Ustawa o finansach publicznych - zmiany

Przeczytaj także: Finanse publiczne: zysk NBP nie pomoże

Jawność i przejrzystość finansów publicznych, a w efekcie lepszą kontrolę wydawania pieniędzy z publicznej kasy mają zapewnić rozwiązania zaproponowane w projekcie ustawy o finansach publicznych.

Rząd proponuje likwidację wszystkich gospodarstw pomocniczych (np. kasyn wojskowych, ośrodków wypoczynkowych) oraz państwowych zakładów budżetowych (np. ośrodków szkoleniowych). Pozostaną jedynie samorządowe zakłady budżetowe, ale tylko te, które zajmują się m.in. gospodarką mieszkaniową, gospodarowaniem lokalami użytkowymi i usługami komunalnymi.

Zadania publiczne dotychczas realizowane przez gospodarstwa pomocnicze będą mogły przejąć jednostki budżetowe lub instytucje gospodarki budżetowej. Z kolei zadania realizowane przez zakłady budżetowe będą mogły przejąć spółki, jednostki budżetowe, instytucje gospodarki budżetowej lub agencje wykonawcze.

Agencja wykonawcza, jako nowa forma organizacyjno-prawna, ma mieć osobowość prawną. Podstawą jej gospodarki finansowej będzie roczny plan finansowo-rzeczowy, obejmujący w szczególności: prognozę przychodów (w tym dotacje z budżetu państwa) oraz zestawienie kosztów dotyczących jej funkcjonowania i realizacji zadań ustawowych.

Nową formą organizacyjno-prawną ma być instytucja gospodarki budżetowej, która będzie tworzona na wniosek ministra, za zgodą Rady Ministrów. Instytucje te będą mogli tworzyć również szefowie i prezesi np.: Kancelarii Sejmu, Senatu i Prezydenta, Trybunału Konstytucyjnego, Najwyższej Izby Kontroli, Sądu Najwyższego, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka. Jako osoba prawna, wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego, będzie ona odpłatnie wykonywać zadania publiczne, a koszty swojej działalności i zobowiązania pokrywać z uzyskiwanych przychodów. W instytucje gospodarki budżetowej będzie można przekształcać np. gospodarstwa pomocnicze funkcjonujące przy Ochotniczych Hufcach Pracy.

Projekt ustawy przewiduje funkcjonowanie państwowych funduszy celowych. Nie będą one miały jednak osobowości prawnej i mają stanowić wyodrębnione rachunki bankowe. Zlikwidowany zostanie rachunek dochodów własnych, znikną też rachunki funduszy motywacyjnych.

Do polskiego systemu finansów publicznych ma być wprowadzony Wieloletni Plan Finansowy Państwa, uchwalany przez rząd na cztery lata budżetowe. Będzie on zawierać m.in. prognozę założeń makroekonomicznych, kierunki polityki fiskalnej, prognozy dochodów i wydatków budżetu państwa, kwoty deficytu i potrzeb pożyczkowych budżetu państwa. Wieloletnie planowanie finansowe ma również dotyczyć samorządów terytorialnych.

Rząd proponuje także wprowadzanie kolejnych elementów budżetu zadaniowego. Jego konstrukcja opiera się przede wszystkim na sporządzaniu planu wydatków na konkretne zadania. Budżet zadaniowy usprawni planowanie i zarządzanie finansami publicznymi, a w efekcie umożliwi bardziej celowe i efektywne wydatkowanie pieniędzy publicznych. W perspektywie kilku lat stanie się on narzędziem eliminującym zbędne zadania.

Zgodnie z projektem ustawy, konieczne będzie uwzględnianie w założeniach do projektu budżetu na następny rok kierunków działań zawartych w Programie konwergencji i Wieloletnim Planie Finansowym Państwa.