Rynek Catalyst wzmocni banki hipoteczne?

Przeczytaj także: Czy Catalyst ożywi rynek obligacji?

Banki hipoteczne w polskim systemie finansowym pełnią bardzo ważną funkcję - pośrednika pomiędzy rynkiem nieruchomości a rynkiem finansowym. Mimo to, przez ponad dwunastoletnią obecność na polskim rynku, nie przyniosły one oczekiwanego przełomu w systemie finansowym. Zarówno ustawowo ograniczona działalność tych instytucji, jak i niewielka popularność wśród inwestorów, przyczyniają się to tego, że wyspecjalizowane jednostki, jakimi są banki hipoteczne, posiadają niewielki udział w rynku kredytów hipotecznych, a listy zastawne jako długoterminowe papiery dłużne stanowią znikomą część w portfelach inwestorów. Nasuwa się zatem pytanie skąd taki powolny rozwój tych instytucji i co stoi na przeszkodzie popularyzacji banków hipotecznych i ich instrumentów wśród inwestorów?

Za główne przyczyny można by podać dominującą rolę banków uniwersalnych w udzielaniu kredytów na cele mieszkaniowe, nieufność inwestorów do nowych, nierozpowszechnionych instrumentów, jak i niepewne sytuacje na rynkach finansowych, które nie sprzyjają inwestycjom. Z kolei w odniesieniu do samych listów zastawnych, duży problem stanowić może słabo rozwinięty rynek obrotu wtórnego lub m.in. restrykcyjny charakter instrumentów, który z jednej strony zwiększa ich bezpieczeństwo, a z drugiej ogranicza możliwości banków hipotecznych w konkurowaniu z bankami uniwersalnymi pod względem kosztów pozyskania kapitału.

Pomimo występowania licznych przeszkód w rozwoju banków hipotecznych oraz problemów z ekspansją na rynek finansowy oferowanych produktów, podejmowane są działania, zarówno przez same banki, jak i instytucje z otoczenia finansowego, które pozwalają na systematyczny wzrost tej dziedziny finansów. Istotnym przełomem w inwestowaniu w listy zastawne może okazać się otworzenie w Polsce rynku CATALYST, działającego od 30 września 2009 roku. Jest to pierwszy w kraju, a zarazem jedyny w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, zorganizowany rynek dłużnych papierów wartościowych. Jego zadaniem jest ułatwienie oraz optymalizacja emitowania obligacji i listów zastawnych przez przedsiębiorstwa i jednostki samorządu terytorialnego. Obrót tymi instrumentami prowadzony jest na platformach transakcyjnych Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. i BondSpot S.A. (dawniej MTS-CeTO S.A.). Powstanie takiego rynku zwiększa nie tylko szanse banków hipotecznych, ale również daje inwestorom większe możliwości inwestowania w instrumenty o większym poziomie bezpieczeństwa. Zbliżony charakter regulacyjny rynku CATALYST do rynku NewConnect umożliwia emisją nie tylko dużym emitentom, ale także mniejszym.

Tu właśnie upatruje się szans dla banków hipotecznych, a w szczególności emitowanych przez nie listów zastawnych oraz inwestorów. Za pomocą rynku CATALYST, banki hipoteczne mają szerszy zakres możliwości pozyskiwania kapitału w celu refinansowania swojej działalności. Rynek ten dostępny jest także dla mniejszych inwestorów, co dodaje mu atrakcyjności oraz zwiększa szanse rozpowszechnienia listów zastawnych wśród szerszego grona interesantów. Na korzyść dla inwestorów przemawia charakter tego rynku, który zapewnia transparentność, efektywność, bezpieczeństwo i nadzór, a tym samym podwyższa standard oferowanych instrumentów. Poprzez emisję na rynku CATALYST przedsiębiorstwa i jednostki samorządu terytorialnego mają szansę pozyskania dodatkowych środków na rozwój oraz realizację planów inwestycyjnych.

Powstaje pytanie, czy utworzenie takiego rynku zwiększy zainteresowanie listami zastawnymi jako formą inwestowania i rozwinie się on do poziomu jaki można obserwować np. u naszych zachodnich sąsiadów? Po analizie danych z rynku (tabela), łatwo zauważyć, że zainteresowanie listami zastawnymi wzrasta. Wartość obrotów tymi instrumentami w ostatnim półroczu znacząco wzrosła, aczkolwiek należy pamiętać, że rynek CATALYST jest rynkiem początkującym i są to jego pierwsze okresy funkcjonowania. Na chwilę obecna nie można mówić o systematycznym wzroście udziału listów zastawnych w całym rynku CATALYST, można mieć jedynie nadzieję, że popularyzacja tej formy pozyskiwania środków i inwestowania rozpowszechni się, a statystyki będą z dnia na dzień szły w górę. Niemniej, można liczyć na to, że przyszłość listów zastawnych na tym rynku powinna nieść szanse rozwoju nie tylko dla banków hipotecznych, ale również dla inwestorów.