Śmierć kredytobiorcy: co dalej z kredytem?

Przeczytaj także: Spłata kredytu po śmierci kredytobiorcy. Co warto wiedzieć?

Ostatnio często spotykanym zabezpieczeniem stosowanym przez banki jest cesja z polisy ubezpieczeniowej na życie kredytobiorcy, która co prawda podraża kredyt, ale daje komfort, że w przypadku śmierci kredytobiorcy, towarzystwo ubezpieczeniowe wypłaca bankowi całą kwotę świadczenia zaspokajając tym samym istniejące zadłużenie kredytowe, oczywiście pod warunkiem, że suma ubezpieczeniowa odpowiada wysokości kredytu.

W przypadku śmierci jednego z małżonków (kredytobiorców), umowa kredytowa obowiązuje nadal dopóki drugi z małżonków spłaca kredyt. Oczywiście możliwa jest sytuacja częściowego lub całkowitego wygaśnięcia zobowiązania kredytowego na skutek realizacji przez bank zabezpieczenia w postaci cesji z polisy ubezpieczenia na życie jednego z małżonków.

Problemy ze spłatą zobowiązania kredytowego w przypadku śmierci jedynego kredytobiorcy rozpoczynają się w sytuacji, kiedy instytucja kredytowa nie jest w stanie zaspokoić się z przedmiotu zabezpieczenia (przykład: zwiększenie ekspozycji kredytowej w walucie przy jednoczesnym spadku wartości nieruchomości). W przypadku kredytów zaciąganych przez małżonków, problem powyższy aktywizuje się w momencie braku możliwości obsługi zobowiązania kredytowego przez współmałżonka.

Wyjaśnić należy, iż z chwilą śmierci kredytobiorcy następuje otwarcie spadku i z tą chwilą spadkobierca nabywa spadek z mocy samego prawa (sukcesja generalna). O tym kto jest spadkobiercą przesądza wola zmarłego wyrażona w testamencie lub, w przypadku jego braku, ustawa (dziedziczenie ustawowe). W momencie ustalenia kręgu osób uprawnionych do dziedziczenia, kolejną kwestią jest ustalenie czy spadkobierca zamierza przyjąć, czy odrzucić spadek.

W przypadku odrzucenia spadku, spadkobierca kredytobiorcy nie odpowiada za długi spadkowe (jest wyłączony z dziedziczenia). Spadkobierca może również przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjąć spadek wprost) - wówczas odpowiada za spłatę zobowiązania kredytowego zmarłego całym swoim majątkiem bez ograniczeń. Tak samo traktowany jest spadkobierca, który w określonym terminie nie złożył oświadczenia o odrzuceniu spadku. Spadkobierca może przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza) - wówczas odpowiada z całego majątku ale jedynie do wysokości tzw. czynnej wartości spadku ustalonej w spisie inwentarza.