Fundusze obligacji: jak działają i czy są opłacalne?

Przeczytaj także: Fundusze obligacji przestaną zarabiać?

W latach 2001–2003 fundusze obligacji przynosiły pokaźne zyski, co było wynikiem szczególnej sytuacji ekonomicznej Polski i związanym z tym spadkiem stóp procentowych w naszym kraju. Jednak, aby to wytłumaczyć, musimy bliżej przyjrzeć się, czym są fundusze obligacji oraz w jaki sposób zarabiają. W ten sposób uzyskamy odpowiedź na pytanie, na jakie zyski możemy liczyć w przyszłości.

Fundusze obligacji to fundusze inwestujące przede wszystkim w papiery wartościowe o stałym dochodzie, tj. bony i obligacje skarbowe oraz instrumenty dłużne, emitowane przez przedsiębiorstwa i organizacje samorządowe. Istotą ich działania jest tzw. dyskonto – kupujemy obligację o przykładowej nominalnej wartości 100 PLN, ale płacimy 95 PLN. Emitent zobowiązuje się, że po określonym czasie, np. po roku, odkupi od nas tę obligację za 100 PLN. Oczywiście wysokość dyskonta obligacji skarbowych jest regulowana przede wszystkim wysokością stóp procentowych. Emitent jednak może zawsze zaproponować korzystniejszą stopę zwrotu niż z tradycyjnych lokat, zobowiązując się do wykupu po ustalonym czasie i ustalonej cenie. Ważne jest oczywiście, kto zobowiązuje się do wykupu obligacji. Im instytucja emitująca obligacje jest bardziej wiarygodna, tym mniejsze ryzyko inwestycji. Drugą kwestią jest czas wykupu – im jest on dłuższy, tym większe ryzyko, gdyż rośnie prawdopodobieństwo zmiany stóp procentowych.

Dlaczego stopy mają tak duży wpływ na zysk z obligacji? Przypuśćmy, że mamy obligację jednoroczną o 5-proc. stopie zwrotu i aktualnie stopa procentowa wynosi również 5%. Jeśli nasz hipotetyczny bank centralny podniesie stopy procentowe, np. do 7%, to możemy kupić obligacje z 7-proc. stopą zwrotu, podczas gdy my w dalszym ciągu mamy zwrot na poziomie 5%. Odwrotnie wygląda sytuacja, kiedy stopy procentowe zaczynają spadać. Wtedy nasze obligacje poważnie zyskują na wartości. Dzieje się tak z dwóch powodów. Nawet jeśli w naszym przykładzie po pół roku stopy spadną do 2,5%, to z naszej obligacji cały czas mamy 5%. Realnie wartość takiej obligacji jest jeszcze większa ze względu na fakt, że do wykupu pozostało tylko pół roku. Potencjalny inwestor może odkupić od nas daną obligację, uwzględniając lepszą stopę zwrotu i to, że jako nowy nabywca kupuje ją na okres sześciu miesięcy, a nie na cały rok.