy, czyli połączenia obligacji z opcjami waniliowymi.