Fitch: nieskarbowe papiery dłużne 2008

Przeczytaj także: Fitch: nieskarbowe papiery dłużne I kw. 2009

Presja na wydatki operacyjne

Fitch prognozuje, że w 2009r. jst mogą doświadczyć silniejszej presji na wzrost wydatków operacyjnych dotyczącej takich sektorów jak: oświata, pomoc społeczna i ochrona zdrowia. Wydatki na oświatę stanowią największy element wydatków operacyjnych jst w Polsce. W związku z tym, że 2009r. płace nauczycieli wzrosną o 5% w styczniu i o następne 5% we wrześniu, wzrosną wydatki jst na oświatę. Pomimo tego, że znaczna cześć wydatków na wynagrodzenia jest finansowana z subwencji oświatowej otrzymywanej z Budżetu Państwa, to w prawie wszystkich jst ocenianych przez Agencję Fitch, subwencja oświatowa nie wystarcza na pokrycie wydatków na wynagrodzenia i pochodne. Deficyt pomiędzy subwencją oświatową, a wydatkami operacyjnymi w sektorze oświaty rośnie od 2003r. Od wielu lat jst (głównie miasta i powiaty) prowadzą negocjacje dotyczące ustalenia standardów dla różnych poziomów szkół (np. liczby uczniów przypadających na nauczyciela, liczby uczniów w klasie oraz liczby personelu administracyjnego), które umożliwiłyby jst bardziej efektywne zarządzanie sektorem. Jednak standardy te nie zostały uzgodnione i jest mało prawdopodobne, aby były one wdrożone w latach 2009-2010.

W 2009r. jst mogą doświadczyć większej presji na wzrost wydatków na pomoc społeczną, szczególnie na zadania finansowane ze środków własnych, takich jak zasiłki mieszkaniowe oraz pomoc rzeczowa. Około 50% wydatków na pomoc społeczną jest finansowana ze środków własnych jst, lecz udział ten może się zwiększyć, jeśli spowolnienie gospodarcze pogłębi się w następnych latach - podają eksperci.

Presja sektora ochrony zdrowia na budżety samorządów

Wiele jst jest narażonych na ryzyko związane z trudną sytuacją sektora ochrony zdrowia oraz z faktu, że jst, jako organy założycielskie są zobowiązane przejąć i spłacać zobowiązania jednostek ochrony zdrowia w wypadku, gdy są one likwidowane lub łączone z innymi jednostkami. Pomimo wielu działań podjętych przez jst w celu poprawy funkcjonowania jednostek ochrony zdrowia, nie osiągnięto znaczących zmian. Restrukturyzacja zobowiązań publicznych sektora rozpoczęta przez rząd w 2005r., przyniosła bardzo ograniczone rezultaty. Bez wszechstronnej reformy na poziomie krajowym, która wprowadziłaby odpowiednie mechanizmy kontroli kosztów i efektywności, sektor ochrony zdrowia będzie nadal stanowił zagrożenie dla budżetów jst.

Jst dokonują płatności z tytułu udzielonych jednostkom ochrony zdrowia poręczeń, jeśli nie obsługują one swojego zadłużenia. Ponadto, bardzo często są one zmuszone dokonywać umorzeń pożyczek udzielonych jednostkom ochrony zdrowia. Spłaty zobowiązań sektora oraz poręczeń są wykazywane w wydatkach bieżących jst i jako takie pogarszają wyniki operacyjne sektora samorządowego.

Wyniki budżetowe pogorszą się w 2009r.

Fitch uważa, że ulga rodzinna, obniżenie stawek PIT, niższe dochody z CIT (w wyniku spowolnienia gospodarczego) oraz rosnące wydatki na oświatę i pomoc społeczną, przyczynią się do pogorszenia wyników operacyjnych jst w 2009r. i zmniejszą zdolność sektora do samofinansowania wydatków inwestycyjnych, co nie jest korzystne, jeśli jst będą chciały w pełni wykorzystać dostępne dla Polski finansowanie z UE.