KPP: słaba dostępność kredytów dla firm

Przeczytaj także: Kredyty dla przedsiębiorców: wymogi banków

KPP podaje, iż restrykcje te dotyczą przede wszystkim małych i średnich przedsiębiorstw - banki powszechnie odmawiają kredytowania firm, które działają krócej niż rok czy dwa, co hamuje proces powstawiania i rozwijania nowych podmiotów i zapewne przełoży się na to, że większość z nich nie utrzyma się na rynku.

Dalsze schładzanie popytu na kredyty potwierdza ankieta, przeprowadzona przez NBP na przełomie września i października. Wzięło w niej udział 30 banków. Z badania wynika, że – zdaniem przedstawicieli banków - relatywnie dobre wyniki gospodarcze polskich przedsiębiorców i oznaki dalszego wzrostu dynamiki na tle innych krajów unijnych to za mało, by zagwarantować zwrot kredytów. Co ciekawe, dzieje się to w momencie, gdy następuje relatywna poprawa sytuacji w samych bankach. Z ankiety wynika bowiem, że ich sytuacja kapitałowa przestała być czynnikiem ograniczającym podaż kredytu. Kilka banków stwierdziło nawet, że ich pozycja kapitałowa sprzyja łagodzeniu polityki kredytowej, wskazując na pewną poprawę w płynności na rynku międzybankowym i w związanych z tym lepszych warunkach finansowania.

Według KPP na szczególną uwagę zasługują relacje między bankami a małymi i średnimi firmami. 20 proc. banków zanotowało z ich strony wzrost popytu na kredyty, natomiast 25 proc. odczuło jego spadek, określając go jako „znaczny”.

W przypadku wzrostu popytu na kredyty, 70 proc. z nich wynika ze zwiększonego zapotrzebowania na finansowanie, związane z restrukturyzacją zadłużenia. Zapotrzebowanie to rośnie od czterech kwartałów, co może być związane z pogarszaniem się kondycji finansowej przedsiębiorstw, oraz - najprawdopodobniej w mniejszym stopniu - z zamianą zobowiązań związanych z opcjami walutowymi na kredyty. W III kwartale na wzrost popytu na kredyt niewielki wpływ miało zapotrzebowanie na finansowanie zapasów i kapitału obrotowego przedsiębiorstw.

KPP zaznacza, iż spadek popytu na kredyty dla przedsiębiorstw przypisywany jest z kolei głównie obniżeniu się popytu na finansowanie inwestycji. Proces ten ma związek nie tyle ze spadkiem wniosków, co z surowymi warunkami podyktowanymi przez banki. Popyt ten spada od trzech kwartałów, jednak w III kwartale jego spadek był najbardziej wyraźny. Ponad 60 proc. banków stwierdziło, że do spadku popytu na kredyt doszło ze względu na malejące zapotrzebowanie na finansowanie fuzji i przejęć. Spadek ten spowodowany był także wykorzystaniem alternatywnych źródeł finansowania – w tym przede wszystkim wykorzystaniem własnych środków oraz emisji papierów dłużnych i akcji.

Sytuacja ta pokazuje – zdaniem KPP – że polityka bankowa wywiera nadal silne piętno na procesu zachodzące w przedsiębiorstwach i na przechodzenie przez nie okresu zapaści gospodarczej. Firmy płacą wysoką cenę za kryzys na Zachodzie. Wiele małych podmiotów zwolniło tempo rozwoju i rozwija się w oparciu o zasoby własne, co w perspektywie odbije się zarówno na nich, jak i na bankach.

Obecna sytuacja pokazuje również, że uruchomiony przez rząd, system finansowego wsparcia nie odegrał istotniejszej roli dla przedsiębiorstw. KPP uważa, że zachodzi potrzeba wywarcia silniejszego nacisku, zarówno przez NBP jak i rząd na banki, w celu zachęcenia ich do prowadzenia bardziej przychylnej polityki wobec firm, zwłaszcza, że poprawiająca się sytuacja sektora bankowego, wskazuje na taką możliwość.