Psychologia inwestowania: anomalie rynku

Przeczytaj także: Psychologia inwestowania: pułapki

Efekt kalendarza

Efekt badany przez M. Reinganuma wykazał, że stopy zwrotu w styczniu są statystycznie znacznie wyższe aniżeli w innych miesiącach. Dalsze badania wykazały, że zasada ta sprawdza się najczęściej w odniesieniu do akcji małych firm o niskim współczynniku C/Z. Statystyka badań nie sprawdza się zawsze, czego dowodem jest obecna bessa, bowiem w ostatnich latach styczeń nie należał do najlepszych inwestycyjnie miesięcy w danym roku. Często efekt stycznia zakwalifikowany został jako jego defekt. Innym przypadkiem jest efekt związany z końcem tygodnia. Zostało udowodnione (Gibbons, Hess), że ceny akcji spadają w okolicach weekendu znacznie silniej niż wskazywałaby na to ich przypadkowa natura. Anomalia ta została nazwana efektem końca tygodnia.

Efekt wielkości firmy

Również ten efekt bardzo trudno wyjaśnić z punktu widzenia efektywności rynku. Cechą charakterystyczną tej anomalii jest dodatkowa stopa zwrotu jaką osiągnęły małe spółki w okresie kilkudziesięciu lat XX wieku.

Paradoks zamkniętych funduszy powierniczych

Kolejnym paradoksem jest anomalia zamkniętych funduszy powierniczych. Okazuje się, że jednostki takich funduszy są generalnie zbiorem kilkunastu akcji dostępnych na giełdzie i bywają wyceniane zupełnie inaczej niż suma akcji wchodzących w skład indeksu. Po kilku latach natomiast pojawia się dyskonto pomiędzy ceną jednostki funduszu a cenami akcji składających się na tę jednostkę.

Efekt konsekwentnego wyboru akcji spadkowych

Przeankietowanie kilku tysięcy rachunków maklerskich przez T. Odean’a i B. Barbera wykazało, że inwestorzy indywidualni mają wysoką skłonność do obniżania swoich potencjalnych zysków z inwestycji poprzez dużą liczbę dokonywanych transakcji, co nie jest jednak bezpośrednio związane z prowizjami. Na ogół bowiem jest tak, że ceny akcji, które są przez takich inwestorów sprzedawane – idą w górę, natomiast ceny akcji nabywanych – spadają.

Na zakończenie pozostaje jedno kluczowe pytanie – czy wyżej wymienione anomalie są trwałe? Standardowo na rynku nic nie ma charakteru uniwersalnego. Bardzo często, jak można zauważyć w metodologii badań obserwatorów poszczególnych anomalii, wnioski mogą być formułowane na podstawie narzędzi statystycznych, braku większej próby, czy też określonego przedziału czasowego, który nie zawsze jest odpowiednio dostosowany do ponadczasowych prawidłowości. Warto również podkreślić, że im więcej książek i artykułów na ten temat, tym bardziej spopularyzowane są anomalie i tym mniej „skutecznie” działają. Najlepszym tego praktycznym przykładem jest efekt stycznia (dobrze widoczny na przestrzeni kilku ostatnich lat) czy też efekt małych firm. Nie można zatem przyjąć za pewnik, że rynek ZAWSZE przyjmuje daną anomalię, jednakże często bywa tak, że któraś z nich może się w danym czasie sprawdzać. Dopóty rynek jest jednak niedostatecznie efektywny, dopóki inwestorzy będą mogli osiągać nieprzeciętne zyski, natomiast dziedzina finansów behawioralnych będzie mogła w dalszym ciągu dostarczać ciekawych badań i wniosków.

W artykule wykorzystano fragmenty książki Psychologia Ekonomiczna pod red. T. Tyszki.