Dłużne papiery wartościowe: obligacje zamienne

Przeczytaj także: Obligacje komunalne - czy warto?

Obligacje zamienne są jedną z odmian długoterminowych papierów dłużnych. Są to walory hybrydowe, łączące w swej strukturze zalety obligacji i akcji. Dzięki temu zajmują one wyjątkowe miejsce w świadomości zarówno emitentów, jak i inwestorów.

Instrument ten jest emitowany jako typowa obligacja – ma określony termin wykupu, stopę oprocentowania lub dyskonta i pewność, że w razie upadłości przedsiębiorstwa będzie jednym z najbardziej wymagalnych zobowiązań. Ponadto jednak zawarte jest w nich prawo dla obligatariusza (posiadacza obligacji) do zamiany papieru na akcje tej samej firmy. Oczywiście prawo do zamiany wierzytelności na udział w kapitale spółki nie jest przydzielane bezpłatnie. Zazwyczaj wiąże się ono z ograniczeniem innych wynagrodzeń mogących być udziałem obligatariusza. Może się to wiązać głównie z ograniczeniem potencjalnej stopy zwrotu wyrażonej oprocentowaniem obligacji.

Zmniejszenie oprocentowania poprzez przydzielenie dodatkowych praw obligatariuszom jest jednym z głównych powodów, dla których przedsiębiorstwa decydują się na emisję obligacji zamiennej. Kolejnym jest chęć ograniczenia rozwodnienia zysku oraz utrzymanie dotychczasowego podziału głosów na WZA. Jest to podyktowane względami praktycznymi, gdyż obligatariusze mając prawo do kuponu, nie zarabiają jednak na dywidendzie. Nie do zaprzeczenia jest również w tym wypadku wskazanie względów prestiżowych: przedsiębiorstwo udowadnia, że liczy się z dotychczasowymi akcjonariuszami i zysk za poprzedni rok, wypracowany dzięki zaangażowaniu ich kapitału nie zostanie przydzielony podmiotom, które dopiero teraz powierzyły środki firmie, a wartość ich głosu w najbliższym czasie nie ulegnie zmianie. Ponadto prestiż wynika z samego faktu udzielenia obligatariuszom prawa do zamiany instrumentu na akcje. W domyśle ma to oznaczać, że inwestycja przeprowadzona z tych środków będzie na tyle zyskowna, że w przyszłości wyższy wypracowany kapitał umożliwi nie tylko zaspokojenie dotychczasowych akcjonariuszy, ale jednocześnie pozwoli na zamianę obligacji na akcje z zyskiem z równoczesnym przydzieleniem wysokiej dywidendy.

Obligacje zamienne są również ciekawą inwestycją z punktu widzenia obligatariuszy. Z racji tego, że zamiana na akcje może nastąpić wyłącznie na wniosek posiadacza obligacji, ulokowany kapitał jest bezpieczny w razie problemów finansowych emitenta. Posiadacz takiej obligacji zachowuje także prawo do wykupu obligacji po upływie okresu, na jaki pożyczka została udzielona oraz do corocznej (czy innej określonej w prospekcie) wypłaty odsetek według określonej stopy oprocentowania. Ponadto możliwość zamiany na akcje pozwala jednocześnie na wypracowanie ponadprzeciętnego zysku, jeśli spółka będzie sobie dobrze radziła. Posiadając obligacje zamienne na akcje, nie istnieje możliwość, iż prawo do zamiany zostanie obligatariuszowi odebrane. Jednak występuje tutaj kilka rozwiązań, które ograniczają zyskowność inwestycji w obligacje zamienne.

Przede wszystkim zamiana może nastąpić tylko raz. Nie istnieje możliwość zamiany obligacji na akcje w czasie hossy, a następnie powrót do obligacji, gdy sytuacja na giełdzie ulegnie pogorszeniu. Wówczas pozostajemy z instrumentami własnościowymi i ryzykiem upadłości. Ponadto oprocentowanie obligacji zamiennej często jest niższe niż zwykłych instrumentów dłużnych, gdyż prawo do partycypowania w zyskach w przyszłości nie może być dane za darmo. Najważniejszym jest jednak fakt, iż aby dostać jedną akcję, zazwyczaj nie wystarcza jedna obligacja. O tym, jaki kapitał należy uruchomić, by kupić akcję na rynku obligacji mówi wielkość zwana rynkową ceną konwersji.