Dlaczego powstały instrumenty strukturyzowane?

Przeczytaj także: Instrumenty strukturyzowane: schemat budowy

Przykładów wcale nie trzeba szukać daleko – wspomnijmy tylko niesławny podatek Belki. Stosunkowo szybko finansiści zdołali zaoferować szeroką gamę nowych produktów omijających ten podatek.

Chęć ominięcia niewygodnych uregulowań to pierwsza, ale nie najważniejsza, przyczyna powstania i bogatego rozwoju instrumentów hybrydowych. Przykładowo, niektórzy inwestorzy mogą nabywać jedynie instrumenty będące przedmiotem kwotowań na odrębnym, wyszczególnionym rynku. W związku z tym, nie mogą działać na rynku OTC (over-the-counter), na którym kwotuje się ceny pewnych instrumentów pochodnych.

Nabywanie instrumentów strukturyzowanych, w skład których wchodzi np. obligacja, pozwala ominąć takie ograniczenie. Na pewne grupy podmiotów nakłada się zakaz uczestniczenia w transakcjach w instrumentach pochodnych. Instrument strukturyzowany nie jest explicite takim instrumentem, tak więc może służyć za wygodne narzędzie obejścia zakazu.

Zdecydowanie najbardziej istotnym powodem stojącym za rozwijaniem tej gałęzi inżynierii finansowej jest dążenie do indywidualizacji ekspozycji inwestycji na ryzyko. Za tym mocno ogólnym terminem kryje się możliwość bardzo różnorodnych konstrukcji, uzyskiwanych przez manipulowanie charakterystykami „cegiełek” wchodzących w skład hybrydy.

Trudno wyjaśnić to dokładniej nie odwołując się do konkretnych przykładów – postaram się powracać do tego problemu w kolejnych artykułach. Ogólnie, można powiedzieć, że są to podstawowe niuanse związane z różnicami między transakcjami forward, opcjami i swapami, wzbogacone w dodatku o możliwość powiązania wypłat w innych walutach, według innych od krajowej stóp procentowych itd.

Jako ostatni ważny niuans związany z powstaniem hybryd wymieniłbym możliwość rozdzielenia ryzyka kredytowego od ryzyka inwestora, oraz fakt, że zwykle sam emitent jest podmiotem o wysokim ratingu co korzystnie wpływa na koszty całej operacji. Innymi słowy, obowiązki wynikające z nabycia/sprzedaży określonych derywatów przechodzą z inwestora na emitenta, który jest (zwykle) podmiotem o lepszej ocenie ryzyka kredytowego.

Listę można rozszerzać o wiele innych powodów, dla których warto jest rozwijać tę gałąź rynków finansowych, kończąc zasygnalizuję te pozostałe przyczyny: możliwość dopasowywania własności hybrydy dotyczy również nominałów na które wystawione są derywaty – inwestorzy mogą partycypować w transakcji w mniejszym stopniu aniżeli jest to możliwe bezpośrednio na rynku. Nie można zbagatelizować różnorakich korzyści związanych z zasadami księgowania takich instrumentów.