Opłata interchange w transakcjach bezgotówkowych

Przeczytaj także: Opłata interchange: płatności kartą mniej opłacalne

Jeśli sytuacja ta nie ulegnie zdecydowanej poprawie w najbliższych latach, w postaci skokowego przyrostu sieci nowych punktów akceptacji i to w miejscowościach nisko „usieciowionych”, to możemy w niedługim czasie zaobserwować stopniowe wyczerpywanie się potencjału w zakresie dalszego tak dynamicznego przyrostu transakcji bezgotówkowych dokonywanych kartami zarówno po stronie ilościowej, jak i wartościowej. Będzie to w dużym stopniu wynikiem nasycenia transakcyjnego klientów posiadających karty. Biorąc pod uwagę powyższe dane, można z dużym prawdopodobieństwem stwierdzić, iż tak dynamiczne przyrosty są uzyskiwane dzięki większej aktywności klientów już dotychczas korzystających z kart płatniczych. W związku z tym w celu przeciwdziałania zmniejszaniu się wielkości obrotów w zakresie płatności bezgotówkowych konieczne staje się pozyskiwanie przez banki nowych klientów, czyli zwiększanie ubankowienia i zdecydowane zwiększanie sieci podmiotów przyjmujących płatności kartami szczególnie w tych regionach, które do tej pory nie były rozwijane, czyli wsie i małe miasta do 50 tys. mieszkańców.

Jedną z przeszkód, która była i jest wskazywana przez punkty handlowo-usługowe akceptujące karty oraz potencjalnych akceptantów, jest poziom opłat pobieranych przez agentów rozliczeniowych, których główną częścią (stanowiącą nieraz do 85% poziomu opłaty pobieranej od punktów akceptujących karty) są opłaty interchange ustalane przez organizacje kart płatniczych lub zrzeszone w nich banki. Obecnie, jak wynika z przedłożonego materiału, stawki te są najczęściej najwyższe w Europie.

Dostrzegając tę barierę już wcześniej, uwzględniono te kwestie w „Programie rozwoju obrotu gotówkowego na lata 2011-2013” jako działanie nr 10 „Zmiana struktury opłatinterchange dla szczególnych rodzajów akceptantów i płatności dokonywanych kartami płatniczymi oraz dostosowanie tych opłat docelowo do poziomu średniego w Unii Europejskiej”. W działaniu tym zdefiniowano cel, opis, harmonogram realizacji oraz wskaźniki monitorowania. Jako cel przedmiotowego działania określono optymalne dostosowanie wysokości stawek opłaty interchange do struktury i specyfiki różnych grup akceptantów oraz różnych rodzajów płatności kartami. Oczekiwanym skutkiem tego działania miał być wzrost liczby transakcji wśród akceptantów, w tym również tych podmiotów, które wcześniej nie były zainteresowane akceptacją kart, a także stymulowanie rozwoju mikropłatności i płatności o niskiej wartości. W uzasadnieniu wskazano, że rynek kart płatniczych w Polsce znajduje się w fazie rozwoju, a mniejsza liczba kart i transakcji w przeliczeniu na jednego mieszkańca w porównaniu do średniej w UE sugeruje podjęcie koniecznych działań, takich jak: zmiana struktury opłat dla niektórych rodzajów akceptantów i płatności dokonywanych kartami płatniczymi oraz stopniowe dostosowanie tych opłat, szacowanych dla potrzeb Programu na 0,95%-1,90%, docelowo do poziomu średniej unijnej.

Biorąc pod uwagę wyniki analizy zawarte w Raporcie oraz w związku z dalszym przeciągającym się terminem przyjęcia tego Programu przez Rząd RP, NBP sądzi, iż mając na względzie konieczność skokowego rozwoju obrotu bezgotówkowego w Polsce w najbliższych latach oraz potrzebę dalszego wzrostu ubankowienia i niezbędność znaczącego poszerzenia sieci akceptacji kart płatniczych, konieczne jest podjęcie działań zmierzających do realizacji zadań zapisanych w tym dokumencie niezależnie od terminu akceptacji go przez Rząd, w tym również działania nr 10.

Departament Systemu Płatniczego Narodowego Banku Polskiego ocenia, że takie działania wypracuje w 2012 r. Zespół Roboczy ds. Opłaty Interchange przy Radzie ds. Systemu Płatniczego, organie opiniodawczo-doradczym przy Zarządzie NBP, skupiający wszystkich głównych interesariuszy czterostronnego systemu kartowego, a następnie odpowiednie decyzje podejmą właściwe organy organizacji kartowych działających w Polsce.

Do pobrania: