RPP a projekt ustawy budżetowej na 2011

Przeczytaj także: Projekt ustawy budżetowej na 2014 r. w opinii BCC

Planowane na 2011 r. zacieśnienie fiskalne ma zostać osiągnięte głównie przez zwiększenie dochodów finansów publicznych. Po stronie wydatkowej, oprócz niewielkich oszczędności wynikających z wcześniej wprowadzonych zmian systemowych oraz tych, które mają wejść w życie w 2011 r., projekt Ustawy przewiduje wprowadzenie reguły ograniczającej wzrost wydatków o charakterze uznaniowym. W ocenie RPP, wprowadzenie reguły fiskalnej jest co do zasady pożądanym rozwiązaniem. Jak pokazują doświadczenia wielu krajów, a także wyniki badań empirycznych, reguły fiskalne mogą stanowić skuteczne narzędzie wspomagające utrzymanie dyscypliny w finansach publicznych. Takie wyniki przynoszą reguły jasno zdefiniowane, proste i przejrzyste. Przyjęta w projekcie Ustawy tzw. tymczasowa reguła wydaje się nie do końca spełniać te warunki, przede wszystkim ze względu na brak jednoznacznego kryterium podziału wydatków na prawnie zdeterminowane oraz o charakterze uznaniowym. Ponadto, reguła dotyczy jedynie części wydatków budżetu państwa, podczas gdy o kształcie polityki fiskalnej decydują wszystkie wydatki sektora finansów publicznych. Zgodnie z Uzasadnieniem do projektu Ustawy, pomimo działania reguły, wydatki sektora w ujęciu kasowym mają wzrosnąć z 45,9% do 46,6% PKB.

I. Założenia makroekonomiczne

1. Ważnym czynnikiem wpływającym na polską gospodarkę jest wzrost gospodarczy u jej głównych partnerów gospodarczych, w szczególności w Europie. Po silnym obniżeniu aktywności gospodarczej na przełomie 2008 i 2009 r., koniunktura w gospodarce światowej od II połowy 2009 r. poprawiła się. W ocenie NBP prognozy tempa wzrostu gospodarczego w strefie euro w 2011 r. przyjęte w Uzasadnieniu do projektu Ustawy można uznać za realistyczne. Należy jednak podkreślić, że realizacja tych prognoz obarczona jest istotnymi czynnikami ryzyka. Podstawowym źródłem niepewności dotyczącym aktywności gospodarczej w gospodarce światowej są skutki dużej nierównowagi fiskalnej w tych gospodarkach, a także oczekiwanego jej ograniczania.

2. Przedstawione w projekcie Ustawy budżetowej na rok 2011 założenia dotyczące rozwoju sytuacji gospodarczej Polski w latach 2010-2012 są zbliżone do oceny NBP. NBP podziela przedstawione w Uzasadnieniu do projektu Ustawy przewidywania co do wiodącej roli popytu krajowego w kształtowaniu wzrostu gospodarczego. Kluczowym czynnikiem podtrzymującym wzrost inwestycji ogółem będą inwestycje publiczne. Zarówno MF, jak i NBP oczekują w tych latach stabilnego wzrostu spożycia indywidualnego, przy czym NBP oczekuje niższego wzrostu konsumpcji w 2012 r. Różnica ta wynika m.in. z mniej optymistycznych prognoz co do kształtowania się sytuacji na rynku pracy, przyjęcia założenia o większej skłonności gospodarstw domowych do stabilizowania dynamiki konsumpcji w czasie (szczególnie konsumpcji dóbr nietrwałych) oraz umiarkowanego, zdaniem NBP, wzrostu pozostałych (poza dochodami z tytułu pracy najemnej) komponentów dochodów do dyspozycji gospodarstw domowych. Przedstawiony w Uzasadnieniu do projektu Ustawy scenariusz wskazujący na pogorszenie bilansu handlowego w latach 2011-2012 pokrywa się z oceną NBP.